አራቱ የእድገት ዘርፎች
ክፍል ሶስት - በስሜት ብቃት ማደግ
እድገት የግድ የመሆኑንና ሁለንተናዊ ሊሆን እንደሚገባው አንድን ሃሳብ ጀምረን ነበር፡፡ በመጀመሪያው ክፍል ከሁሉ በፊት ሊቀድም የሚገባውን በራእይ የማደግን አስፈላጊነት፣ በመቀጠልም በእውቀት የማደግን ሁኔታ ተመልከተናል፡፡ ዛሬ በስሜት ብቃት የማደግን ሁኔታና አስፈላጊነት በጥቂቱ እናያለን፡፡
በሕይወታችን በፍጹም ልንተማመንባቸው ከማንችላቸው ነገሮች አንዱ ስሜት የተሰኘው ነገር ነው፡፡ እንደምንሰማው፣ እንደምናየውና እንደምናሰላስላቸው ሃሳቦች የተለያዩ ስሜቶች ሲፈራረቁብን ራሳችንን እናገኘዋለን፡፡ የትናንት ስሜታችንን ዛሬ፣ የዛሬው ደግሞ ነገ አናገኘውም፡፡ ይህንን ተለዋዋጭ የስሜት ሁኔታ በተሳካለት መልኩ ለመያዝ በስሜት ብቃት ማደግ የግድ ነው፡፡
በስሜት ብቃት ማደግ ማለት ስሜትን የመቆጣጠርና ከስሜት ይልቅ መርህን የማስቀደም ብቃት ማለት ነው፡፡ ስሜት ሲለዋወጥ፣ ስሜት ሲጎዳና አጉል ስሜትን የሚያነሳሱ ሁኔታዎች ሲከሰቱ በስሜት ብቃት የበሰለ ሰው የጊዜውን ስሜት ለማርካት ብሎ ዘላቂውን ራእዩን አይጥልም፡፡ በዚያ ፈንታ ከትኩረቱ የማይወጣበትን መንገድ ይፈልጋል፡፡ በስሜት ለመብሰል የሚጠቅሙንን ጥቂት ልምምዶች እንመልከት፡፡
በተግባር መጽናት::
ስሜትህ ከፍና ዝቅ ሲል ከተግባሮችህና ከአላማህ የማትመለስ ሰው ልትሆን ይገባል፡፡ በስሜት ብቃት የበለጸግህ ሰው ለመሆን ከፈለክ እንደ አየሩ ጸባይና እንደ እለቱ ስሜትህ ከመነዳት መቆጠብ አለብህ፡፡ በተቃራኒው የስሜትህን ግፊትና ንዝረት ገታ በማድረግ ውስጥህ ባመነበት እውነታ መንቀሳቀስ አስፈላጊ ነው፡፡
ሰዎችንና ሁኔታዎችን መታገስ::
ስሜታዊ ምላሽን የሚጋብዝ ሰውና ሁኔታ ሲያጋጥምህ እዚያው በጋለ ስሜት ምላሽ ከመስጠት ይልቅ ተረጋግተህ ትክክለኛውን ምላሽ አስበህ ምላሽን የመስጠትን ልማድ አዳብር፡፡ አንድን ነገር ተናግረህና አድርገህ በኋላ መዘዙን ለመቀልበስ ከመጣጣር ይልቅ አስበህና ግራና ቀኙን አይተህ ምላሽ መስጠት የተሻለ ውጤት አለው፡፡
ምክርን መስማት::
አንዳንድ ስሜታዊነቶችህ ለአንተ ግልጽ ሆነው አይታዩህም፡፡ አንተ የማታስተውለው፣ ሌላው ሰው ግን በግልጽ የሚያየው ባህሪ እንዳለህ አትዘንጋ፡፡ በተለይም የትዳር ጓደኛህ ወይም በቅርብ የሚያውቁህ ወዳጆችህ በዚህ ጉዳይ ላይ ግሩም መረጃ ሊሰጡህ ይችላሉና ልቦናህን ክፍት አድርግ፡፡ ኋላ ቀር እንዳትሆን ተከላካይና አልሰማ ባይ አትሁን፡፡
በሚቀጥለው ክፍል ሌላ የእድገት እውነታን ይጠብቁ፡፡
