سماموس: نوشته‌های یوسف مهرداد بی‌بالان

چگونه برنامه‌نویس خوبی شوم


پرسش: چه چیزی از یک برنامه‌نویس، یک برنامه‌نویس «خوب» می‌سازه؟

کنت بک: پاسخ این پرسش راحته. «خودت باش» (Be Yourself).

تنها یه بازی [چالش] در کل دنیا وجود داره و اون هم اینه:‌«تمام تلاشت رو بکن» (Do Your Best). ورزش‌‌، کار، روابط انسانی فقط سایه‌هایی از همین «یه بازی»اند. برنامه‌نویسی هم همین طور.

سوال اینه که به عنوان یک برنامه‌نویس تا چه حدی تونستید از حداکثر توان و پتانسیل خودتون استفاده کنید؟ اگر می‌تونید تقریبا بخش زیادی از توان‌تون رو استفاده بکنید، شما برنامه‌نویس خوبی هستید.»


گزیده:
برنامه‌نویس خوب کسی است که موقع رد شدن از یک خیابان یک طرفه همیشه هر دو طرف را نگاه می‌کند. ☺
داگ لیندر

متن انگلیسی نوشته:

What makes a programmer “good?”
This is an easy one. Be yourself. There is only one game in the whole world. It’s called Do Your Best. Sports, careers, relationships are all shadows of the One Game. Programming, too. How close have you come to your full potential as a programmer? If you get kind of close, you’re good.


https://bit.ly/4fHYCxg
https://t.me/bibalan_com
https://bibalan.com/?p=4571

یادگیری بی‌نام!

در حوزه‌ی یادگیری فنی شرایط متفاوتی وجود دارد. گاهی «می‌دانیم که می‌دانیم»، گاهی «می‌دانیم که نمی‌دانیم» و گاهی هم «نمی‌دانیم که نمی‌دانیم». وقتی «می‌دانیم که نمی‌دانیم» و به دنبال پاسخ یک پرسش هستیم از منابع مختلفی استفاده می‌کنیم. برای مثال وقتی در پایتون می‌خواهید فهرستی از دانشجویان را بر اساس نمرات درس‌هایشان مرتب کنید و ببینید در هر درس کدام دانشجو بالاترین نمره را گرفته می‌دانید که باید از فانکشن groupby استفاده کنید. اگر ورودی‌ها و خروجی این فانکشن را به خاطر نیاورید یا از ابزار برنامه‌نویسی (IDE) کمک می‌گیرید یا در گوگل جستجو می‌کنید یا ابزار جدیدتری مانند چت‌ جی‌پی‌تی و کوپایلوت استفاده می‌کنید. این روش‌ها بر استفاده از سایت‌هایی مانند استک‌ اورفلو یا شبکه‌های اجتماعی تخصصی اولویت دارد زیرا شما در مدت کوتاه‌تری و بدون منتظر ماندن می‌توانید پاسخ‌تان را پیدا کنید. اینجا شما می‌دانید که می‌دانید. هم صورت مساله را می‌دانید و هم پاسخ را.

حالا فرض کنید که شما نمی‌دانید که فانکشنی به نام groupby وجود دارد. ولی می‌دانید که ابتدا باید یک لیست از دانشجویان را گروه‌بندی کنید. به کمک جستجوی گوگل یا چت‌ جی‌پی‌تی پرسش خودتان را می‌پرسید و به کمک پاسخ‌های آنها متوجه می‌شوید که فانکشنی برای همین کار وجود دارد و بقیه ماجرا. اینجا شما می‌دانید که نمی‌دانید. صورت مساله را می‌دانید ولی پاسخ را نمی‌دانید. ولی پاسخ دریافتی با دانش شما هم‌خوانی دارد و برای شما قابل هضم است.

این بار فرض کنید وقتی از چت‌ جی‌پی‌تی یا گوگل پرسش‌تان را می‌پرسید به پاسخ‌هایی می‌رسید که از فانکشن‌ها و امکاناتی استفاده کرده که شما با آنها آشنایی ندارید و پیچیده‌تر هستند. یادگیری آنها هم به راحتی فانکشن groupby نیست که بتوانید ظرف چند دقیقه عملکرد آنها را بفهمید. در این شرایط چه می‌کنی؟ در اینجا می‌دانید که نمی‌دانید ولی پاسخ دریافتی با دانش شما هم‌خوانی ندارد و کسب دانش لازم برای فهم پاسخ دریافتی به سادگی و سرعت ممکن نیست.

خوب چه باید کرد؟

پاسخ درست و کامل این پرسش را من نمی‌دانم. در اینجا فقط می‌خواهم یکی از تجربیات شخصی‌ام را بازگو کنم. امیدوارم برای شما هم مفید باشد! اگر برای شما مقدور هست لطفا تجربه‌های خودتان را با من در میان بگذارید.

