Kimyo boʻlimida ham Xorazmiy oʻrta asr Sharqidagi kimyoviy bilimlar haqida nihoyatda qimmatli maʼlumotlarni keltiradiki, ular Sharqda tabiiy fanlar rivojini oʻrganishda muhim ahamiyatga egadir.
Riyoziyot boʻlimida oʻrta asr Sharqidagi matematik ilmlar holati bayon etiladi. Al-Xorazmiy matematik tushunchani aqlning ixtiyoriy ijodi emas, balki obʼyektiv olamning maʼlum tomonlari, predmetlar munosabatlarining inʼikosi deb talqin etadi.
Masalan, muallif Forobiy gʻoyalarini davom ettirib, arifmetikani ikkiga: nazariy va amaliyga ajratadi. U kub sonlar bilan bir qatorda shakliy sonlarni koʻrib chiqish bilan nazariy arifmetikaning baʼzi bir tomonlarini boyitdi. Handasa ham nazariy va amaliy qismlarga boʻlinadi, bu esa oʻsha davrda uning boshqa riyoziyot ilmlari kabi yuqori darajada rivojlanganligidan dalolat beradi. Astronomiya boʻlimida uning vazifasi bilan birga tarixiga oid masalalar ham qoʻrib oʻtiladi.
Xorazmiy oʻz tasnifida musiqani riyoziyot ilmlariga qoʻshadi va unda musiqaviy asboblar, tovushlarning oʻzaro mutanosibligi, tartibi, sozlar tavsiflanadi va oxirida ritm haqidagi taʼlimot koʻrib chiqiladi.
Mexanika boʻlimida, ogʻir yuklarni va dalalarni sugʻorish maqsadida ishlatiladigan qurilmalar, yaʼni sodda mashinalar, ularning tuzilishi va vazifalari ustida toʻxtab oʻtiladi. Xorazmiy dunyoviy ilmlar ustida toʻxtaganda ularning amaliy ahamiyatini ochib berishga harakat qiladi.
Umuman, asarda Abu Abdulloh al-Xorazmiy oʻz davri tabiiy va riyoziyot ilmlarini yaxshi bilganligi, ularni nazariy falsafaga kiritish bilan bir tomondan, ularning ahamiyatini oshirish va taʼkidlash, ikkinchi tomondan, falsafani boyitishga intilganligi oʻz ifodasini topgan. Al-Xorazmiyning “Mafotih al-ulum” asari oʻrta asr madaniyati va maʼnaviyatini oʻrganishda muhim ahamiyatga egadir.
@Buyuk_sulolalar_tarixi
Riyoziyot boʻlimida oʻrta asr Sharqidagi matematik ilmlar holati bayon etiladi. Al-Xorazmiy matematik tushunchani aqlning ixtiyoriy ijodi emas, balki obʼyektiv olamning maʼlum tomonlari, predmetlar munosabatlarining inʼikosi deb talqin etadi.
Masalan, muallif Forobiy gʻoyalarini davom ettirib, arifmetikani ikkiga: nazariy va amaliyga ajratadi. U kub sonlar bilan bir qatorda shakliy sonlarni koʻrib chiqish bilan nazariy arifmetikaning baʼzi bir tomonlarini boyitdi. Handasa ham nazariy va amaliy qismlarga boʻlinadi, bu esa oʻsha davrda uning boshqa riyoziyot ilmlari kabi yuqori darajada rivojlanganligidan dalolat beradi. Astronomiya boʻlimida uning vazifasi bilan birga tarixiga oid masalalar ham qoʻrib oʻtiladi.
Xorazmiy oʻz tasnifida musiqani riyoziyot ilmlariga qoʻshadi va unda musiqaviy asboblar, tovushlarning oʻzaro mutanosibligi, tartibi, sozlar tavsiflanadi va oxirida ritm haqidagi taʼlimot koʻrib chiqiladi.
Mexanika boʻlimida, ogʻir yuklarni va dalalarni sugʻorish maqsadida ishlatiladigan qurilmalar, yaʼni sodda mashinalar, ularning tuzilishi va vazifalari ustida toʻxtab oʻtiladi. Xorazmiy dunyoviy ilmlar ustida toʻxtaganda ularning amaliy ahamiyatini ochib berishga harakat qiladi.
Umuman, asarda Abu Abdulloh al-Xorazmiy oʻz davri tabiiy va riyoziyot ilmlarini yaxshi bilganligi, ularni nazariy falsafaga kiritish bilan bir tomondan, ularning ahamiyatini oshirish va taʼkidlash, ikkinchi tomondan, falsafani boyitishga intilganligi oʻz ifodasini topgan. Al-Xorazmiyning “Mafotih al-ulum” asari oʻrta asr madaniyati va maʼnaviyatini oʻrganishda muhim ahamiyatga egadir.
@Buyuk_sulolalar_tarixi