#Биласизми
Суицид нима?
Суицид (инглиз тилида suicide – ўз – ўзини ўлдириш) – онгли тарзда инсоннинг ҳаётда олган ўткир психик жароҳатлари таъсирида, ўз ҳаёти ҳақидаги ўй хаёлининг йўқотиши. Ўз-ўзини ўлдириш – актив жамиятда яшашни ижтимоий – пассив тарзда рад этишнинг охирги белгисидир.
Суицид атамаси илк марта итальян психологи Г. Дэзэ томонидан 1947 йили киритилган ва «ўз умридан маҳрум бўлиш ниятидаги хатти-ҳаракат» маъносини билдирган.
Бу масалага қизиқишлар доим бўлган. Аммо, ўз-ўзини ўлдириш муаммоси ҳар йили глобал характерга эга бўлса, суицид ҳаракатлари инсоннинг ҳаётдаги у ёки бу инқирозли вазиятдан қочишларидаги уринишлари бўлиб қолмоқда.
Ҳозирги вақтда яна бир илмий суицидология йўналиши ривожланган бўлиб, социология, психология, деография, медицина (тиббиёт) психиатрия билан боғлиқ ҳолда инсонларнинг шу ишни қилишга бўлган қизиқиш сабабларини, унинг шахсий хусусиятларини ва уларда ҳаёт кечиришга, яъни яшашга тўсқинлик қилаётган омилларини ўрганади.
Суицидиал ҳаракат инсоннинг онгли равишда ўзини қурбон қилиш истаги билан характерланади. Ҳар қандай мақсади – ўлим, мотив (сабаб) – психик жароҳатларни ўзгартириш яъни бир ёқли қилиш учун ўз ихтиёри билан ҳаётдан кетиш.
Суициднинг психоэмоционал ҳолати инсонга шахсий оғир ҳаётидаги зўриқишларга, ҳаётдаги қийин вазиятларга мослаша олмаслик, эҳтиёжлар алоқадорлик, ютуқ, автономлик, нотўғри тарбиявий установкалар ва ўзини четлаштиришга бўлган ёрдам аломатларига эришади.
Суицид – бу тўпланган психологик инқирознинг ечим усули деб ҳисобланади. Ўз жонига қасд қилишни ички ва ташқи фаол ҳолдаги ўз ҳаётини қурбон қилишликка бўлган ҳаракат. Ички актив суицидиал ҳаракат олдинроқ диагноз этилса, бу ишдан жирканиш орқали режа амалга ошмаслиги мумкин.
Ички суицидиал ҳаракатлар қуйидагича намоён бўлади.
Ички кечинмалар – қандайдир чигал зиддиятли вазиятлардан ёки психик жароҳат ҳолатидан кейин масалага ечим топа олмасликдан ўз ҳаётининг қадрини тушунмасликдан келиб чиқади, улар қуйидаги шаклда ”Яшамаяпсан, лекин борсан” (мавжудсан), «Бахтли ҳаёт йўқ” ва бошқа, ўз ўлими ҳақидаги тасаввурлари ҳаётнинг қадрини пессимистик инкор этишлари билан ажралиб туради.
Пассив суицидиал ўйлар (хаёллар), ўлим мавзусига доир фантазиялар, лекин ўз жонидан ажралиш мавзусида эмас (ухлаб қолиш ва уйғонмаслик», агар менга нимадир содир бўлса, мен ўламан»).Ўзини ўлдириш ҳақидаги ўйлар; ўз жонига қасд қилиш усулларини ўйлаб топиш, у танлаган вақт ва қурол – ўз ҳаётидан ажралишга бўлган энг қулай шакл деб ҳисоблашлар.
Суицидиал аҳд: шижоатли компонентга ўй-фикрлар қўшилиб кетади ва инсонни шу ишни бажаришга ундайди.
Ўз жонига қасд қилиш ҳақидаги ўй-фикрлар ва уни амалга оширишга бўлган уринишлар даври суицид олди (пресуицид) даври деб номланади, унинг узоқ вақт давом этадиган дақиқалар билан ҳисобланадиган (ўткир пресуицид), ёки ойлар давомида қайтарилишига қараб (хроник песуицид) деб ажралади. Ўткир суицид олди ҳолатларда ҳеч қандай босқичларсиз бир лаҳзада ўз жонига қасд қилиш ҳаракатлари ва майллари тезда кузатилади.
Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇
https://t.me/tashxismarkazi
Суицид нима?
