သဘာဝဘေးကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများရှိကြောင်း ကြားရလျှင် စိတ်မကောင်းဖြစ်မိသော်လည်း သဘာဝကို သူအပြစ်မမြင်ပါ။ သဘာဝဘေးမှာ လူတို့၏ ပေါ့ဆမှုနှင့် မထီမဲ့မြင်မှုများပါနေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် လူတွေကိုလည်း အပြစ်မတင်လို၊ တစ်ဝမ်းတစ်ခါးစာမက ရုန်းကန်နေကြရသူများအဖို့ သဘာဝကိုအထူးတလည် ထိန်းသိမ်းပြုပြင်နေရလောက်အောင် မတတ်နိုင်ကြသည်ကို မျက်မြင်တွေ့ထိ ကြားသိနေရသည်ပဲ။
သူတို့၏ တာဝန်အရ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးသည် နံပါတ်(၁) အရေး အကြီးဆုံး ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်၏။ မုန်တိုင်းဘေး၊ ရေဘေး၊ ငလျင်ဘေး စသည်တို့ကြောင့် ပြည်သူများ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုမရှိစေရန် အတတ်နိုင်ဆုံးကြိုးစားရသကဲ့သို့ ခရီးသွားလာခြင်းနှင့်လုပ်ငန်းများ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှု နည်းပါးစေရန်လည်းဂရုပြုရ၏။
ယခုလို မိုးရာသီတွင်မုန်တိုင်းဝင်ခြင်း၊ ဒီရေဝင်ရောက်ခြင်း၊ ရေကြီးခြင်းတို့ကြောင့် အလုပ်ပိုများလေ့ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် နံနက်စောစောအိမ်မှထွက်ကာ ကားစီးရန် မှတ်တိုင်ရောက်နေသည့် သူသည်ကားစောင့်ရင်း ရွာသို့ဖုန်းဆက်ရာ သံရှည်မြည်သံအဆုံး၌ ကြားနေကျ ဘိုးလေးတင့်၏ အသံကိုကြားရလေသည်။
“ဟလို၊ ဘိုးလေးလား… ဘာတွေ အလုပ်ရှုပ်နေတုံး” “ဟေ ငါ့မြေး၊ ခုပဲဆက်တော့မလို့။ မင့်အဘွားကတောင်ပြောနေတာ။ ရွာကလူတွေကလည်းမေးလှပြီ။ ပျိုးတွေလုပ်နေရတော့ ဒီဘက်မလှည့် အားဘူးကွယ်”
“ဟုတ်လား၊ စိုက်ကြတော့မှာလား”
“မြေးကို မမေးဘဲမစိုက်ပါဘူး။ စိုက်ပြီးမှ မိုးမကျရင် အလကားဖြစ်ကုန်မှာပေါ့ကွယ့်” “မိုးက ဘိုးလေးတို့ဆီမှာ တစ်ရက်နှစ်ရက်အတွင်းတော့ မရွာသေးဘူး။ နောက်တစ်ပတ်ထဲမှ ရွာလိမ့်မယ်ဘိုးလေးရေ” “အေး အေး… တို့လည်း ဒီလို ထင်တာပဲကော။ ဒါပေမယ့်သေချာအောင် မင်းဆီကသတင်း စောင့်ရ သေးတယ်လေ။ နောက်တစ်ပတ်မှ မရွာရင်တော့ ပျိုးပင်တွေ ခြောက်ဖို့။ တို့တော့ ဒီစနေ စစိုက်မယ် မှန်းတာပဲ”
“တနင်္လာလောက်မှ စိုက်ပါလား ဘိုးလေးရဲ့။ ထားလို့မရဘူးလား” “အဲဒီနေ့ လူရမှ ရပါ့မလား။ တခြားသူတွေနဲ့ အပြိုင်ဖြစ်နေရင် လုပ်သားမရဘူးငါ့မြေး” ဖုန်းစပီကာ ဖွင့်ထားပုံရသည်။ အဘွား၏ အသံကိုအနောက်မှကြားရ၏။
“အို… ကိုလေးတင့်၊ စနေ တနင်္ဂနွေမှာ အားလုံးစိုက်ကြမှာကို။ တနင်္လာမှဆို လူတောင်ရှင်းသေး။ ရတယ်ပြောလိုက်” “အေး… အေး၊ အေးပါကွာ။ ကြားထဲ ငါရေဖျန်းထားရမှာပေါ့” သို့နှင့် အနည်းငယ်ပြောပြီး ဖုန်းချလိုက်သည်။ ထို့နောက် တစ်ကိုယ်တည်း ပြုံးမိပြန်သည်။ သူ့အဘိုးအဘွားများသည် ဦးလေးများနှင့်အတူ ရွာမှာပဲ လယ်ယာလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြဆဲဖြစ်၏။ ဘိုးလေးတို့သည် တောင်သူလယ်သမားများထဲ၌ နှစ်တိုင်းလိုလို အထွက်အကောင်းဆုံး၊ သီးနှံအရဆုံး နာမည်ကျော်များပင်။
