ကြၽန္ေတာ္ေရးေသာ ေဆာင္းပါးမ်ား မိုးတင့္ ( ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ):
" အာ ဖ ရိ က ဒီ မို က ရေ စီ နဲ့ အာ ဏာ သိမ်း မှု "
က မ္ဘာ ပေါ် မှာ အ မျိုး အ စုံ ဆုံး နဲ့ အ များ ဆုံး သ ယံ ဇာ တ ရှိ တဲ့ နေ ရာ က အာ ဖ ရိ က တိုက် ပါ ။
အဲ့ ဒီ အာ ဖ ရိ က တိုက် ကို ပြင် သစ် တို့ ပေါ် တူ ဂီ တို့ ကို လို နီ ပြု ခဲ့ ကြ တယ် ။ ပြင် သစ် က အ ခု ထက် ထိ အ ကျိုး အ မြတ် ရ ယူ နေ တုန်း ။
လက် ရှိ အ ချိန် မှာ အာ ဖ ရိ က နိုင် ငံ တွေ က အ နောက် အုပ် စု က ပြု လုပ် ပေး ထား တဲ့ ဒီ မို က ရေ စီ ဆို တဲ့ စ နစ် ကို အာ ဏာ သိမ်း လာ ကြ တယ် ။
နောက် ဆုံး အာ ဏာ သိမ်း တဲ့ နိုင် ငံ က ဂါ ဘွန် နိုင် ငံ ။ သူ က ဒီ မို က ရေ စီ ရွေး ကောက် ပွဲ အ နိုင် ရ ရ လဒ် ကို အ တည် မ ပြု ဘဲ အာ ဏာ သိမ်း လိုက် တာ ။
ဂါ ဘွန် က ဒီ မို က ရေ စီ အ ရ ၃ ကြိမ် မြောက် အ ရွေး ကောက် ခံ ရ တယ် ဆို တဲ့ သ မ္မ တ အ လီ ဘွန် ဂို အန် ဒင် ဘာ က မျိုး ရိုး ဆက် အာ ဏာ ယူ လာ တာ ၅၅ နှစ် ရှိ ပြီ ။ သက် ဦး ဆံ ပိုင် စ နစ် နဲ့ အ သား ကျ နေ တဲ့ အာ ဖ ရိ က မှာ အဲ့ လို အာ ဏာ ဆက် ယူ တာ ကို လက် ခံ ကြ ပါ တယ် ။
အာ ဏာ သိမ်း ပြီး သ မ္မ တ အ လီ ဘွန် ဂို ရဲ့ သား အိမ် ကို ဝင် ရှာ တာ ပိုက် ဆံ အ ထုတ် လိုက် ဘီ လီ ယံ နဲ့ ချီ ရှာ တွေ့ ခဲ့ တယ် ။
အာ ဖ ရိ က မှာ အာ ဏာ သိမ်း တာ ကို အာ ဖ ရိ က သား အ များ စု ထောက် ခံ လာ ကြ တယ် ။
အဲ့ လို ဖြစ် ရ တာ ဒီ မို က ရေ စီ နည်း အ ရ ရွေး ကောက် ခံ ရ တယ် ဆို တဲ့ သူ အ များ စု က အ ကျင့် ပျက် ကိုယ် ကျိုး ရှာ နိုင် ငံ ရေး သ မား တွေ ဖြစ် နေ ပြီး အ စဉ် အ ဆက် အာ ဏာ ရ ယူ ထား ကြ တဲ့ အ နောက် အုပ် စု ကြိုး ဆွဲ တွေ ဖြစ် နေ လို့ ပါ ။
အာ ဖ ရိ ကဒီ မို က ရေ စီ အ စိုး ရ တွေ က တိုင်း ပြည် တိုး တက် အောင် လည်း လုပ် မ ပေး နိုင် ကြ ပါ ဘူး ။
