Дивиденд тақсимлаш шартми? (2-хат)
#акциядорларга_хат
Дивиденд сиёсати акциядорларга кўпинча маълум қилинади, лекин камдан-кам ҳолларда тушунтирилади. Компания "Бизнинг мақсадимиз фойданинг 40% дан 50% гача тўлаш ва дивидендларни камида ИНИ (истеъмол нархлари индекси) ўсиши даражасида ошириш" каби гапларни айтади. Шу билан тугайди — бизнес эгалари учун айнан шу сиёсат нима учун энг яхши эканлиги ҳақида ҳеч қандай таҳлил берилмайди.
Шунга қарамай, капитални тақсимлаш бизнес ва инвестиция бошқаруви учун жуда муҳимдир. Шу сабабли, биз менежерлар ва инвесторлар фойда қайси ҳолатларда ушлаб қолиниши ва қайси ҳолатларда тақсимланиши кераклиги ҳақида чуқур ўйлаб кўришлари керак деб ҳисоблаймиз.
Тушуниш керак бўлган биринчи нуқта шуки, барча фойда бир хил эмас. Кўпгина бизнесларда — айниқса актив/фойда нисбати юқори бўлганларида — инфляция туфайли хабар қилинган фойданинг бир қисми ёки ҳаммаси сохта бўлиб қолади. Бу сохта қисм — келинг буни "чекланган" фойда деб атаймиз — агар бизнес ўзининг иқтисодий позициясини сақлаб қолмоқчи бўлса, дивиденд сифатида тақсимланиши мумкин эмас.
Агар бу фойда тўланадиган бўлса, бизнес қуйидаги соҳаларнинг бирида ёки бир нечтасида ўз мавқеини йўқотади: сотувнинг ҳажмини сақлаб қолиш қобилияти, узоқ муддатли рақобатбардошлик позицияси, молиявий кучи. Тўлов коэффициенти қанчалик консерватив бўлишидан қатъи назар, доимий равишда чекланган фойдани тақсимлайдиган компания, агар акционерлик капитали бошқа йўл билан киритилмаса, йўқ бўлиб кетишга маҳкумдир.
Тақсимланмаган фойдани иккинчи қисмини чекланмаган фойда дейиш мумкин. Чекланмаган фойда фақат оқилона истиқбол мавжуд бўлганда — афзал равишда тарихий далиллар ёки, керак бўлганда, келажакнинг чуқур таҳлили билан тасдиқланган ҳолда — корпорация томонидан ушлаб қолинган ҳар бир доллар учун бизнес эгаларига камида бир доллар бозор қиймати яратилиши мумкин бўлганда ушлаб қолиниши керак.
Компания рахбарияти фойдани ушлаб қолиши керакми ёки йўқ деган масалани ҳал қилишда, акциядорлар сўнгги йиллардаги умумий қўшимча фойдани умумий қўшимча капитал билан таққослаш билан чекланмасликлари керак. Чунки бу муносабат асосий бизнесда юз бераётган ходисалар туфайли бузилган бўлиши мумкин.
Варрен Баффет
1986 йил
@auditor_team
#акциядорларга_хат
Дивиденд сиёсати акциядорларга кўпинча маълум қилинади, лекин камдан-кам ҳолларда тушунтирилади. Компания "Бизнинг мақсадимиз фойданинг 40% дан 50% гача тўлаш ва дивидендларни камида ИНИ (истеъмол нархлари индекси) ўсиши даражасида ошириш" каби гапларни айтади. Шу билан тугайди — бизнес эгалари учун айнан шу сиёсат нима учун энг яхши эканлиги ҳақида ҳеч қандай таҳлил берилмайди.
Шунга қарамай, капитални тақсимлаш бизнес ва инвестиция бошқаруви учун жуда муҳимдир. Шу сабабли, биз менежерлар ва инвесторлар фойда қайси ҳолатларда ушлаб қолиниши ва қайси ҳолатларда тақсимланиши кераклиги ҳақида чуқур ўйлаб кўришлари керак деб ҳисоблаймиз.
Тушуниш керак бўлган биринчи нуқта шуки, барча фойда бир хил эмас. Кўпгина бизнесларда — айниқса актив/фойда нисбати юқори бўлганларида — инфляция туфайли хабар қилинган фойданинг бир қисми ёки ҳаммаси сохта бўлиб қолади. Бу сохта қисм — келинг буни "чекланган" фойда деб атаймиз — агар бизнес ўзининг иқтисодий позициясини сақлаб қолмоқчи бўлса, дивиденд сифатида тақсимланиши мумкин эмас.
Агар бу фойда тўланадиган бўлса, бизнес қуйидаги соҳаларнинг бирида ёки бир нечтасида ўз мавқеини йўқотади: сотувнинг ҳажмини сақлаб қолиш қобилияти, узоқ муддатли рақобатбардошлик позицияси, молиявий кучи. Тўлов коэффициенти қанчалик консерватив бўлишидан қатъи назар, доимий равишда чекланган фойдани тақсимлайдиган компания, агар акционерлик капитали бошқа йўл билан киритилмаса, йўқ бўлиб кетишга маҳкумдир.
Тақсимланмаган фойдани иккинчи қисмини чекланмаган фойда дейиш мумкин. Чекланмаган фойда фақат оқилона истиқбол мавжуд бўлганда — афзал равишда тарихий далиллар ёки, керак бўлганда, келажакнинг чуқур таҳлили билан тасдиқланган ҳолда — корпорация томонидан ушлаб қолинган ҳар бир доллар учун бизнес эгаларига камида бир доллар бозор қиймати яратилиши мумкин бўлганда ушлаб қолиниши керак.
Компания рахбарияти фойдани ушлаб қолиши керакми ёки йўқ деган масалани ҳал қилишда, акциядорлар сўнгги йиллардаги умумий қўшимча фойдани умумий қўшимча капитал билан таққослаш билан чекланмасликлари керак. Чунки бу муносабат асосий бизнесда юз бераётган ходисалар туфайли бузилган бўлиши мумкин.
Хуллас, агар фойда суммаси нооқилона тарзда ушлаб қолинган бўлса, компания раҳбарияти ҳам нооқилона тарзда ушлаб турилмоқда.
Варрен Баффет
1986 йил
@auditor_team