Самиздат (орысша сам себя издаёт – «өзін-өзі шығару») – кеңестік кезеңде және басқа да цензура қатаң елдерде ресми рұқсатсыз, жеке адамдардың өздері қолмен немесе жасырын техникалық құралдармен кітаптар, мақалалар, өлеңдер, хаттар және басқа да материалдарды көбейтіп, тарату әрекеті.
Самиздаттың ерекшеліктері:
1. Цензурадан тыс таралым: Ресми баспаларда басылуға тыйым салынған шығармаларды өз қолдарымен көшіріп, таратқан.
2. Көбейту әдістері: Әдетте мәтіндерді жазу машинкаларымен (печатная машинка), кейінірек ксерокстермен көбейткен.
3. Мазмұны: Қоғамдық-саяси мәселелер, оппозициялық ойлар, адам құқықтарын қорғау, әдеби шығармалар және басқа да цензураға ұшыраған тақырыптар.
4. Қауіп-қатер: Самиздатпен айналысу билік тарапынан қудалауға, қамауға алу немесе басқа жазаларға әкелуі мүмкін еді.
Самиздаттың мақсаты:
Самиздат арқылы адамдар қоғамдағы әділетсіздікке, цензураға, шектеулерге қарсы тұрды және еркін ой мен ақпаратты таратуға тырысты. Ол халықтың ішіндегі пікірталастарды дамытуға және тоталитарлық жүйеге қарсы тұруға көмектесті.
Тарихи маңызы:
Самиздат кеңестік кезеңдегі сөз бостандығының жоқтығына қарсы күрестің символына айналды. Белгілі шығармалар қатарында Александр Солженицынның “Архипелаг ГУЛАГ”, Андрей Сахаровтың эсселері, диссиденттік манифестер және т.б. болды.
Қысқаша:
Самиздат – ресми цензураға қарамастан, еркін ой мен тыйым салынған ақпаратты тарату әдісі. Ол цензуралық қысым жағдайында халықтың шындықты білуге деген ұмтылысын көрсетеді.
Самиздаттың ерекшеліктері:
1. Цензурадан тыс таралым: Ресми баспаларда басылуға тыйым салынған шығармаларды өз қолдарымен көшіріп, таратқан.
2. Көбейту әдістері: Әдетте мәтіндерді жазу машинкаларымен (печатная машинка), кейінірек ксерокстермен көбейткен.
3. Мазмұны: Қоғамдық-саяси мәселелер, оппозициялық ойлар, адам құқықтарын қорғау, әдеби шығармалар және басқа да цензураға ұшыраған тақырыптар.
4. Қауіп-қатер: Самиздатпен айналысу билік тарапынан қудалауға, қамауға алу немесе басқа жазаларға әкелуі мүмкін еді.
Самиздаттың мақсаты:
Самиздат арқылы адамдар қоғамдағы әділетсіздікке, цензураға, шектеулерге қарсы тұрды және еркін ой мен ақпаратты таратуға тырысты. Ол халықтың ішіндегі пікірталастарды дамытуға және тоталитарлық жүйеге қарсы тұруға көмектесті.
Тарихи маңызы:
Самиздат кеңестік кезеңдегі сөз бостандығының жоқтығына қарсы күрестің символына айналды. Белгілі шығармалар қатарында Александр Солженицынның “Архипелаг ГУЛАГ”, Андрей Сахаровтың эсселері, диссиденттік манифестер және т.б. болды.
Қысқаша:
Самиздат – ресми цензураға қарамастан, еркін ой мен тыйым салынған ақпаратты тарату әдісі. Ол цензуралық қысым жағдайында халықтың шындықты білуге деген ұмтылысын көрсетеді.