နိုင် ဂျာ အာ ဏာ သိမ်း လို့ မ ကြာ သေး ဘူး ဂါ ဘွန် အာ ဏာ ထပ် သိမ်း တယ် ။ ဂါ ဘွန် က ၂၀၂၀ က စ ပြီး ၇ ခု မြောက် အာ ဖ ရိ က ရဲ့ အာ ဏာ သိမ်း တဲ့ နိုင် ငံ ဖြစ် လာ တယ် ။
အာ ဖ ရိ က မှာ အာ ဏာ သိမ်း လာ ကြ တာ အ နောက် အုပ် စု ကို ဆန့် ကျင် တဲ့ စိတ် တွေ များ လာ ကြ လို့ ပါ ။ အာ ဖ ရိ က ဆင်း ရဲ တာ အ နောက် အုပ် စု ကြောင့် လူ ဖြူ တွေ ကြောင့် ဆို တဲ့ အ ယူ ပို များ လာ တယ် ။
တောင် အာ ဖ ရိ က နိုင် ငံ အ မတ် မာ လီ နာ ( Malena ) က လူ ဖြူ တွေ ကို Genocide လုပ် ဖို့ အား ပေး လှုံ့ ဆော် နေ ပါ တယ် လို့ Twitter သူ ဌေး အီ လွန် မတ် က သူ့ တွတ် တာ အ ကောင့် မှာ ရေး ပြီး သ တိ ပေး ခဲ့ တယ် ။
ဒီ လို အ ချိန် မှာ တ ရုတ် က အာ ဖ ရိ က ရဲ့ မ ဟာ မိတ် ဖြစ် လာ တယ် ။ တ ရုတ် က အာ ဖ ရိ က မှာ သူ လုပ် နေ ကြ အ သာ စီး ယူ တဲ့ နည်း ကို မ သုံး ဘဲ Win Win အ ခြေ အ နေ နဲ့ အ လုပ် လုပ် ခဲ့ ပါ တယ် ။
အ နောက် နိုင် ငံ တွေ က အာ ဖ ရိ က မှာ သ ယံ ဇာ တ ထုတ် ယူ တဲ့ လုပ် ငန်း မျိုး မှာ သာ ရင်း နှီး မြုတ် နှံ ကြ ပြီး အာ ဖ ရိ က ရဲ့ တံ တား ဆောက် လမ်း ဖောက် ဆို တဲ့ Infrastructure ကို မှ မည် မည် ရ ရ မ တည် ဆောက် ပေး ခဲ့ ကြ ဘူး ။
တ ရုတ် ရဲ့ BRI စီ မံ ကိန်း က လည်း အ နောက် အုပ် စု မ လို အပ် ဘဲ အာ ဖ ရိ က ကို ဆွဲ တင် သွား နိုင် မယ့် စီ မံ ကိန်း မျိုး ဖြစ် နေ တယ် ။
ဒီ အ တွက် ကြောင့် အာ ဖ ရိ က နိုင် ငံ တွေ က အ နောက် အုပ် စု ကို ပို ပြီး ဆန့် ကျင် လာ ကြ တယ် ။
နိုင် ဂျာ အ ရေး မှာ ရု ရှား က ဝ ဂ္ဂ နာ အုပ် စု ခံ ပြီး ပါ ဝင် လာ ဖို့ ဖြစ် လာ တာ က လည်း အ နောက် အုပ် စု ရဲ့ အာ ဖ ရိ က အ ရေး မှာ ပါ ဝင် မှု ကို ပို ခက် ခဲ လာ စေ တယ် ။
အ နောက် အုပ် စု ရဲ့ မ ဆင် မ ခြင် အာ ဖ ရိ က နိူင် ငံ ခေါင်း ဆောင် တွေ ကို တ ရား မ ဝင် ကျူး ကျော် စစ် ပြု အ ရေး ယူ သတ် ဖြတ် ခဲ့ တာ တွေ က လည်း အာ ဖ ရိ က ရဲ့ အ နောက် အုပ် စု ကို ငြင်း ပယ် စေ ဖို့ အ ကြောင်း ရင်း တွေ ဖြစ် ခဲ့ တယ် ။
