ВЕЛИКІ ЗЕМЛЕВЛАСТНИКЫ ПОДКАРПАТЯ: ШЕНБЕРГЫ. Часть І
У період свого розцвіту, Шенбергы, из центром на Чōнку, занимали 0,78% выд вшидкōй теритōрії краю, што клало іх на 3. місто по числу земиль пиля великых землевластникӯв. Перві были Шенборны, а за ними Телекі. Телекі за даными 1928. рōку мали 1,80% земиль Подкарпатя. Додам до сього, ож Шенбергы, у котрых была резидинція на Чōнку, мали землі днешных Березникӯв и Керецьок, а за теритōрійōв Марамороша ōни ни ґаздовали. Занимали 1,03% теритōрії Марамороша, што кладе іх на 2. місто пӯсля Телекі (1,76%). Сам Чонок, за кадастровыми картами, выдносив ся до Керецьок.
А з чого ся вшидко зачало? У 1858. рōцї теритōрія Чōнку и инших земиль, была куплена саксонськым бароном Еріхом Шенбергом (1812- 15. мая 1883.). Пӯдтверджує ся пōдїя у “Gothaisches genealogisches Taschenbuch der Uradeligen Hauser 13.” (1912.). Были у нього ищи нивеликі маєткы и землі у Германії, вшидко 459. га.
За дōкументами, династїя Шенбергӯв у первый раз ся споминат у 1 166. рōцї. У 15. ст. Шенбергы ся пōділили на дві лінії. Перві перейшли у лютеранство, а остальнї католикы. Еріх Шенберг ся выдносив до другōй лінії.
11. июня 1884, через рӯк за смиртьов вӯтця, ōфіцїально приняв наслїдство по вӯтцьовськӯй лінії 30. рӯчный Дональд Шенберг, котрый до того май бӯльше жив у Саксōнії. Ищи через рӯк женив ся на Еммі Терез фон Остерієт.
До Чōнку ся выдносило 10 054 га земли, из котрых 8 971 га припадало на хащі, кōтрі были пōдїлинї на чотыри части. Туй робив лісный урядник, 5. лісникӯв и лісный адюнкт. Барон управляв двома дворами, 4. млинами, лісопілкōв и вшидкыми землями.
За Дональда Шенберга знали, видав, у всїй державі, ги знаного вадаса. На його великоє «опаря» приходили вадасовати и другі знані вадасы, а простым людям до його хащӯв дōступа ни было. А водило ся у тых хащах дуже читаво усякōй дикōй звіркы,
Сут за землевластника написанї статї у такых газетах, ги «Zemplén» (1892, 1897), «Központi Értesítő» (15.апреля 1900.), «Bereg» ( 1892.), «Vadászlap» (1900., 1902.), Pesti Napló (1907.) и т.д.
У 17 апреля 1894. рōцї у газитї «Zemplén» напичатана реклама сїна барона. Тоже интересный факт, на якый им натрапив. Подаву текст:
СЇНО.
Ліпшого качества сїно, што го пресувут у горах и вырōщувт на сухых долинных лугах. Цїна: буде согласована из адміністрацїйōв маєтка барона Шенборна (Чонок, Керецькі, Мараморошськый кōмітат).
У 1899. рōцї Дараньи Игнац, міністр сїльського ґаздӯвства Австро-Мадярщины 1895—1903. и 1906—1910. рōкӯв, приходив из делегацїйōв, у Мараморош, из цїльов реалізацїї економічных планӯв міністра, у бідных русинськых селах. Пӯсля збōрӯв, у понеділок, 24 июля 1899. выдправив ся на Стōй, а компанію му создав Дональд Шенберг, котрый пӯсля спуску из полонины закликав міністра на гостину у свōю вадаську хыжу у Ріцї (урочище).
При Чехословакії, у архівных записах «Podkarpatskа Rus business directory – Подкарпастька Русь бізнес каталог», Шенберг записаный ищи, ги землевластник у Березниках и Керецьках (данї за 1925. рӯк) .
Умер Дональд 26. фебруара 1926. рōку. Дале, у записах землевласникӯв, уже ни є записано никого, хōть пӯсля смерти барона, маєток перейшōв у другі рукы. Дїло зробила земельна реформа, кōтру зачала чехословацька влада у 1925. рōцї.
