"ЎЗБЕКЧАНГ КИМГА КЕРАК!?"
2009-2010 йиллар эди. Фан номзоди даражасини оламан, деб диссертациямни ўзбекча ёзгандим. Илмий семинарга (расмий ҳимоядан олдинги босқич) қўйилганда савол бўлди:
"На каком языке диссертация?"
"На узбекском..."
Савол бергувчи индамади, аммо ўша вақтларда "қудратли" киши эди илмий доираларда. Яна икки-уч "қудратли"лар ўзбекча ёзилган диссертацияни тушунмади, маърузада эснаб ўтирди. Хуллас, ишим семинардан қайтди. Сабаб, мавзу ихтисосликка тўғри келмас экан. Мавзу ўзгариши керак, деган талаб бўлди.
Ноилож, рози бўлдим. Мавзу ўзгарди, дегани яна хат-ҳужжат, ОАК бюллетинида эълон қил, камида олти ой кут!
Ярим йилча ўтди. Яна илмий семинар. Яна ўша савол: "на каком языке..." Бу семинардан ҳам ўтмади, сабаби, энди ихтисослик ўзгариши керак экан. Яна хат-ҳужжат, ОАК бюллетенида эълон қилиш, яна кутиш...
Билардимки, бу расвойи овогарчиликнинг асл маншаъларидан бири диссертациянинг ҳануз ўзбекча ёзилаётгани, яна илмий раҳбарим билан "қудратли"ларнинг орани очди қилаётганлари...
Диссертация барибир ўзбекча ёзилди. Қайтмадим. Ўша "қудратли шахс"лардан бири, аёл киши эди, мени четга тортиб, маслаҳат берган ҳам бўлди, ўзбекчада ёзаман:
"Менга қара, сенинг ўзбекчанг кимга керак? Ўзбекча ёзилган ишингни ким ўқийди? Жаҳонга чиқмоқчимисан?.."
"Сен ўқишинг шартмас, ўзбекча тушунмасанг!" дедим юзига. Кўкарди, гезарди. "Через мой труп!" деди. Яна нималардир деб ваъдалар берди. "Пошла ты..." дедим, бошқа у валламат билан гаплашмадим, салом-аликни йиғиштирдим. Кўзимга шайтон бўлиб кўринарди, юзига қарамасликка ҳаракат қилардим. Қўрққанимдан эмас, албатта. Қолаверса, уларга боғлиқ жойим йўқ эди.
Хуллас, ҳимоя қилдим ўзбекча диссертацияни. Докторлик диссертацияни ҳам ўзбекча ёздим. У "қудратли шахслар" тарихнинг бир ёқимсиз саҳифасига айланди. Ишдан кетди. Унутилди. Ўзбекча ёзса жазаваси қўзийдиганлар қолмади орамизда.
Нега бу воқеани эслаб қолдим. Она тилимиз ор-номусли, ғурурли инсонлар сабаб тирик, кучли, ўлмайди! Ғурур бор экан "через мой труп!" дейдиганларнинг дағдағаси, жазаваси, кибри вақт масаласи.
Аслида, тилимизнинг байрами фақат бугун эмас. Она тилида гапирган ҳар бир кунимиз байрам. Она тилида гапира олмайдиган халқлар қанча?
Ҳар кунингиз байрам бўлсин, дўстлар!
Бахтиёр Абдуғафур
@ijod_sehri21