ထိုသို့ ရသည်မှာလည်း လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်၍ စည်းစနစ်တကျ လုပ်ကိုင်တတ်ခြင်းအပြင် မြေးဖြစ်သူ၏ အကူအညီများပါသည်ဟု တစ်ရွာလုံးက သတ်မှတ်ပြောဆိုလေ့ရှိကြ၏။ မြေးတစ်ယောက်လုံး မိုးလေဝသဌာနမှာရှိနေမှတော့ ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် ရေဒီယိုများကို စောင့်နေစရာမလို၊ လိုအပ်လျှင် သတိပေးချက်ပို့လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိနေကြသည်။
သည်နှစ် မိုးနည်းမည်၊ မည်သည့်သီးနှံစိုက်သင့်သည်မှစ၍ မည်သည့်ရက် ခရီးမသွားနှင့်၊ မိုးများမည်၊ ကန်သင်းဖြိုထားသင့်ထား၊ ရေလွှဲကြောင်း ဖောက်တန်ဖောက်ဟု သူကမကြာခဏ ဖုန်းဆက်ပြောတတ်သဖြင့် ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်ရသည် ဆိုလျှင်မမှား။ နောက်ပိုင်းတွင် အချို့တောင်သူများသည် သူ့ဖုန်းစောင့်ပြီးမှ လုပ်ငန်းခွင်သို့ သွားကြသောဟူ၏။
သူကအမြဲမှန်သည် မဟုတ်သော်လည်း သေချာလောက်မှပြောတတ်၍ ရွာရှိ ရပ်ဆွေရပ်မျိုးများ၏ အားထားရာ မိုးလေဝသသတင်းထုတ်ပြန်သူဖြစ်လာသည်။ သူမို့ ရွာပြန်သွားလျှင် ကျေးဇူးရှင်ကြီး အလား ဟိုအိမ်ကခေါ် ဒီအိမ်ကပင့်နှင့် အိမ်တကာလည်ကာ ဧည့်သည်လိုက်လုပ်ရတတ်၏။ ဧည့်ခံကြရင်း သူတို့သိလိုသမျှ မေးလာကြသည်ကို ဖြေရသည်။
“မနှစ်ကတို့လယ်တွေ ရေမြုပ်လိုက်တာကွယ်။ လေးလေးတင့်တို့ ပြောပါလျက်နဲ့ သူလေ… သူ၊ ပျင်းအားကြီးနေတာ။ အချိန်မီလုပ်သင့်တာမလုပ်တော့ ပျက်ကရော” အိမ်ရှင်အဒေါ်ကြီးက ကော်ဖီနှင့်မုန့်များချရင်း အိမ်ထောင်ဦးစီးအား အပြစ်တင်သည်ကိုလည်း ဤသို့ကြားရဖူး၏။
“ဪ… ဘယ်ထင်မတုန်းဟ။ အဲဒီတုန်းက မိုးမစွေဘဲ အုန်းဆို ရွာချသကိုး။ တော်တန်ရုံရွာပြီး ပြတ်မယ်ထင်တာပေါ့” ထိုအခါ သူကမိုးလေသတင်းကို နားထောင်၍ အခါအားလျော်စွာ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်သည်တို့လုပ်ပါက ပျက်စီးနိုင်ခြေနည်းပါးကြောင်း၊ သူတို့မိုးလေဝသသမားများသည် စိုက်ပျိုးရေးသမားများအတွက်လည်း ကြည့်ရှုသုံးသပ်တွက်ချက်ထုတ်ပြန်ပေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် သတင်းမကြည့်ဖြစ်လျှင်တောင် ဘိုးလေးတင့်အိမ်ဝင်၍ စနည်းနာသင့်ကြောင်း ပြေလည်စွာပြောပြရသည်။
