ATOM University

​Xavfsizlik masalasi - rivojlanib ketayotgan Fishing haqida gaplashamiz
#foydali

Firibgarlik yo'nalishi ham, boshqa yo'nalishlar singari ancha tez rivojlanib ketmoqda, aytishingiz mumkin, bu faqat chet elda deb, yo'q, bizning mamlakatda ham bu yo'nalish ommalashmoqda.

Firibgarlikning asosiy maqsadi, aldov yo'li bilan sizning shaxsiy ma'lumotlaringizga ega chiqish, sizga zarar yetkazish, xullas asosiy maqsad sizdagi mablag'ni o'zlashtirishdan iborat.
Maqsad bitta pul topish, lekin bu maqsadni amalga oshirishda firibgarlar har xil usullardan foydalanadi, shulardan biri Fishing.

Fishing - sizni ishontirish orqali, ya'ni qarmoqdagi yegulikka baliq qanday ishonsa, sizni ham shunday ishontirish orqali barcha ma'lumotlaringizga: asosan elektron kartochka paroliga ega chiqishdan iborat.

Sizni ishontirish qanday amalga oshiriladi?
Bu savolga bir nechta misol keltiraman, shu tariqa bu termin haqida ma'lumotga ega bo'lasiz.
1. Sizning elektron pochtangizga qandaydir taniqli kompaniyadan xat keladi, xat mazmuni siz qandaydir tanlovda g'alaba qozondingiz, sizga ma'lum miqdordagi mablag' o'tkazib beriladi, shu sabab marhamat qilib elektron kartochka haqidagi ma'lumotlaringizni jo'nating. Tamom, siz fishing qurboni bo'ldingiz.

2. Sizning mobil telefoningizga, sms ko'rinishida xat keladi, xat ishonarli biror tashkilotdan, xat mazmuni ushbu havolaga o'tib, formani to'ldiring va bizning aksiyada ishtirok eting, formani ko'rsangiz, u yerda elektron kartochka haqidagi ma'lumotlar so'ralgan.

3. Biror firibgar, facebook.com, saytiga o'xshash sayt yaratadi va sizga adresini jo'natadi, adres manzili haqiqiy facebook sayti manzilidan bitta harfga farq qiladi, siz bu facebook.com sayti deb o'ylab shu manzilga kirasiz va facebook'ka kiryapman deb, o'sha soxta facebook saytiga ma'lumotlaringizni kiritasiz, bo'ldi facebook akkaountingiz uhladi.

Bunday misollarni ko'p keltirish mumkin, firibgarlar sizning soddaligingizdan, e'tiborsizligingizdan foydalanishadi. To'g'ri bu har doim ham ish bermaydi, lekin 10 tadan 1 ta foydalanuvchi albatta bu qarmoqqa ilinadi.

Fishing manzillarini qanday aniqlash mumkin:
— Yuborilgan havolaga yaxshilab e'tibor bering, bitta harf bilan farqlanish holatlari ko'p;
— odatda, bunday havolalar https emas, balki http protokolidan foydalanishadi;
— havolalarni VirusTotal online xizmati orqali tekshiring.

Demak, Fishing firibgarligining ma'nosi, sizni ishonchingiz orqali tuzoqqa tushirish.

☝️O'sha gap, elektron karta parollarini elektron pochta, sms, telefon orqali hech kimga aytmang, hattoki sizning bankingiz hodimiman deb o'zini tanishtirsa ham.

O'zingiz uchun yaxshi ko‘rgan narsani do'stingizga ham ravo ko‘ring: 👇 https://t.me/planetait

🖥 Kanalimizdagi #operatsion_tizim heshtegi ostida nashr etilgan maqolalar ro’yxati bilan tanishing (4):

