💠استدلال جاناتان ادواردز در باب سازگاری میان مقدربودن تمامی اعمال انسانها از جانب خداوند با مسئولیت اخلاقی انسان
🔻مایکل جِی. ماری و مایکل سی. ری در کتاب «درآمدی به فلسفه دین»، فصل دوم: اوصاف خداوند: ابدیت، علم، و مشیت، چهار دیدگاه ۱) گشودهباوری ۲) واکنشباوری ۳) مولینیسم و ۴) کالوینیسم را به عنوان مهمترین نظریاتی که در باب رابطه بین علم خداوند و عنایت مشفقانه او نسبت به بندگانش وجود دارد مطرح میکنند. در بخش کالونیسم می گویند که پیروان کالون عقیده دارند که خداوند تمام افعال بشر را مقدر کرده و بر آنها کنترل دارد و همانطور که در انجیل متی ۱۰: ۲۹ آمده «بدون اجازه پدر آسمانی شما یک گنجشک هم بر زمین نمیافتد»، خداوند بر هرچه در جهان وجود دارد و رخ میدهد تسلط کامل دارد.
حال، همانطور که نویسندگان کتاب هم به درستی مطرح میکنند، در صورت پذیرش این نظریه چطور میتوان آن را با اختیار انسان و مسئولیت او در قبال اعمالاش سازگار نمود؟ چگونه خداوند مجاز است که انسانها را تنبیه کند و به جهنم بفرستد در حالی که انسانها هیچ اختیاری از خود ندارند و هرآنچه کردهاند و میکنند تحت اراده و کنترل خداوند است؟
🔻نویسندگان خود اذعان میکنند که «هنوز هیچکس در گره گشایی از این معضل توفیق نیافته است که چگونه ممکن است آدمی بابت اعمالی که مقدر بوده انجام دهد مسئول باشد.»
بعد آنها می گویند که کسانی سعی کردهاند مدعای مذکور، یعنی سازگاری میان مقدربودن تمام اعمال خداوند و مسئولیت انسان در قبال اعمالش، را موجه کنند. آنها به عنوان نمونه از جاناتان ادواردز، الهیدان امریکایی قرن هجدهم، نام میبرند و پاسخ او را میآورند:
🔻جاناتان ادواردز از این ادعا تا حدی با تمسک به آموزه گناه نخستین دفاع کرده است. آموزه گناه نخستین میگوید که انسانها از بدو تولد بابت معصیت آدم گناهکارند. اما مسلم است که هیچیک از ما نمیتوانستهایم مانع معصیت آدم بشویم. پس اگر آموزه گناه نخستین را بپذیریم (که ظاهرا بنا به نظر ادواردز تمام متفکران مسیحی، خواه کالوینیست باشند یا نباشند، میپذیرند.)، خود را از پیش به این عقیده متعهد کردهایم که امکان دارد اخلاقا بابت چیزی که نمیتوانسته ایم از آن ممانعت کنیم مسول باشیم. و اگر بتوانیم اخلاقا بابت چیزی که قادر به پیشگیری از آن نبودهایم مسئول باشیم، این امر دست کم تا حدودی به ما مجال میدهد که قائل شویم به این که میتوانیم به لحاظ اخلاقی بابت کاری که مقدر بوده است انجام دهیم مسئول باشیم.
🔻پاسخ ادواردز آنقدر دور از استانداردهای منطقی، و برایم عجیب بود که بی اختیار گفتم: یاللعجب
@soofar_channel
🔻مایکل جِی. ماری و مایکل سی. ری در کتاب «درآمدی به فلسفه دین»، فصل دوم: اوصاف خداوند: ابدیت، علم، و مشیت، چهار دیدگاه ۱) گشودهباوری ۲) واکنشباوری ۳) مولینیسم و ۴) کالوینیسم را به عنوان مهمترین نظریاتی که در باب رابطه بین علم خداوند و عنایت مشفقانه او نسبت به بندگانش وجود دارد مطرح میکنند. در بخش کالونیسم می گویند که پیروان کالون عقیده دارند که خداوند تمام افعال بشر را مقدر کرده و بر آنها کنترل دارد و همانطور که در انجیل متی ۱۰: ۲۹ آمده «بدون اجازه پدر آسمانی شما یک گنجشک هم بر زمین نمیافتد»، خداوند بر هرچه در جهان وجود دارد و رخ میدهد تسلط کامل دارد.
حال، همانطور که نویسندگان کتاب هم به درستی مطرح میکنند، در صورت پذیرش این نظریه چطور میتوان آن را با اختیار انسان و مسئولیت او در قبال اعمالاش سازگار نمود؟ چگونه خداوند مجاز است که انسانها را تنبیه کند و به جهنم بفرستد در حالی که انسانها هیچ اختیاری از خود ندارند و هرآنچه کردهاند و میکنند تحت اراده و کنترل خداوند است؟
🔻نویسندگان خود اذعان میکنند که «هنوز هیچکس در گره گشایی از این معضل توفیق نیافته است که چگونه ممکن است آدمی بابت اعمالی که مقدر بوده انجام دهد مسئول باشد.»
بعد آنها می گویند که کسانی سعی کردهاند مدعای مذکور، یعنی سازگاری میان مقدربودن تمام اعمال خداوند و مسئولیت انسان در قبال اعمالش، را موجه کنند. آنها به عنوان نمونه از جاناتان ادواردز، الهیدان امریکایی قرن هجدهم، نام میبرند و پاسخ او را میآورند:
🔻جاناتان ادواردز از این ادعا تا حدی با تمسک به آموزه گناه نخستین دفاع کرده است. آموزه گناه نخستین میگوید که انسانها از بدو تولد بابت معصیت آدم گناهکارند. اما مسلم است که هیچیک از ما نمیتوانستهایم مانع معصیت آدم بشویم. پس اگر آموزه گناه نخستین را بپذیریم (که ظاهرا بنا به نظر ادواردز تمام متفکران مسیحی، خواه کالوینیست باشند یا نباشند، میپذیرند.)، خود را از پیش به این عقیده متعهد کردهایم که امکان دارد اخلاقا بابت چیزی که نمیتوانسته ایم از آن ممانعت کنیم مسول باشیم. و اگر بتوانیم اخلاقا بابت چیزی که قادر به پیشگیری از آن نبودهایم مسئول باشیم، این امر دست کم تا حدودی به ما مجال میدهد که قائل شویم به این که میتوانیم به لحاظ اخلاقی بابت کاری که مقدر بوده است انجام دهیم مسئول باشیم.
🔻پاسخ ادواردز آنقدر دور از استانداردهای منطقی، و برایم عجیب بود که بی اختیار گفتم: یاللعجب
@soofar_channel