အ နောက် အုပ် စု နဲ့ အ တူ အ နောက် အုပ် စု ရဲ့ ဒီ မို က ရေ စီ ဆို တာ ကို လည်း အာ ဖ ရိ က မှာ ဆန့် ကျင် လာ ကြ တယ် ။
အာ ဖ ရိ က တိုက် က အ စ က တည်း က လူ မျိုး စု ခေါင်း ဆောင် တွေ ၊ သက် ဦး ဆံ ပိုင် ဘု ရင် တွေ အုပ် ချုပ် တဲ့ နိုင် ငံ တွေ ပါ ။ ခု ထိ လည်း အဲ့ ဒီ အ ယူ ကို လက် ခံ ကြ သေး တယ် ။
ECOWAS ကို ဦး ဆောင် ပြီး နိုင် ဂျာ အာ ဏာ သိမ်း တာ ကို စစ် တိုက် မယ် ဆို တဲ့ နိုင် ဂျီး ရီး ယား သ မ္မ တ တီ နာ ဘူး လည်း လေ သံ ပျော့ လာ တယ် ။ ၃ နှစ် ကြာ မယ် ဆို တဲ့ နိုင် ဂျာ ကို အ သွင် ကူး ပြောင်း ရေး ကာ လ ကို ၉ လ သာ အ ချိန် ယူ ပါ လို့ ပြော လာ တယ် ။
ECOWAS အ ဖွဲ့ က နိုင် ဂျာ ကို စစ် ရေး အ ရ အ ရေး ယူ ဖို့ ကိ စ္စ မှေး မှိန် လာ ပါ တယ် ။ အဲ့ တာ က လည်း အာ ဖ ရိ က မှာ နောက် ထပ် အာ ဏာ သိမ်း ဖို့ အ တွက် ရဲ ဆေး တင် ပေး လိုက် သ လို ဖြစ် နေ တဟ် ။
နိုင် ဂျီး ရီး ယား သ မ္မ တ ဘို လာ အာ နက် တီ နာ ဘူ ကိုယ် တိုင် လည်း သ မိုင်း မ ကောင်း တဲ့ အ ကျင့် ပျက် နိုင် ငံ ရေး သ မား တစ် ယောက် ပါ ။
" အာ ဖ ရိ က ဒီ မို က ရေ စီ နဲ့ အာ ဏာ သိမ်း မှု "
က မ္ဘာ ပေါ် မှာ အ မျိုး အ စုံ ဆုံး နဲ့ အ များ ဆုံး သ ယံ ဇာ တ ရှိ တဲ့ နေ ရာ က အာ ဖ ရိ က တိုက် ပါ ။
အဲ့ ဒီ အာ ဖ ရိ က တိုက် ကို ပြင် သစ် တို့ ပေါ် တူ ဂီ တို့ ကို လို နီ ပြု ခဲ့ ကြ တယ် ။ ပြင် သစ် က အ ခု ထက် ထိ အ ကျိုး အ မြတ် ရ ယူ နေ တုန်း ။
လက် ရှိ အ ချိန် မှာ အာ ဖ ရိ က နိုင် ငံ တွေ က အ နောက် အုပ် စု က ပြု လုပ် ပေး ထား တဲ့ ဒီ မို က ရေ စီ ဆို တဲ့ စ နစ် ကို အာ ဏာ သိမ်း လာ ကြ တယ် ။
နောက် ဆုံး အာ ဏာ သိမ်း တဲ့ နိုင် ငံ က ဂါ ဘွန် နိုင် ငံ ။ သူ က ဒီ မို က ရေ စီ ရွေး ကောက် ပွဲ အ နိုင် ရ ရ လဒ် ကို အ တည် မ ပြု ဘဲ အာ ဏာ သိမ်း လိုက် တာ ။
ဂါ ဘွန် က ဒီ မို က ရေ စီ အ ရ ၃ ကြိမ် မြောက် အ ရွေး ကောက် ခံ ရ တယ် ဆို တဲ့ သ မ္မ တ အ လီ ဘွန် ဂို အန် ဒင် ဘာ က မျိုး ရိုး ဆက် အာ ဏာ ယူ လာ တာ ၅၅ နှစ် ရှိ ပြီ ။ သက် ဦး ဆံ ပိုင် စ နစ် နဲ့ အ သား ကျ နေ တဲ့ အာ ဖ ရိ က မှာ အဲ့ လို အာ ဏာ ဆက် ယူ တာ ကို လက် ခံ ကြ ပါ တယ် ။