در یک دوره‌ای می‌خواستم مایکروسافت ورد (Microsoft Word) را بهتر یاد بگیرم. دلم نمی‌خواست مثل مبتدی‌ها با آن کار کنم. حوصله و وقت هم نداشتم که یک کتاب بخوانم یا یک سایت آموزش مایکروسافت ورد را از ابتدا تا انتها دنبال کنم. در نتیجه تصمیم گرفتم هر هفته اگر فرصتی دست داد به صورت تصادفی یک بخش از یک کتاب آموزش ورد را بخوانم. بعد از مدتی تسلط من بر امکانات ورد بیشتر شد. اگر می‌خواستم کاری با ورد را انجام بدهم حتی اگر اسم منو یا گزینه‌ مورد نظر در ورد را به یاد نمی‌آوردم ولی می‌دانستم که چنین امکانی در ورد وجود دارد و با یک جستجوی ساده با «واژگان درست» آن را پیدا می‌کردم. اتفاق دیگری که افتاد این بود که تعداد پاسخ‌هایی که از گوگل دریافت می‌کردم و به دلیل ندانستن پیش‌نیاز‌ها مجبور به رد کردن‌شان می‌شدم نسبت به قبل خیلی کمتر شد.

این تجربه خوشایند باعث شد آن را در حوزه‌ی فنی نیز تکرار کنم. با این تفاوت که به جای انتخاب بخش‌های کتاب ورد، ویدیوی سخنرانی یا نوشته‌های افراد سرشناس را به صورت تصادفی انتخاب می‌‌کردم.

بر این باورم که اساس و بنیان این شیوه بر «در معرض قرار گرفتن» استوار است. به این معنا که شما خود را در معرض موضوعاتی قرار می‌دهید که برای رشد و پیشرفت به آن نیاز دارید ولی اطلاعی از وجود آنها ندارید. چنین تجربه‌هایی کمک می‌کند تا «نمی‌دانم که نمی‌دانم»های شما به «می‌دانم که نمی‌دانم»‌ها و بعد به «می‌دانم که می‌دانم»ها تبدیل شوند.

با این وجود نباید فراموش کنیم که:
چه دانم‌های بسیار است لیکن من نمی‌دانم
که خوردم از دهان بندی در آن دریا کفی افیون

https://bit.ly/4bxK1BF
https://t.me/bibalan_com
https://bibalan.com/?p=4499

بهشت راه نرفته! (۲ از ۲)
در برخی فرهنگ‌ها به افراد توصیه می‌کنند که «تصمیم‌تان را بگیرید و با نتایج و عواقب آن رو به رو شوید!». شاید این بهترین توصیه‌ای است که در این زمینه برای خودم دارم. «تصمیم بگیرم» و به جای آن که اجازه دهم سوهان «بهشت‌ راه‌های نرفته» مغز و روانم را آرام آرام تخریب کند، با «نتایج تصمیم‌»‌های فنی‌ام رو به رو شوم.

گزیده:
دشوار است روشی احمقانه‌تر یا خطرناک‌تر از این برای تصمیم‌گیری تصور کرد که تصمیم‌گیری را به دست کسانی بسپارید که هیچ بهایی برای اشتباه کردنشان نمی‌پردازند.
توماس سول اقتصاددان و جامعه‌شناس آمریکایی

https://bibalan.com/?p=4486
https://t.me/bibalan_com

بهشت راه نرفته! (۱ از ۲)

در تصمیم‌گیری‌ها به ویژه در تصمیم‌گیری‌های فنی، گاهی پیش می‌آید که شما بین دو راهی یا چندراهی تصمیم‌گیری گیر می‌کنید. از آنجا که نمی‌توانید همه‌ی آن راه‌ها را انتخاب کنید، به ناچار یکی را به عنوان تصمیم نهایی انتخاب می‌کنید.

این انتخاب چندین ویژگی دارد. اول آن که انتخاب‌ها ما بر اساس اطلاعاتی است که در آن نقطه از زمان داریم. دوم آن که ما نمی‌توانیم آینده را پیش‌بینی کنیم. سوم آن که مجبوریم سبک و سنگین کنیم و به بعضی از پارامترهای تاثیرگذار بر تصمیم‌گیری وزن بیشتری بدهیم. چهارم آن که این پارامترها ثابت نیستند و اگر شما بعد از مدتی به آن نقطه از زمان برگردید وزن‌های متفاوتی به همان پارامترها خواهید داد. پنجم آن که با گذشت زمان، شما رفتار محیط را بیشتر می‌فهمید و در نتیجه دوباره به همان نقطه از زمان برگردید با دانش کنونی‌تان تصمیم متفاوتی خواهید گرفت. ششم آن که در انتخاب‌های جمعی داستان به کلی متفاوت از انتخاب‌های فردی است و شما باید به تصمیم جمعی حتی اگر مخالف نظر شماست احترام بگذارید. هشتم آن که انتخاب یکی از دو راه تازه نقطه‌ی شروع ادامه‌ی مسیر است. و نکته آخر این بسیار پیش می‌آید که «عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ها».

