Odatda psixologik testlar insonlarning shaxsiy xususiyatlari, kognitiv qobiliyatlari, hissiy holatlari va xulq-atvorlarini tahlil qilish va tashxislash uchun ishlatiladi. Quyida hozirgi kunda keng qo‘llanilayotgan, standartlashtirishsiz bemalol ishlatsa bo‘ladigan, zamonaviy psixologik testlar keltirilgan:
1. Big Five Personality Test (OSEAN): Bu test insonlarning shaxsiyatini beshta asosiy o‘lchamda baholaydi: ochiqlik (Openness), vijdonlilik (Sonssiyentiousness), ekstraversiya (Extraversion), kelishuvchanlik (Agreeableness) va hissiy barqarorlik (Neurotisism).
Qo‘llash: Ish joyida yangi xodimlarni tanlashda ularning shaxsiy xususiyatlarini baholash uchun qo‘llaniladi.2. Millon Slinisal Multiaxial Inventory (MSMI): Bu test psixologik va psixiatrik kasalliklarni tashxislashda yordam beradi. MSMI testida 175 ta savol mavjud bo‘lib, ular shaxsiyat buzilishlari va klinik sindromlarni aniqlashga qaratilgan.
Qo‘llash: Umumiy klinik konsultatsiyada shaxsiyat buzilishlarini aniqlash uchun ishlatiladi.3. Vechsler Adult Intelligense Ssale (VAIS): Bu test insonlarning intellektual qobiliyatlarini baholash uchun ishlatiladi. VAIS testida kognitiv qobiliyatlarni o‘lchaydigan turli xil subtestlar mavjud.
Qo‘llash: IQ darajasini aniqlash va kognitiv qobiliyatlarni baholash uchun qo‘llaniladi.
4. Besk Depression Inventory-II (BDI-II): Bu test depressiya simptomlarini baholashda ishlatiladi. BDI-II testida 21 ta savol mavjud bo‘lib, ular depressiyaning turli darajalarini aniqlashga qaratilgan.
Qo‘llash: Konsultatsiya davrida depressiyani tashxislash va davolash uchun qo‘llaniladi.5. Minnesota Multiphasis Personality Inventory-2 (MMPI-2): Bu test shaxsiyat va psixologik holatlarni baholashda keng qo‘llaniladi. MMPI-2 testida 567 ta savol mavjud bo‘lib, ular turli psixologik buzilishlarni aniqlashga yordam beradi.
Qo‘llash: Klinik tashxis va davolash rejalarini tuzish uchun qo‘llaniladi.6. Digital Assessment Tools: Zamonaviy raqamli baholash vositalari, masalan, Lumosity yoki SogniFit kabi dasturlar, kognitiv qobiliyatlarni baholash va rivojlantirish uchun ishlatiladi. Bu vositalar turli o‘yinlar va mashqlar orqali kognitiv qobiliyatlarni o‘lchaydi.
Qo‘llash: Kognitiv salohiyatni yaxshilash va monitoring qilish uchun qo‘llaniladi.7. Esologisal Momentary Assessment (EMA): Bu usul real vaqt rejimida insonlarning hissiy va xulq-atvoriy holatlarini kuzatish, baholash uchun mobil ilovalar hamda boshqa raqamli vositalardan foydalanadi.
Qo‘llash: Stress va kayfiyat o‘zgarishlarini real vaqt rejimida kuzatish shuningdek tahlil qilish uchun ishlatiladi.8. Implisit Assosiation Test (IAT): Bu test insonlarning ongsiz xulq-atvori va munosabatlarini aniqlash uchun ishlatiladi. IAT turli toifadagi narsalar o‘rtasidagi bog‘liqliklarni aniqlashga qaratilgan.
Qo‘llash: Ijtimoiy xulq-atvor va ongsiz munosabatlarni tahlil qilish uchun qo‘llaniladi.Ushbu yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan testlar psixologik holatlarni aniqlash va davolashda samarali vositalar hisoblanadi. Ular ilmiy asoslangan yondashuvlar yordamida insonlarning ruhiy holatini chuqur tahlil qilish imkonini beradi.
Bizda esa hali ham “Qiziqishlar xaritasi”, “Mavjud bo‘lmagan hayvon”, “Kaktus”, “Uy, daraxt, odam”, “Temperament test”, “Lyusher testi” kabi metodika va testlarni ishlatib kelishmoqda. Ushbu keltirib o‘tilgan testlar hozirgi zamon odamlariga mos kelmasligi kundek ravshan. Chunki, eski testlarning aksariyati replikatsiya inqiroziga bardoshsizdir.
Qachon rivojlanasiz, qachon yangilik sari intilasiz. Samarasiz metodlardan vos keching.®
Psixologiya