အာ ဏာ သိမ်း ပြီး သ မ္မ တ အ လီ ဘွန် ဂို ရဲ့ သား အိမ် ကို ဝင် ရှာ တာ ပိုက် ဆံ အ ထုတ် လိုက် ဘီ လီ ယံ နဲ့ ချီ ရှာ တွေ့ ခဲ့ တယ် ။
အာ ဖ ရိ က မှာ အာ ဏာ သိမ်း တာ ကို အာ ဖ ရိ က သား အ များ စု ထောက် ခံ လာ ကြ တယ် ။
အဲ့ လို ဖြစ် ရ တာ ဒီ မို က ရေ စီ နည်း အ ရ ရွေး ကောက် ခံ ရ တယ် ဆို တဲ့ သူ အ များ စု က အ ကျင့် ပျက် ကိုယ် ကျိုး ရှာ နိုင် ငံ ရေး သ မား တွေ ဖြစ် နေ ပြီး အ စဉ် အ ဆက် အာ ဏာ ရ ယူ ထား ကြ တဲ့ အ နောက် အုပ် စု ကြိုး ဆွဲ တွေ ဖြစ် နေ လို့ ပါ ။
အာ ဖ ရိ ကဒီ မို က ရေ စီ အ စိုး ရ တွေ က တိုင်း ပြည် တိုး တက် အောင် လည်း လုပ် မ ပေး နိုင် ကြ ပါ ဘူး ။
နိုင် ဂျာ အာ ဏာ သိမ်း လို့ မ ကြာ သေး ဘူး ဂါ ဘွန် အာ ဏာ ထပ် သိမ်း တယ် ။ ဂါ ဘွန် က ၂၀၂၀ က စ ပြီး ၇ ခု မြောက် အာ ဖ ရိ က ရဲ့ အာ ဏာ သိမ်း တဲ့ နိုင် ငံ ဖြစ် လာ တယ် ။
အာ ဖ ရိ က မှာ အာ ဏာ သိမ်း လာ ကြ တာ အ နောက် အုပ် စု ကို ဆန့် ကျင် တဲ့ စိတ် တွေ များ လာ ကြ လို့ ပါ ။ အာ ဖ ရိ က ဆင်း ရဲ တာ အ နောက် အုပ် စု ကြောင့် လူ ဖြူ တွေ ကြောင့် ဆို တဲ့ အ ယူ ပို များ လာ တယ် ။
တောင် အာ ဖ ရိ က နိုင် ငံ အ မတ် မာ လီ နာ ( Malena ) က လူ ဖြူ တွေ ကို Genocide လုပ် ဖို့ အား ပေး လှုံ့ ဆော် နေ ပါ တယ် လို့ Twitter သူ ဌေး အီ လွန် မတ် က သူ့ တွတ် တာ အ ကောင့် မှာ ရေး ပြီး သ တိ ပေး ခဲ့ တယ် ။
ဒီ လို အ ချိန် မှာ တ ရုတ် က အာ ဖ ရိ က ရဲ့ မ ဟာ မိတ် ဖြစ် လာ တယ် ။ တ ရုတ် က အာ ဖ ရိ က မှာ သူ လုပ် နေ ကြ အ သာ စီး ယူ တဲ့ နည်း ကို မ သုံး ဘဲ Win Win အ ခြေ အ နေ နဲ့ အ လုပ် လုပ် ခဲ့ ပါ တယ် ။
အ နောက် နိုင် ငံ တွေ က အာ ဖ ရိ က မှာ သ ယံ ဇာ တ ထုတ် ယူ တဲ့ လုပ် ငန်း မျိုး မှာ သာ ရင်း နှီး မြုတ် နှံ ကြ ပြီး အာ ဖ ရိ က ရဲ့ တံ တား ဆောက် လမ်း ဖောက် ဆို တဲ့ Infrastructure ကို မှ မည် မည် ရ ရ မ တည် ဆောက် ပေး ခဲ့ ကြ ဘူး ။