Продовженя буде у другӯй части…
М.ЧИКИВДЯ
У період свого розцвіту, Шенбергы, из центром на Чōнку, занимали 0,78% выд вшидкōй теритōрії краю, што клало іх на 3. місто по числу земиль пиля великых землевластникӯв. Перві были Шенборны, а за ними Телекі. Телекі за даными 1928. рōку мали 1,80% земиль Подкарпатя. Додам до сього, ож Шенбергы, у котрых была резидинція на Чōнку, мали землі днешных Березникӯв и Керецьок, а за теритōрійōв Марамороша ōни ни ґаздовали. Занимали 1,03% теритōрії Марамороша, што кладе іх на 2. місто пӯсля Телекі (1,76%). Сам Чонок, за кадастровыми картами, выдносив ся до Керецьок.
А з чого ся вшидко зачало? У 1858. рōцї теритōрія Чōнку и инших земиль, была куплена саксонськым бароном Еріхом Шенбергом (1812- 15. мая 1883.). Пӯдтверджує ся пōдїя у “Gothaisches genealogisches Taschenbuch der Uradeligen Hauser 13.” (1912.). Были у нього ищи нивеликі маєткы и землі у Германії, вшидко 459. га.
За дōкументами, династїя Шенбергӯв у первый раз ся споминат у 1 166. рōцї. У 15. ст. Шенбергы ся пōділили на дві лінії. Перві перейшли у лютеранство, а остальнї католикы. Еріх Шенберг ся выдносив до другōй лінії.
11. июня 1884, через рӯк за смиртьов вӯтця, ōфіцїально приняв наслїдство по вӯтцьовськӯй лінії 30. рӯчный Дональд Шенберг, котрый до того май бӯльше жив у Саксōнії. Ищи через рӯк женив ся на Еммі Терез фон Остерієт.
До Чōнку ся выдносило 10 054 га земли, из котрых 8 971 га припадало на хащі, кōтрі были пōдїлинї на чотыри части. Туй робив лісный урядник, 5. лісникӯв и лісный адюнкт. Барон управляв двома дворами, 4. млинами, лісопілкōв и вшидкыми землями.
За Дональда Шенберга знали, видав, у всїй державі, ги знаного вадаса. На його великоє «опаря» приходили вадасовати и другі знані вадасы, а простым людям до його хащӯв дōступа ни было. А водило ся у тых хащах дуже читаво усякōй дикōй звіркы,
Сут за землевластника написанї статї у такых газетах, ги «Zemplén» (1892, 1897), «Központi Értesítő» (15.апреля 1900.), «Bereg» ( 1892.), «Vadászlap» (1900., 1902.), Pesti Napló (1907.) и т.д.
У 17 апреля 1894. рōцї у газитї «Zemplén» напичатана реклама сїна барона. Тоже интересный факт, на якый им натрапив. Подаву текст:
СЇНО.
Ліпшого качества сїно, што го пресувут у горах и вырōщувт на сухых долинных лугах. Цїна: буде согласована из адміністрацїйōв маєтка барона Шенборна (Чонок, Керецькі, Мараморошськый кōмітат).
У 1899. рōцї Дараньи Игнац, міністр сїльського ґаздӯвства Австро-Мадярщины 1895—1903. и 1906—1910. рōкӯв, приходив из делегацїйōв, у Мараморош, из цїльов реалізацїї економічных планӯв міністра, у бідных русинськых селах. Пӯсля збōрӯв, у понеділок, 24 июля 1899. выдправив ся на Стōй, а компанію му создав Дональд Шенберг, котрый пӯсля спуску из полонины закликав міністра на гостину у свōю вадаську хыжу у Ріцї (урочище).
При Чехословакії, у архівных записах «Podkarpatskа Rus business directory – Подкарпастька Русь бізнес каталог», Шенберг записаный ищи, ги землевластник у Березниках и Керецьках (данї за 1925. рӯк) .
Умер Дональд 26. фебруара 1926. рōку. Дале, у записах землевласникӯв, уже ни є записано никого, хōть пӯсля смерти барона, маєток перейшōв у другі рукы. Дїло зробила земельна реформа, кōтру зачала чехословацька влада у 1925. рōцї.
Продовженя буде у другӯй части…
М.ЧИКИВДЯ