در حوزه‌ی فردی و پس از آن یکی از مسیرها انتخاب شد،‌ اتفاقی که پیش می‌آید این است که با هر مساله جدیدی و گاهی حتی با گذشت زمان این صداها در مغز به گوش می‌رسند که «آیا انتخاب درستی کرده‌ام»، «من باید اون یکی راه رو انتخاب می‌کردم» یا «اگه اون یکی رو انتخاب کرده بودم این همه مشکلات نداشتم» و «من خیلی اشتباه کردم!».

برای آن که بتوانم بیشتر توضیح بدهم اجازه بدهید چند مثال از زندگی بیان کنم. هنگام انتخاب رشته‌ی دانشگاهی شما یک انتخاب نهایی دارید. برای ازدواج بین چند گزینه شما فقط می‌توانید یکی را انتخاب کنید. اگه رشته الف را انتخاب کردید با بروز هر مشکل جدی یا احساس ناامیدی در مراحل بعدی زندگی این سوال را از خود می‌پرسید که اگر من رشته ب را به جای رشته‌ی الف انتخاب کرده بودم الان وضع زندگی‌ام بهتر بود. اگر هنگام انتخاب همسر بین چندین گزینه فرد الف را برای زندگی انتخاب کنید با هر مشکلی که در زندگی زناشویی پیش می‌آید احتمالا صداهایی در مغزتان شنیده می‌شود که «ای کاش فرد ب را انتخاب کرده بودم» و اگر فرد ب از دید شما فرد موفقی شده باشد که دیگر هیچ!

در تصمیم‌گیری‌های فنی هم شرایطی مشابهی وجود دارد. از این دیدگاه،‌ تصمیم‌گیری‌های فنی یکی پس از دیگری و به دنبال بروز مساله‌های جدید گرفته می‌شوند. و برخی از این دست مساله‌ها ریشه در تصمیم‌های گذشته دارند. اگر تصمیم گرفتید که از معماری مایکروسرویس استفاده کنید، به دنبال آن باید مساله‌ی یکپارچگی و هم‌خوانی داده‌ها را برای هر سرویس حل کنید. اگر تصمیم قبلی شما استفاده از معماری توزیع‌شده نباشد، احتمالا با مساله هم‌خوانی داده‌ها رو به رو نخواهید شد. احتمالا بارها دیده‌اید که یکی از اعضای تیم‌ نظر متفاوتی درباره راهکار مناسب یک مساله‌ی فنی دارد. مثلا او به جای گزینه الف عقیده دارد که گزینه ب انتخاب بهتری است. حالا بعد از آن که پیشنهاد وی به عنوان انتخاب نهایی پذیرفته نشد، با هر چالش جدیدی شکایت می‌کند که «من که گفتم اون یکی رو انتخاب کنید» و «اگه اونی که من گفته بودم رو انتخاب می‌کردیم الان فلان بود و چنان».

به تجربه آموخته‌ام این گزینه‌های انتخاب‌نشده تاثیر بسیار زیادی در زندگی شخصی و کاری ما دارند. من به این گونه گزینه‌های انتخاب‌نشده که گاهی نقش سوهان روح را بازی می‌کنند، «بهشت راه نرفته» می‌گویم.

راه نرفته در «بهشت راه نرفته» راهی است که شما هرگز آن را تجربه نکرده‌اید. اجازه دهید چند نکته مهم را درباره‌ی این راه نرفته را با هم مرور کنیم. اول آن که مشکلات راه از وقتی که پا در آن می‌گذارید نمایان می‌شود و در نتیجه طبیعی است که از مشکلات و دردسرهای راهی که هرگز در آن پا نگذاشته‌اید کاملا بی‌خبر باشید. دوم این که در راه رفته با ده‌ها مشکل دست و پنجه نرم کرده‌اید اما راه نرفته کاملا بی‌نقص به نظر می‌رسد. حالا این راه «بی‌نقص و بی‌دردسر» را مقایسه کنید با راهی که در آن هستید یا قبلا آن را پیموده‌اید. شکی نیست که راه بی‌نقض در مقایسه با راه پر دردسر برای شما مانند «بهشت» باشد. بهشتی که در آن همه چیز آن طوری است که شما می‌خواهید.

وقتی به «راه نرفته» فکر می‌کنیم بیشتر از آن که به واقعیات فکر کنیم به «رویاها» تمایل داریم. رویاهایی که دنیا را آن گونه که دوست داریم بازسازی می‌کند. از همان دنیاهای رویایی دوران نوجوانی. کمتر تصمیم فنی‌ را سراغ دارم که به دنبال خود مجموعه‌ای از مساله‌های جدید به همراه نیاورد. این روزها هر سیستم نرم‌افزاری در حال توسعه‌ای دارای پیچیدگی بالایی است و بدیهی است که بتوان «بهشتی» برای توسعه‌ی آن پیدا کرد.