خشک سیمی خشک چوپی خشک پوست ازکجا می آید این آوای دوست.
آنچه که تکه چوب و یا تکه پوستی را تبدیل به ساز میکند شکل و مهمتر از همه صدا دهی و سونوریته ساز است که متاسفانه این روزها راحت طلبی آنقدر حق بجانب شده که سبکی و کوچکی و باریکی دفهای(چند گرمی) ساز به صدا دهی ارجحیت یافته.نمیدانم چرا تاکنون اروپائیان به فکر اختراع و کوچک‌کردن پیانوهای چند گرمی نیفتاده اند!!!!!!
در مورد دف که تخصص من است میگویم از زمان(حضرت داود پیامبر)به شهادت زبور و سنگواره های پیش از میلاد، دف گرد بوده است و اندازه آن متناسب با هیکل فرد نشان داده شده و جنس آن از پوست طبیعی ست،نوع کوچک آن که دایره است مشخصات خاص خود را دارد و حد وسط بین دف و دایره نداشتیم که(نه شتر باشد و نه مرغ )
متاسفم این روزها ساخت دفهای چند گرمی به قول خودشان (پرکاه) بعضی کارگاههای دفسازی واستفاده بعضی نوازنده ها از طلق بجای پوست را نو آوری میدانند ، در حالی که در جایگاه یک نوازنده آگاه ادعا میکنم که هرگز صدا دهی طلق و پوست یکی نیست و صدای راستین دف همان دف پوستی است.
نکته دوم بعضی ها میفرمایند که سازهای قدیمی پوستی سنگین موجب آرتروز و آسیب دست است در حالی که بارها گفته ام و باز هم میگویم که آسیبهای دست فقط و فقط به خاطر استایل نادرست است حتی اگر نوازنده حرفه ایی باشد در دراز مدت به علت استایل نادرست دستانش آسیب خواهد دید.
خوشبختانه محضر خیلی از اساتید قدیم و بزرگان دف را درک کرده ام و هرگز ندیده ام که بخاطر سنگینی دف مچ دستانشان آب آورده باشد یا(آرتور و میوزماسل) گرفته باشند!!!!! و یا انگشت اشاره و انگشت شصتشان زخمی و متورم شده باشد حتی در سنین سالمندی نیز با همان سازهای سنگین پوستی بهترین اجراها را داشته اند.
یاد ضرب المثلی افتادم که (ناتوانی در رقصیدن را به کجی زمین ربط میدهند).
نکته بعد عدم تناسب اندام و قامت نوازنده با سایز دفهای کوچک مصنوعی امروزیست، پهنای چوب دف و قطر وبزرگی طوق دف باید متناسب با دستان و هیکل نوازنده باشد. این تناسب در نوع صدا دهی و تکنیک تاثیر بسیاری دارد پس نادرست است که صدای واقعی دف را قربانی راحت طلبی و متاسفانه تولید انبوه و تجارت دف بکنیم.
این اعتقادات مانند آن است که بگوئیم تار پلاستیکی یا فایبر گلاس بهتر از تار چوبی واقعیست چون سبک است و نسبت به تغییرات رطوبت مقاوم تر است و مهمتر آنکه کم کم میتوانیم حرکات آکروباتیک را هم روی آن انجام دهیم.
البته کار هر بز نیست خرمن کوفتن ......میخواهد و مرد کهن.
بله نوازندگی درست و اصیل آسان نیست و برای یادگیری باید ریاضت کشید و مردان قدیم میخواهد که تا دف را بنوازند .
یادشان سبز آن پیران و دراویش دف قدیم.
در ضمن باریک شدن طوق دف موجب زیر شدن و کم حجمی صدای دف میشود.اگر دف ساز هیجان و سماع است به خاطر طنین و بمی و حجم زیاد آن است که عارف را به وجد و سماع می آورد که در دفهای پلاستیکی امروزی چنین ویژگی وجود ندارد و صدا بسیار تیز و کم حجم و خسته کننده که نه تنها هیچ دلی را نمی لرزاند بلکه پرده گوش را میخراشد و آسیب میرساند و تماس دست با پوست طبیعی احساسی بسیار متفاوت از تماس با دف پلاستیکی در جان و حس نوازنده ایجاد میکند و فرق طبیعی و مصنوعی را هر نوازنده با احساس و منصفی خوب میداند البته نوازنده حرفه ایی از ساز طلقی هم صدای خوبی در می آورد ولی هرگز به پای ساز پوستی نخواهد رسید..
فرزاد عندلیبی. ۱۳۹۷/۴/۲۱پنجشنبه
https://telegram.me/dafnavazan