ክፍል ሶስት - በስሜት ብቃት ማደግ
እድገት የግድ የመሆኑንና ሁለንተናዊ ሊሆን እንደሚገባው አንድን ሃሳብ ጀምረን ነበር፡፡ በመጀመሪያው ክፍል ከሁሉ በፊት ሊቀድም የሚገባውን በራእይ የማደግን አስፈላጊነት፣ በመቀጠልም በእውቀት የማደግን ሁኔታ ተመልከተናል፡፡ ዛሬ በስሜት ብቃት የማደግን ሁኔታና አስፈላጊነት በጥቂቱ እናያለን፡፡
በሕይወታችን በፍጹም ልንተማመንባቸው ከማንችላቸው ነገሮች አንዱ ስሜት የተሰኘው ነገር ነው፡፡ እንደምንሰማው፣ እንደምናየውና እንደምናሰላስላቸው ሃሳቦች የተለያዩ ስሜቶች ሲፈራረቁብን ራሳችንን እናገኘዋለን፡፡ የትናንት ስሜታችንን ዛሬ፣ የዛሬው ደግሞ ነገ አናገኘውም፡፡ ይህንን ተለዋዋጭ የስሜት ሁኔታ በተሳካለት መልኩ ለመያዝ በስሜት ብቃት ማደግ የግድ ነው፡፡
በስሜት ብቃት ማደግ ማለት ስሜትን የመቆጣጠርና ከስሜት ይልቅ መርህን የማስቀደም ብቃት ማለት ነው፡፡ ስሜት ሲለዋወጥ፣ ስሜት ሲጎዳና አጉል ስሜትን የሚያነሳሱ ሁኔታዎች ሲከሰቱ በስሜት ብቃት የበሰለ ሰው የጊዜውን ስሜት ለማርካት ብሎ ዘላቂውን ራእዩን አይጥልም፡፡ በዚያ ፈንታ ከትኩረቱ የማይወጣበትን መንገድ ይፈልጋል፡፡ በስሜት ለመብሰል የሚጠቅሙንን ጥቂት ልምምዶች እንመልከት፡፡
በተግባር መጽናት::
ስሜትህ ከፍና ዝቅ ሲል ከተግባሮችህና ከአላማህ የማትመለስ ሰው ልትሆን ይገባል፡፡ በስሜት ብቃት የበለጸግህ ሰው ለመሆን ከፈለክ እንደ አየሩ ጸባይና እንደ እለቱ ስሜትህ ከመነዳት መቆጠብ አለብህ፡፡ በተቃራኒው የስሜትህን ግፊትና ንዝረት ገታ በማድረግ ውስጥህ ባመነበት እውነታ መንቀሳቀስ አስፈላጊ ነው፡፡
ሰዎችንና ሁኔታዎችን መታገስ::
ስሜታዊ ምላሽን የሚጋብዝ ሰውና ሁኔታ ሲያጋጥምህ እዚያው በጋለ ስሜት ምላሽ ከመስጠት ይልቅ ተረጋግተህ ትክክለኛውን ምላሽ አስበህ ምላሽን የመስጠትን ልማድ አዳብር፡፡ አንድን ነገር ተናግረህና አድርገህ በኋላ መዘዙን ለመቀልበስ ከመጣጣር ይልቅ አስበህና ግራና ቀኙን አይተህ ምላሽ መስጠት የተሻለ ውጤት አለው፡፡
ምክርን መስማት::
አንዳንድ ስሜታዊነቶችህ ለአንተ ግልጽ ሆነው አይታዩህም፡፡ አንተ የማታስተውለው፣ ሌላው ሰው ግን በግልጽ የሚያየው ባህሪ እንዳለህ አትዘንጋ፡፡ በተለይም የትዳር ጓደኛህ ወይም በቅርብ የሚያውቁህ ወዳጆችህ በዚህ ጉዳይ ላይ ግሩም መረጃ ሊሰጡህ ይችላሉና ልቦናህን ክፍት አድርግ፡፡ ኋላ ቀር እንዳትሆን ተከላካይና አልሰማ ባይ አትሁን፡፡
በሚቀጥለው ክፍል ሌላ የእድገት እውነታን ይጠብቁ፡፡