✅ مناقشه قره باغ و تاثیر آن بر ترکیه
نویسنده : فروزان حسن پور پژوهشگر مسایل ترکیه
🔸مناقشه قره باغ، مناقشه ای تازه برای منطقه، اما تاریخی برای کشورهای آذربایجان و ارمنستان که از زمان فروپاشی شوروی درگیر در این مناقشه هستند. اخیرا این مناقشه بعد از سالها ثبات و خاموشی مجددا شعله ور شده و به جنگی تمام عیار میان طرفین تبدیل شده است. توپخانه ها و پهبادهای طرفین در حال تبادل آتش هستند و مشخص نیست که این مناقشه در چه زمانی خاموش خواهد شد. برای سالها کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای تلاش داشتند تا از طریق مذاکرات زمینه ای برای حل این مناقشه را فراهم کنند. اما این تلاشهای ظاهرا خیرخواهانه ،با یک روند خطرناک از تزریق تسلیحات نظامی سنگین و مدرن به هر دو کشور همراه بود. تسلیحاتی که موجب شد اعتماد به نفس طرفین در خصوص موفقیت در عملیات نظامی افزایش پیدا کند و اقداماتی که متوجه سازش و حل مناقشه بود ناکام بماند. یکی از طرفین اصلی این مناقشه ترکیه است.
🔸ترکیه در مناقشه قره باغ چه میخواهد؟
مناقشه قره باغ برای ترکیه از دو جهت دارای اهمیت است. از یک سو ترکیه دارای اختلافی تاریخی با ارمنستان است که تا کنون این مسئله در میان دو کشور حل نشده باقی مانده است. ترکیه حمایت از آذربایجان را به عنوان فرصتی برای تضعیف ارمنستان در این مناقشه تاریخی می بیند اما با این حال این مسئله تنها یک موضوع حاشیه ای درخصوص ساختار معادلات ترکیه در مناقشه قره باغ است. ترکیه بیش از هرچیزی در حال تفسیر این مناقشه به عنوان میدانی برای زورآزمایی غیرمستقیم با روسیه است.
🔸اگرچه روسیه به صورت مستقیم در این مناقشه درگیر نیست، اما حجم بالایی از تجهیزات روسی از سوی ارمنستان در میدان نبرد به کار گرفته شده است. تسلیحاتی که میدان نبرد قره باغ رابه شبیه سازی کوچک برای آزمایش کارآمدی تسلیحات روسی تبدیل می کند. نقشی که پیش از این سوریه و لیبی ایفا میکرد.
🔸در این سه میدان نبرد، تسلیحات روسی آسیب پذیری بالایی را در برابر تسلیحات غربی و ترک از خود نشان دادند. یکی از آسیب پذیرترین سامانه ها در این زمینه سامانه های پدافندی ساخت روسیه از جمله سامانه پانتسیر است. این سامانه در میدان نبرد سوریه و لیبی در برابر حملات هوایی و به صورت ویژه در برابر پهبادهای ترکیه به شدت آسیب پذیر بودند و پهبادهای ترکیه توانستندبا موفقیت سامانه های پدافندی روسی را شکار کنند. این مسئله در میدان نبرد قره باغ به تراژدی از شکار تجهیزات سنگین و هدف قرار دادن مراکز تجمعات نیروهای ارمنستان توسط پهبادها تبدیل شد.
🔸پهبادهای ساخت ترکیه نشان داده است که از توانایی نفوذ به فضای پدافندی دشمن و حمله به تجهزات پدافندی و تجمعات برخوردار است. این درحالی است که با گذشت چندین روز از نبرد قره باغ هنوز شاهد حضور گسترده نیروی هوایی کلاسیک و جنگ هوایی نبوده ایم و پهبادهای ترکیه توانسته اند به صورت موثری برای ارتش آذربایجان ایفای نقش کنند. ترکیه در مناقشات منطقه ای موجود توانسته است به این اعتماد به نفس دست پیدا کند که تسلیحات نظامی این کشور و به صورت ویژه پهبادهای آن از توانایی کنترل و غلبه در میدان نبرد در برابر تسلیحات روسی برخوردار هستند.
🔸گرچه مسئله برخورد نظامی مستقیم بین ترکیه و روسیه و گسترش آن مسئله ای دور از ذهن است،اما با این برآوردهای استراتژیک ترکیه را در میان مدت در برابر این مسئله قرار می دهد که با خروج نظامی امریکا از منطقه و بومی شدن درگیری های منطقه ای، نقش تسلیحات روسی در منطقه افزایش خواهد یافت و این مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است که تسلیحات ترکیه بتواند در برابر تسلیحات روسی کارآمدی خود را اثبات کند.
🔸اثبات این توانایی می تواند بسیاری از معادلات نظامی را در مرحله محاسبه تغییر دهد. چرا که اثبات این برتری از یک سو به افزایش اعتماد به نفس ترکیه و از سوی دیگر به کاهش اعتماد به نفس رقبای منطقه ای این کشور در قالب دولت ها و بازیگران غیر دولتی خواهد انجامید.
این امر برای ترکیه که از زمان بر سر کار آمدن حزب عدالت و توسعه سیاست خود را از گرایش به اروپا و عدم حضور در خاورمیانه، به درگیر شدن در مسائل خاورمیانه تغییر داده ازاهمیت بالایی برخوردار است. ترکیه از این نکته آگاه است که درگیر شدن در مناقشات خاورمیانه مناقشاتی چند بعدی است و در نهایت توانایی نظامی و اقتصادی اصلی ترین ابعاد تعیین کننده مناقشات هستند. از این رو ترکیه از یک سو به دنبال امتیاز گیری از شرکای غربی خود و افزایش ظرفیت اقتصادی خود است و از سوی دیگر به دنبال این است تا توانایی نظامی خود را در سطح مناقشات منطقه ای افزایش دهد. ترکیه به دنبال این است تا از این طریق مرحله توازن قدرت در سطح خاورمیانه را پشت سر بگذارد و به یک قدرت مسلط منطقه ای تبدیل شود.
https://t.me/joinchat/AAAAAFBgaijg_uHWToMu0Q