⭕️مورخین گذشته، از عاشورا یک روایت مرد سالارانه داشته اند
🔸در ادامه اسفندیاری در رابطه با نحوه تاریخ نگاری روزآمد گفت: «ای‌اس‌کار» از فیلسوفان تاریخی کتابی به نام «تاریخ چیست» به رشته تحریر درآورده که در آن جمله ای از «کروچه» بدین مضمون نقل می‌کند که «تمام تاریخ تاریخ معاصر است». معنای این جمله آن است که ما همواره به تاریخ رنگ معاصرت می‌زنیم و با عینک امروز مسائل دیروز را روایت می‌کنیم. دوباره در همین کتاب جمله ای هست که می‌گوید «وقتی کتابی را بر می‌دارید نام نویسند مهم است اما تاریخ نگارش مهم تر است» چراکه هر کس تاریخ می‌نویسد به آن رنگ معاصرت می‌زند. وی افزود: برای مثال گذشتگان ما وقتی کتاب تاریخی می‌نوشتند یک فصل آن ذیل حوادث سال ۶۰ و ۶۱ هجری و وقایع امام حسین(ع) بود. این بخش‌ها را که بخوانید می‌بینید نهضت امام حسین یک تاریخ مرد سالارانه بوده و تنها قهرمان آن امام حسین(ع) است اما امروزه تاریخ معاصران ما تاریخ مذکر-مونث است چراکه نگاه فمنیستی وارد تاریخ شده. این تاریخ، تاریخی است که یک قهرمان آن امام حسین و قهرمان دیگر آن حضرت زینب بود. در گذشته تنها امام حسین قهرمان بود و از حضرت زینب چهره ای اسیر و آواره نمایش داده می‌شد اما سوال اینجاست که چه شده حضرت زینب قهرمان شده‌اند؟ چرا گذشتگان چیزی را که ما می‌دیدیم نمی‌دیدند؟ گذشتگان تاریخ نمی‌نوشتند بلکه تاریخ آن مرد را می‌نوشتند. دلیل آن است که هر تاریخی رنگ زمانه خود را دارد. در زمانه گذشته زنان در پرده بوده و کنشگر نبودند از همین رو مورخان قهرمانی‌های حضرت زینب را نمی‌دیدند. اما امروزه به این دلیل که زنان فعال اجتماعی-سیاسی شده اند، بعد زنانه نهضت عاشورا کشف شده است. مورخ دقیق کسی است که سرش را از زیر سقف زمانه خویش بیرون آورد.
⭕️تحیل برای عبرت گرفتن تاریخ نباید به جعل تاریخ ختم شود
🔸در ادامه هدایت پناه با ارائه تفسیر صحیح از تاریخ روزآمد گفت: این مسئله که می‌گوییم تاریخ روزآمد، اگر درست مطرح نشود ایجاد شبهه می‌کند. تاریخ یک تاریخ است. یعنی یک اتفاق افتاده و نمی‌توانیم آن را به صد اتفاق تکثیر کنیم. این واقعه گذشته دیگر دومی‌ندارد. البته ممکن است زوایای جدیدی کشف شود و به علم ما اضافه شود. این اضافه به معنای آن نیست که چیزی را که نبوده جعل کرده ایم. برای نمونه برخی مباحثی که می‌گویند در سقیفه بنی ساعده رخ داده بر می‌گردد به مباحث کلامی قرن چهارم و پنجم و این اصطلاحات متعلق به آن زمانه نیست، یعنی مورخین مباحث کلامی خود را وارد مباحث تاریخی کرده اند. این دیگر روزآمدی نیست بلکه جعل تاریخ است.آن چیزی که در سقیفه رخ داده یک واقعه است و آن چیزی که شما اضافه کرده اید سخن شماست، شما اگر این سخن را به واقعه تاریخی اضافه کنید جعل کرده اید و نباید نام این حرکت را روزآمدی نهاد.
هدایت پناه در رابطه با عرضه قرائت‌های جدید از حوادث گذشته گفت: حالا سخن دیگر این است که ما نمی خواهیم در گذشته بمانیم یعنی می‌خواهیم از تاریخ عبرت بگیریم. با این هدف اگر روایت‌های جدیدی از یک حادثه تاریخی ارائه کنیم مشکلی ندارد. برای نمونه با انقلاب اسلامی‌قرائتی مبارزاتی از عاشورا ارائه شده. این کار مذموم نیست اما اگر جعل کنیم أمر مذمومی است.
برخلاف قرائت مرسوم، آینده است که چراغ راه گذشته است
در ادامه اسفندیاری گفت: آینده چراغ راه گذشته است. ما شنیده ایم که گذشته چراغ راه آینده است اما این جمله طرف مقابل هم دارد. به چه علت در طول تاریخ وقایع نگاری ما ناگهان حضرت زینب از یک اسیر به یک قهرمان تبدیل می‌شود؟ علت آن است که آینده چراغ راه گذشته است. در واقع باید جنبش آزادی زنان شکل بگیرد تا در پرتو آن واقعه تاریخی مثل عاشورا دارای قرائت صحیح زنانه شود
⭕️من با اقتباس هدفمند غلط به نام روزآمدی موافق نیستم
🔸هدایت پناه در انتهای گفتگوی برنامه گفت: ما در زمانه خود باید به گونه ای از گذشته استفاده کنیم که رفع نیاز شود. من با اقتباس هدفمند غلط به نام روزآمدی موافق نیستم. قبلا می‌گفتند قیام سرخ حسینی و اکنون که مبارزه اندکی بد نام شده می‌گویند قیام سبز حسینی. ما باید این اتفاقات را دقیق بشناسیم تا قرائت ناقصی ارائه ندهیم که به دنبال آن به ناچار مدام تعاریفمان را عوض کنیم. در روزآمدی تاریخ نباید اقتباس گزینشی باشد. در اقتباس علمی باید به اصالت علمی پایبند بود. باید از مستندات جامع و علمی و صحیح استفاده کرد.
#گزارش
🔗
@zavie_4
