✅ KIMYO OLIMLAR HAQIDA MA’LUMOTLAR:
📌1-Martda I.A.Kablukov elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyasini kashf etdi.
📌751-yilda Samarqanddaqog'oz ishlab chiqarish yo'lga qo'yilgan.
📌1620-yilda A.Salaerituvchilarni suvli, kislotali, yog'li sinflarga ajratdi.
📌1718-yilda E.Joffrua moddalarning o'xshashlik jadvalini tuzdi.
📌1748-yilda rus olimi M.V.Lomonosov retortada tajriba olib borib, massaning saqlanish qonunini izohlashga harakat qilgan.
📌1756-yilda fransuz olimi A.Lavuazye tajribalar asosida massaning saqlanish qonunini asoslab berdi.
📌1799-yilda fransuz olimi J.Prust tomonidan taklif etilgan tarkibning doimiylik qonuni1809-yilda ko'pchilik tomonidan e'tirof etildi.
📌1803-1804- yillarda Djon Daltonatom-molekular ta'limotni rivojlantirdi va atom massa haqidagi tushunchani fanga kiritdi.
📌1807-yilda Shved olimi Ya.Berselius tirik organizmdan olingan moddalarni organik moddalar deb atashni taklif qildi.
📌1811- yilda nemis kimyogari I. Shveyger fanga "galogen" tushunchasini kiritgan bo'lib, "tuz" va "hosil qiluvchi" degan ma'nolarni bildiradi.
📌1811-yilda Italiyaning Turin universiteti professori A.Avagadro o'zining Avagadro qonuniga asos soldi.
📌1813-yilda shved kimyogari Berseliyusning taklifiga ko'ra kimyoviy belgi - element lotincha nomining bosh harfi yoki bosh harfiga keyingi harflardan birini qo'shib yozish bilan ifodalanadi.
📌1814- yilda Y.Ya. Berselius 46 elementning atom massalari asosida kimyoviy elementlar jadvalini tuzdi.
📌1817-1829- yillarda Debereyner elementlarni triadalarga, ya'ni o'xshash uchtadan iborat tabiiy oilalarini tuzdi.
📌1823-yilda Yu.Libix va F.Vyoller tomonidan izomeriya hodisasi ochildi.
📌1824-yilda Berseliusning shogirdi nemis kimyogari F.Veller laboratoriya sharoitida disiandan o'simlik organizmida uchraydigan oksalat kislotani, 1828-yilda esa oddiy anorganik tuz - ammoniy sianiddan hayvon organizmida hosil bo'ladigan mochevina (karbomid)ni sintez qildi.
📌1827-yilda ingliz olimi Broun mikroskopda suyuqlikdagi qattiq zarrachalarning harakatini kuzatganda, ular uzluksiz harakat qilishini aniqlagan. Hozirda bu harakat Broun harakati deb ataladi.
📌1827-yilda shved olimi I.Ya.Berseliusorganik birikma va organik kimyo tushunchalarini fanga kiritdi.
📌1837-yilda B.S.Yakobi elektroliz yordamida relyefli buyumlardan nusxa olish(galvanoplastinka) kashf qildi.
📌1840- yilda nemis kimyogari Yu.Libix "Kimyoning dehqonchilikka tadbiqi" kitobida o'simliklarning oziqlanishi uchun N, P, K elementlarini tutgan tuzlar va shuningdek, boshqa elementlar tutgan moddalar zarur ekanligini tushuntirib bergan. U agrokimyo faniga asos solgan, o'simliklarning mineral oziqlanish nazariyasini taklif etgan, tuproqqa mineral o'g'itlar solish yo'li bilan madaniy o'simliklar hosildorligini oshirishga doir tavsiyanomalar bergan.
📌1842-yilda rus olimi N.N.Zinin nitrobenzoldan anilinni sintez qildi.
📌1852(1858)- yilda Franklend valentlik tushunchasini fanga kiritdi.
📌1857-yilda A.Kekuleuglerodning 4 valentliligini aniqladi.
📌1857-yilda A.Kuper va A.Kekulelar tomonidan uglerod atomlarining bir-biri bilan bog'lana olish qobiliyati aniqlandi.
📌1858-yilda A.Kuper tomonidan atomlarning ulanish kimyoviy kuchini belgilash uchun valentshtrixi fanga kiritildi.
📌1860-yilda Karlsrueda bo'lib o'tgan kimyogarlarning xalqaro syezdida "Atom" va "Molekula" tushunchalari aniqlashtirildi.
📌1861- yilda A.M. Butlerovorganik birikmalarning tuzilish nazariyasini kashf etdi.
📌1861-yilda rus olimi A.M.Butlerov paraformaldegiddan shakarsimon moddani sintez qildi.
📌1862- yilda A.de-Shankurtua kimyoviy elementlarning silindr shaklidagi jadvalini yaratdi.
📌1864- yilda Yu.L. Meyer elementlarning atom massalari ortib borishiga asoslangan jadvalni taklif qilgan.
📌1865- yilda J. Nyulends elementlar ekvivalentlariga asosangan oktavalar qonunini taklif etgan.
Manfaatli boʻlish uchun tanishlarga ham ulashish esizdan chiqmasin.
https://t.me/Kimyoonlayndarslari
