Экзистенциализм – бұл философиялық бағыт, адамның өмірінің мәні, еркіндігі, абсурдтығы және жауапкершілігі мәселелеріне назар аударады. Экзистенциалистер өмірдің алдын ала белгіленген мәні жоқ екенін және әр адамның өзі өз өміріне мән беруі тиіс екенін айтады.
Экзистенциализмнің басты қағидалары:
1. Өмірдің мәнсіздігі: Экзистенциалистер өмірдің ішкі мәні жоқ деп санайды. Әлем абсурдты және ретсіз болып табылады, бірақ адам оны өзгерту немесе өз өмірінің мәнін құру үшін әрекет етуі керек.
2. Еркіндік: Адамда еркіндік бар, бірақ бұл еркіндікпен бірге үлкен жауапкершілік те келеді. Әр адам өз таңдауымен өмірін анықтайды.
3. Жауапкершілік: Әрбір адам өз іс-әрекеттері мен шешімдері үшін толық жауапты болады. Осы еркіндік пен жауапкершілікті түсіну адамға өмірде мағына табуға көмектеседі.
4. Абсурд: Өмірдің мәнін іздеу мен осы мәнге жету жолында адамның шек келтірілген мүмкіндіктері мен әлемнің абсурдтығы арасындағы қайшылық экзистенциалистік философияның негізі болып табылады. Камю осы тақырыпты ең терең әрі көркем түрде ашқан.
Экзистенциализм мен “өмір сүру керек пе?” сұрағы:
Экзистенциализм осы сұраққа ерекше назар аударады. Әдетте экзистенциалистер өмірдің мәні жоқ деп санайды, бірақ бұл адамдарға өмірден бас тартуға немесе үмітсіздікке ұрынуға негіз бола алмайды. Камюдің «Сизиф туралы миф» атты еңбегінде, ол адамның өмірі мен оның мағынасыздығы туралы жазғанымен, адамға үмітсіздікке бой алдырмай, өз өмірінің мәнін өзінше құруды ұсынады. Ол Сизифтің тасын қайта-қайта көтеріп жүруі сияқты, өмірдің күрделі және қиын жолында адам өзін табуға және толыққанды өмір сүруге тырысуы керек деген пікір айтады.
Қорытынды:
Экзистенциализм өмірдің мәнін алдын ала белгілеп немесе сырттан таппай, әр адамның өз таңдаулары мен әрекеттері арқылы өміріне мән беруі керек екенін айтады. Сондықтан өмір сүру керек — бірақ бұл сүру адамның өз еркі мен таңдауы арқылы, өмірдегі қиындықтарға қарамастан, оны толыққанды, жауапкершілікпен және өзін-өзі түсіну арқылы жасау керек.
Экзистенциализмнің басты қағидалары:
1. Өмірдің мәнсіздігі: Экзистенциалистер өмірдің ішкі мәні жоқ деп санайды. Әлем абсурдты және ретсіз болып табылады, бірақ адам оны өзгерту немесе өз өмірінің мәнін құру үшін әрекет етуі керек.
2. Еркіндік: Адамда еркіндік бар, бірақ бұл еркіндікпен бірге үлкен жауапкершілік те келеді. Әр адам өз таңдауымен өмірін анықтайды.
3. Жауапкершілік: Әрбір адам өз іс-әрекеттері мен шешімдері үшін толық жауапты болады. Осы еркіндік пен жауапкершілікті түсіну адамға өмірде мағына табуға көмектеседі.
4. Абсурд: Өмірдің мәнін іздеу мен осы мәнге жету жолында адамның шек келтірілген мүмкіндіктері мен әлемнің абсурдтығы арасындағы қайшылық экзистенциалистік философияның негізі болып табылады. Камю осы тақырыпты ең терең әрі көркем түрде ашқан.
Экзистенциализм мен “өмір сүру керек пе?” сұрағы:
Экзистенциализм осы сұраққа ерекше назар аударады. Әдетте экзистенциалистер өмірдің мәні жоқ деп санайды, бірақ бұл адамдарға өмірден бас тартуға немесе үмітсіздікке ұрынуға негіз бола алмайды. Камюдің «Сизиф туралы миф» атты еңбегінде, ол адамның өмірі мен оның мағынасыздығы туралы жазғанымен, адамға үмітсіздікке бой алдырмай, өз өмірінің мәнін өзінше құруды ұсынады. Ол Сизифтің тасын қайта-қайта көтеріп жүруі сияқты, өмірдің күрделі және қиын жолында адам өзін табуға және толыққанды өмір сүруге тырысуы керек деген пікір айтады.
Қорытынды:
Экзистенциализм өмірдің мәнін алдын ала белгілеп немесе сырттан таппай, әр адамның өз таңдаулары мен әрекеттері арқылы өміріне мән беруі керек екенін айтады. Сондықтан өмір сүру керек — бірақ бұл сүру адамның өз еркі мен таңдауы арқылы, өмірдегі қиындықтарға қарамастан, оны толыққанды, жауапкершілікпен және өзін-өзі түсіну арқылы жасау керек.