Суицид (инглиз тилида suicide – ўз – ўзини ўлдириш) – онгли тарзда инсоннинг ҳаётда олган ўткир психик жароҳатлари таъсирида, ўз ҳаёти ҳақидаги ўй хаёлининг йўқотиши. Ўз-ўзини ўлдириш – актив жамиятда яшашни ижтимоий – пассив тарзда рад этишнинг охирги белгисидир.
Суицид атамаси илк марта итальян психологи Г. Дэзэ томонидан 1947 йили киритилган ва «ўз умридан маҳрум бўлиш ниятидаги хатти-ҳаракат» маъносини билдирган.
Бу масалага қизиқишлар доим бўлган. Аммо, ўз-ўзини ўлдириш муаммоси ҳар йили глобал характерга эга бўлса, суицид ҳаракатлари инсоннинг ҳаётдаги у ёки бу инқирозли вазиятдан қочишларидаги уринишлари бўлиб қолмоқда.
Ҳозирги вақтда яна бир илмий суицидология йўналиши ривожланган бўлиб, социология, психология, деография, медицина (тиббиёт) психиатрия билан боғлиқ ҳолда инсонларнинг шу ишни қилишга бўлган қизиқиш сабабларини, унинг шахсий хусусиятларини ва уларда ҳаёт кечиришга, яъни яшашга тўсқинлик қилаётган омилларини ўрганади.
Суицидиал ҳаракат инсоннинг онгли равишда ўзини қурбон қилиш истаги билан характерланади. Ҳар қандай мақсади – ўлим, мотив (сабаб) – психик жароҳатларни ўзгартириш яъни бир ёқли қилиш учун ўз ихтиёри билан ҳаётдан кетиш.
Суициднинг психоэмоционал ҳолати инсонга шахсий оғир ҳаётидаги зўриқишларга, ҳаётдаги қийин вазиятларга мослаша олмаслик, эҳтиёжлар алоқадорлик, ютуқ, автономлик, нотўғри тарбиявий установкалар ва ўзини четлаштиришга бўлган ёрдам аломатларига эришади.
Суицид – бу тўпланган психологик инқирознинг ечим усули деб ҳисобланади. Ўз жонига қасд қилишни ички ва ташқи фаол ҳолдаги ўз ҳаётини қурбон қилишликка бўлган ҳаракат. Ички актив суицидиал ҳаракат олдинроқ диагноз этилса, бу ишдан жирканиш орқали режа амалга ошмаслиги мумкин.
Ички суицидиал ҳаракатлар қуйидагича намоён бўлади.
Ички кечинмалар – қандайдир чигал зиддиятли вазиятлардан ёки психик жароҳат ҳолатидан кейин масалага ечим топа олмасликдан ўз ҳаётининг қадрини тушунмасликдан келиб чиқади, улар қуйидаги шаклда ”Яшамаяпсан, лекин борсан” (мавжудсан), «Бахтли ҳаёт йўқ” ва бошқа, ўз ўлими ҳақидаги тасаввурлари ҳаётнинг қадрини пессимистик инкор этишлари билан ажралиб туради.
Пассив суицидиал ўйлар (хаёллар), ўлим мавзусига доир фантазиялар, лекин ўз жонидан ажралиш мавзусида эмас (ухлаб қолиш ва уйғонмаслик», агар менга нимадир содир бўлса, мен ўламан»).Ўзини ўлдириш ҳақидаги ўйлар; ўз жонига қасд қилиш усулларини ўйлаб топиш, у танлаган вақт ва қурол – ўз ҳаётидан ажралишга бўлган энг қулай шакл деб ҳисоблашлар.
Суицидиал аҳд: шижоатли компонентга ўй-фикрлар қўшилиб кетади ва инсонни шу ишни бажаришга ундайди.
Ўз жонига қасд қилиш ҳақидаги ўй-фикрлар ва уни амалга оширишга бўлган уринишлар даври суицид олди (пресуицид) даври деб номланади, унинг узоқ вақт давом этадиган дақиқалар билан ҳисобланадиган (ўткир пресуицид), ёки ойлар давомида қайтарилишига қараб (хроник песуицид) деб ажралади. Ўткир суицид олди ҳолатларда ҳеч қандай босқичларсиз бир лаҳзада ўз жонига қасд қилиш ҳаракатлари ва майллари тезда кузатилади.
Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇
https://t.me/tashxismarkazi