Tire quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi:
1. Dialoglardagi har bir gapning boshida.
— Amaki, o‘ylab gapiryapsizmi? Qancha yo‘l yurib
kelganimizni bilasizmi?
— Bilmayman. Qayerdan kelganingizning menga
farqi yo‘q.
2. Bog‘lamasiz qo‘llangan ot kesim bilan ega
orasida.*
Til – millatning qalbi(dir). Yer — don, dehqon —
xazinabon. Mehnating = boyliging.
3. Uyushiq bo‘laklardan keyin kelgan
umumlashtiruvchi so‘zdan oldin.
O‘zbek, qirg‘iz, qozoq, turkman, tojik — barchamiz
bitta yurtning farzandlarimiz.
4. Muallif gapi bilan ko‘chirma gap orasida.*
«Oddiylik axloqiy barkamollikning bosh shartidir»,
— deb yozgan edi L.N. Tolstoy.
5. Ma’lumot mazmunidagi asosiy gapdan so‘ng
tartib bilan sanalgan har bir gap boshida.
1996-yil 26-aprelda ta’sis etildi:
—
«Amir Temur» ordeni;
—
«Buyuk xizmatlari uchun» ordeni.
6. Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplarda ikkinchi
gapning kesimi tushirilsa (to‘liqsiz gap).
Olamni quyosh yoritadi, insonni — ilm (yoritadi).
Tuya mingan uzoqni ko‘zlar, eshak mingan –
yaqinni.
7. Ayrim so‘z yoki gaplar izohlansa, ularning
o‘rtasida (ajratilgan bo‘lak).
O‘zbekiston Milliy sug‘urta kompaniyasi —
«O‘zbekinvest» bugun tobora rivojlanmoqda.
Do‘stim – Farhod shu yerda edi.
8. O‘xshatish, shart, zidlik, sabab-oqibat
ma’nolari ifodalangan bog‘lovchisiz qo‘shma
gap qismlari orasida:*
Vaqting ketdi — baxting ketdi. (go‘yo)
Yurt tinch – sen tinch. (shart)
Hamma ish bajarildi – natija ko‘rilmadi. (zidlik)
Sen borsan – bu hayot go‘zal. (sabab-oqibat)
9. Kiritma gap yoki ajratilgan bo‘lak har ikki
tomonidan vergul yoki tire bilan asosiy
bo‘laklardan ajratiladi.
Biz — yoshlar — millatning tayanchi, Vatanning
ishongan tog‘larimiz. Samarqanddagi Ulug‘bek
rasadxonasida — bir paytlari bu yerdan turib ulug‘
bobomiz osmon ilmini o‘rgangan edi — katta
ko‘lamda ta’mirlash ishlari boshlab yuborildi.
10. Tenglik, taqqoslash va hokazo ma’nolarni
bildiruvchi so‘zlar orasida:
Toshkent — Andijon avtomobil yo‘li ta’mirdan
chiqarilmoqda.
t.me/Zulfiya_Zokirxonqizi