“အေးပါ… ငါလည်း နားဝေးတဲ့သူမဟုတ်ပါဘူး။ မင်းအဒေါ်က မြည်တွန်တောက်တီးလွန်းတော့ ဟုန်ပြီး ယောင်နနဖြစ်သွားလို့ပါ” “အမယ်လေး… ဖြစ်ရတယ် ကိုအောင်မြို့ရယ်၊ ဖြစ်ရတယ်။ ဒီလောက်ပြောနေတာတောင် မလှုပ်တာကို” ရွာဓလေ့ကတော့ ထိုသို့ပင်။ အချို့ကအေးလွန်းသည်။ အချို့ကဆူလွန်းသည်။ ယင်းမတူညီမှုများ သူ့ဟာနှင့်သူ သဟဇာတဖြစ်နေကြသည်ကပင် ပျော်စရာ။ ရွာရောက်တိုင်းသူ့မှာကြားစရာက အပြည့်။ ရွာဇာတ်လမ်းများကို နားထောင်ရသည်ကား မရိုးမအီနိုင်ပါချေ။
သူတို့၏ တာဝန်အရ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးသည် နံပါတ်(၁) အရေး အကြီးဆုံး ရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်၏။ မုန်တိုင်းဘေး၊ ရေဘေး၊ ငလျင်ဘေး စသည်တို့ကြောင့် ပြည်သူများ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုမရှိစေရန် အတတ်နိုင်ဆုံးကြိုးစားရသကဲ့သို့ ခရီးသွားလာခြင်းနှင့်လုပ်ငန်းများ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှု နည်းပါးစေရန်လည်းဂရုပြုရ၏။
ယခုလို မိုးရာသီတွင်မုန်တိုင်းဝင်ခြင်း၊ ဒီရေဝင်ရောက်ခြင်း၊ ရေကြီးခြင်းတို့ကြောင့် အလုပ်ပိုများလေ့ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် နံနက်စောစောအိမ်မှထွက်ကာ ကားစီးရန် မှတ်တိုင်ရောက်နေသည့် သူသည်ကားစောင့်ရင်း ရွာသို့ဖုန်းဆက်ရာ သံရှည်မြည်သံအဆုံး၌ ကြားနေကျ ဘိုးလေးတင့်၏ အသံကိုကြားရလေသည်။
“ဟလို၊ ဘိုးလေးလား… ဘာတွေ အလုပ်ရှုပ်နေတုံး” “ဟေ ငါ့မြေး၊ ခုပဲဆက်တော့မလို့။ မင့်အဘွားကတောင်ပြောနေတာ။ ရွာကလူတွေကလည်းမေးလှပြီ။ ပျိုးတွေလုပ်နေရတော့ ဒီဘက်မလှည့် အားဘူးကွယ်”
“ဟုတ်လား၊ စိုက်ကြတော့မှာလား”
“မြေးကို မမေးဘဲမစိုက်ပါဘူး။ စိုက်ပြီးမှ မိုးမကျရင် အလကားဖြစ်ကုန်မှာပေါ့ကွယ့်” “မိုးက ဘိုးလေးတို့ဆီမှာ တစ်ရက်နှစ်ရက်အတွင်းတော့ မရွာသေးဘူး။ နောက်တစ်ပတ်ထဲမှ ရွာလိမ့်မယ်ဘိုးလေးရေ” “အေး အေး… တို့လည်း ဒီလို ထင်တာပဲကော။ ဒါပေမယ့်သေချာအောင် မင်းဆီကသတင်း စောင့်ရ သေးတယ်လေ။ နောက်တစ်ပတ်မှ မရွာရင်တော့ ပျိုးပင်တွေ ခြောက်ဖို့။ တို့တော့ ဒီစနေ စစိုက်မယ် မှန်းတာပဲ”
“တနင်္လာလောက်မှ စိုက်ပါလား ဘိုးလေးရဲ့။ ထားလို့မရဘူးလား” “အဲဒီနေ့ လူရမှ ရပါ့မလား။ တခြားသူတွေနဲ့ အပြိုင်ဖြစ်နေရင် လုပ်သားမရဘူးငါ့မြေး” ဖုန်းစပီကာ ဖွင့်ထားပုံရသည်။ အဘွား၏ အသံကိုအနောက်မှကြားရ၏။
“အို… ကိုလေးတင့်၊ စနေ တနင်္ဂနွေမှာ အားလုံးစိုက်ကြမှာကို။ တနင်္လာမှဆို လူတောင်ရှင်းသေး။ ရတယ်ပြောလိုက်” “အေး… အေး၊ အေးပါကွာ။ ကြားထဲ ငါရေဖျန်းထားရမှာပေါ့” သို့နှင့် အနည်းငယ်ပြောပြီး ဖုန်းချလိုက်သည်။ ထို့နောက် တစ်ကိုယ်တည်း ပြုံးမိပြန်သည်။ သူ့အဘိုးအဘွားများသည် ဦးလေးများနှင့်အတူ ရွာမှာပဲ လယ်ယာလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြဆဲဖြစ်၏။ ဘိုးလေးတို့သည် တောင်သူလယ်သမားများထဲ၌ နှစ်တိုင်းလိုလို အထွက်အကောင်းဆုံး၊ သီးနှံအရဆုံး နာမည်ကျော်များပင်။