• Kompyuter qotib qolganda qaysi tugmalarni bosish kerak?
• Papkaga tizim tomonidan qoida bo‘yicha beriluvchi nomni o‘zgartirish
• Adobe kompaniyasining barcha dasturlari bilan tanishamiz!
• Windows’dagi barcha viruslarni daf qiluvchi bepul dastur
• Xatolarimizni to‘g‘rilaylik!
• Chiziqchaning turlari
• Telegram'da yoki Telegram-da?
• Yangilangan Microsoft Edge brauzeri
• Arxivatorlar haqida ma'lumotlar
• Ekrandan videoni yozib olish uchun bepul ilovalar
• Kompyuterda joy “o‘g‘irlab” yotgan fayllarni aniqlovchi 3 dastur
• CCleaner’ning foydali 6 ta imkoniyati
• Seer – Windows’da barcha turdagi fayllarni ochuvchi universal dastur
• Windows'da papkaga parol o‘rnatish haqida
• Papkaga parol qanday o‘rnatiladi? (Encrypto dasturi)
• CyberShredder kompyuter dasturi
• Windows 7 Logon Background Changer kompyuter dasturi
• easyQuizzy kompyuter dasturi haqida
• Punto Switcher kompyuter dasturi
• USB Safely Remove kompyuter dasturi
• СОЛО на клавиатуре kompyuter dasturi
• Game Protector kompyuter dasturi
• Windows uchun Fences dasturi

📌 P.S.: Ushbu ro‘yxatning 1-qismi | 2-qismi | 3-qismi.
Kanalga ulashilgan maqolalar bilan tanishing, tavsiyalarni amalda qo‘llab ko‘ring va do‘stlaringizni ham jalb eting! 😉

👨🏻‍💻@itspecuz

​​VPN va Proxy server o'xshashlik va farqlari

Bu mavzu haqida test taqdim qilgan edim, agar test natijalari yaxshi bo'lsa, bu mavzuni yozish niyatim yo'q edi. Afsuski, bu ikki terminni farqini ko'chilik bilmas ekan, shu sabab yaxshilab tushuntirib o'taman.

VPN - siz va sayt o'rtasida kanal hosil qilib beruvchi xizmat. Siz biror saytga ulanishingiz uchun VPN xizmat sizga marshrut yaratib beradi.

Proxy server - bu ham VPN xizmatga o'xshash, sayt va siz ortangizdagi server. Bu server siz uchun kanal hosil qilishdan tashqari, butun traffikni o'zidan o'tkazadi.

Yaxshi tushunishingiz uchun misol keltiraman:
Siz kompyuter sotib olmoqchisiz, sizning kompyuter do'konida tanishingiz yo'q, lekin do'stingizning tanishi bor.
1-holat: Do'stingiz sizni o'sha do'kon sotuvchisi bilan tanishtirib qo'yadi va sotuvchi bilan siz yuzma-yuz gaplashaverasiz va kerakli narsani sotib olasiz, bu yerda do'stingiz VPN.
2-holat: Do'stingiz kompyuter sotuvchi do'stidan o'zimga deb kompyuter sotib oladi va sizga beradi, kompyuter sotuvchi inson siz haqingizda hech narsa bilmaydi, bu yerda do'stingiz Proxy server rolida.

Ha, misol biroz qo'polroq bo'ldi, lekin tushuntirish uchun bundan yaxshi misol topaolmadim.

Proxy server va VPN xizmatda bir necha umumiylik bor:
- ikkalasi ham IP ma'lumotlaringizni o'zgartirishi mumkin;
- ikkalasi ham siz haqingizdagi ma'lumotlarni(brauzer versiyasi, qayerdan ulanayotganingizni vahakazo) almashtirishi mumkin;
- ikkalasida ham pullik va bepul xizmat turlari mavjud;
- ikkalasini ham qonuniy ishlatish mumkin;
- ikkalasi ham to'liq xavfsiz xizmat emas, agar o'zingiz hosil qilmasangiz.
O'zingiz hosil qilish deganda, o'zingiz VPN va Proxy server ko'tarasiz. Misol uchun, Proxy server hosil qilish uchun CCproxy dasturidan foydalanish mumkin, VPN xizmat uchun esa, ClearOS linux tizimi ancha qulay.

Bularning asosiy farqi, VPN butun traffikni - siz berayotgan so'rov va sayt qaytarayotgan javoblarni hammasini shifrlaydi, proxy serverda bunday imkoniyat mavjud emas.

☝️Ko'pchilik shu ikki terminni adashtiradi yoki bitta narsa deb o'ylaydi, siz bundaylardan bo'lmang.

O'zingiz uchun yaxshi ko‘rgan narsani do'stingizga ham ravo ko‘ring: https://t.me/planetait