تفاوت تضمین و تلمیح
تضمین آوردن عین مطلب یه شاعر یا نویسنده است ولی تلمیح به معنی به گوشه چشم اشاره کردن و آوردن قسمت کم یا اشاره به یک آیه، حدیث، داستان عاشقانه و ... است.
ابیات زیر از سعدی است که بیت دوم را عینا از شعر فردوسی آورده است.
چه خوش گفت فردوسی پاکزاد
که رحمت بر آن تربت پاک باد
"میازار موری که دانه‌کش است
که جان دارد و جان شیرین خوش است"
سعدی دقیقا یک بیت شعر فردوسی را در شعر خود آورده و این بیت نه حدیث نه آیه نه یک داستان عاشقانه یا تاریخی‌است. نکته قابل توجه در تضمین اشاره به نام شخصی است که اثرش تضمین شده است. البته همیشه این اشاره وجود ندارد. در ضمن تضمین ها را در گیومه می آورند ولی تلمیح اینطور نیست.
بیت زیر تلمیح دارد که نه به آن اشاره شده است و نه در گیومه آمده است.
چه فرهادها مُرده در کوه‌ها
چه حلاج‌ها رفته بر دارها

تلمیح گاه ترجمه یک آیه یا حدیث است. بیت زیر به حدیث نبوی " اطلبوا العلم من المهد الی اللحد"
چنین گفت پیغمبر راست‌گوی
ز گهواره تا گور دانش بجوی

توجه: بیشتر تلمیحات، تلمیح به آیه، حدیث و داستان عاشقانه یا تاریخی است.
#احمدی_آرایه
#احمدی_آرایه_تلمیح
#احمدی_تضمین
@adabiyat_ahmadi