ထိုသို့ ရသည်မှာလည်း လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်၍ စည်းစနစ်တကျ လုပ်ကိုင်တတ်ခြင်းအပြင် မြေးဖြစ်သူ၏ အကူအညီများပါသည်ဟု တစ်ရွာလုံးက သတ်မှတ်ပြောဆိုလေ့ရှိကြ၏။ မြေးတစ်ယောက်လုံး မိုးလေဝသဌာနမှာရှိနေမှတော့ ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် ရေဒီယိုများကို စောင့်နေစရာမလို၊ လိုအပ်လျှင် သတိပေးချက်ပို့လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိနေကြသည်။
သည်နှစ် မိုးနည်းမည်၊ မည်သည့်သီးနှံစိုက်သင့်သည်မှစ၍ မည်သည့်ရက် ခရီးမသွားနှင့်၊ မိုးများမည်၊ ကန်သင်းဖြိုထားသင့်ထား၊ ရေလွှဲကြောင်း ဖောက်တန်ဖောက်ဟု သူကမကြာခဏ ဖုန်းဆက်ပြောတတ်သဖြင့် ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်ရသည် ဆိုလျှင်မမှား။ နောက်ပိုင်းတွင် အချို့တောင်သူများသည် သူ့ဖုန်းစောင့်ပြီးမှ လုပ်ငန်းခွင်သို့ သွားကြသောဟူ၏။
သူကအမြဲမှန်သည် မဟုတ်သော်လည်း သေချာလောက်မှပြောတတ်၍ ရွာရှိ ရပ်ဆွေရပ်မျိုးများ၏ အားထားရာ မိုးလေဝသသတင်းထုတ်ပြန်သူဖြစ်လာသည်။ သူမို့ ရွာပြန်သွားလျှင် ကျေးဇူးရှင်ကြီး အလား ဟိုအိမ်ကခေါ် ဒီအိမ်ကပင့်နှင့် အိမ်တကာလည်ကာ ဧည့်သည်လိုက်လုပ်ရတတ်၏။ ဧည့်ခံကြရင်း သူတို့သိလိုသမျှ မေးလာကြသည်ကို ဖြေရသည်။
“မနှစ်ကတို့လယ်တွေ ရေမြုပ်လိုက်တာကွယ်။ လေးလေးတင့်တို့ ပြောပါလျက်နဲ့ သူလေ… သူ၊ ပျင်းအားကြီးနေတာ။ အချိန်မီလုပ်သင့်တာမလုပ်တော့ ပျက်ကရော” အိမ်ရှင်အဒေါ်ကြီးက ကော်ဖီနှင့်မုန့်များချရင်း အိမ်ထောင်ဦးစီးအား အပြစ်တင်သည်ကိုလည်း ဤသို့ကြားရဖူး၏။
“ဪ… ဘယ်ထင်မတုန်းဟ။ အဲဒီတုန်းက မိုးမစွေဘဲ အုန်းဆို ရွာချသကိုး။ တော်တန်ရုံရွာပြီး ပြတ်မယ်ထင်တာပေါ့” ထိုအခါ သူကမိုးလေသတင်းကို နားထောင်၍ အခါအားလျော်စွာ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်သည်တို့လုပ်ပါက ပျက်စီးနိုင်ခြေနည်းပါးကြောင်း၊ သူတို့မိုးလေဝသသမားများသည် စိုက်ပျိုးရေးသမားများအတွက်လည်း ကြည့်ရှုသုံးသပ်တွက်ချက်ထုတ်ပြန်ပေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် သတင်းမကြည့်ဖြစ်လျှင်တောင် ဘိုးလေးတင့်အိမ်ဝင်၍ စနည်းနာသင့်ကြောင်း ပြေလည်စွာပြောပြရသည်။
“အေးပါ… ငါလည်း နားဝေးတဲ့သူမဟုတ်ပါဘူး။ မင်းအဒေါ်က မြည်တွန်တောက်တီးလွန်းတော့ ဟုန်ပြီး ယောင်နနဖြစ်သွားလို့ပါ” “အမယ်လေး… ဖြစ်ရတယ် ကိုအောင်မြို့ရယ်၊ ဖြစ်ရတယ်။ ဒီလောက်ပြောနေတာတောင် မလှုပ်တာကို” ရွာဓလေ့ကတော့ ထိုသို့ပင်။ အချို့ကအေးလွန်းသည်။ အချို့ကဆူလွန်းသည်။ ယင်းမတူညီမှုများ သူ့ဟာနှင့်သူ သဟဇာတဖြစ်နေကြသည်ကပင် ပျော်စရာ။ ရွာရောက်တိုင်းသူ့မှာကြားစရာက အပြည့်။ ရွာဇာတ်လမ်းများကို နားထောင်ရသည်ကား မရိုးမအီနိုင်ပါချေ။