တ ရုတ် ရဲ့ BRI စီ မံ ကိန်း က လည်း အ နောက် အုပ် စု မ လို အပ် ဘဲ အာ ဖ ရိ က ကို ဆွဲ တင် သွား နိုင် မယ့် စီ မံ ကိန်း မျိုး ဖြစ် နေ တယ် ။
ဒီ အ တွက် ကြောင့် အာ ဖ ရိ က နိုင် ငံ တွေ က အ နောက် အုပ် စု ကို ပို ပြီး ဆန့် ကျင် လာ ကြ တယ် ။
နိုင် ဂျာ အ ရေး မှာ ရု ရှား က ဝ ဂ္ဂ နာ အုပ် စု ခံ ပြီး ပါ ဝင် လာ ဖို့ ဖြစ် လာ တာ က လည်း အ နောက် အုပ် စု ရဲ့ အာ ဖ ရိ က အ ရေး မှာ ပါ ဝင် မှု ကို ပို ခက် ခဲ လာ စေ တယ် ။
အ နောက် အုပ် စု ရဲ့ မ ဆင် မ ခြင် အာ ဖ ရိ က နိူင် ငံ ခေါင်း ဆောင် တွေ ကို တ ရား မ ဝင် ကျူး ကျော် စစ် ပြု အ ရေး ယူ သတ် ဖြတ် ခဲ့ တာ တွေ က လည်း အာ ဖ ရိ က ရဲ့ အ နောက် အုပ် စု ကို ငြင်း ပယ် စေ ဖို့ အ ကြောင်း ရင်း တွေ ဖြစ် ခဲ့ တယ် ။
အ နောက် အုပ် စု နဲ့ အ တူ အ နောက် အုပ် စု ရဲ့ ဒီ မို က ရေ စီ ဆို တာ ကို လည်း အာ ဖ ရိ က မှာ ဆန့် ကျင် လာ ကြ တယ် ။
အာ ဖ ရိ က တိုက် က အ စ က တည်း က လူ မျိုး စု ခေါင်း ဆောင် တွေ ၊ သက် ဦး ဆံ ပိုင် ဘု ရင် တွေ အုပ် ချုပ် တဲ့ နိုင် ငံ တွေ ပါ ။ ခု ထိ လည်း အဲ့ ဒီ အ ယူ ကို လက် ခံ ကြ သေး တယ် ။
ECOWAS ကို ဦး ဆောင် ပြီး နိုင် ဂျာ အာ ဏာ သိမ်း တာ ကို စစ် တိုက် မယ် ဆို တဲ့ နိုင် ဂျီး ရီး ယား သ မ္မ တ တီ နာ ဘူး လည်း လေ သံ ပျော့ လာ တယ် ။ ၃ နှစ် ကြာ မယ် ဆို တဲ့ နိုင် ဂျာ ကို အ သွင် ကူး ပြောင်း ရေး ကာ လ ကို ၉ လ သာ အ ချိန် ယူ ပါ လို့ ပြော လာ တယ် ။
ECOWAS အ ဖွဲ့ က နိုင် ဂျာ ကို စစ် ရေး အ ရ အ ရေး ယူ ဖို့ ကိ စ္စ မှေး မှိန် လာ ပါ တယ် ။ အဲ့ တာ က လည်း အာ ဖ ရိ က မှာ နောက် ထပ် အာ ဏာ သိမ်း ဖို့ အ တွက် ရဲ ဆေး တင် ပေး လိုက် သ လို ဖြစ် နေ တဟ် ။
နိုင် ဂျီး ရီး ယား သ မ္မ တ ဘို လာ အာ နက် တီ နာ ဘူ ကိုယ် တိုင် လည်း သ မိုင်း မ ကောင်း တဲ့ အ ကျင့် ပျက် နိုင် ငံ ရေး သ မား တစ် ယောက် ပါ ။