Doctor - "ZSHZ" 👨‍⚕️

#Bismillah

🆕🆕🆕
#Yurak_Yetishmovchiligi ( YY ) 🫀

Yurak yetishmovchiligi
1. Umumiy ma’lumot:⬇️
Yurak yetishmovchiligi (YY) yurakning organizm ehtiyojlariga mos hajmda qon aylantira olmasligi bilan tavsiflanadi. Ushbu holat hayot sifatini pasaytiradi va o‘z vaqtida aniqlanmasa, jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Ko‘pincha boshqa yurak-qon tomir kasalliklarining oqibati sifatida rivojlanadi.✔️

2. Etiologiyasi:💥
YY rivojlanishiga sabab bo‘ladigan asosiy omillar:⬇️
- Arterial gipertenziya✔️
- Yurak ishemik kasalligi (YIK)✔️
- Miokard infarkti ✔️
- Yurakning tugma yoki orttirilgan nuqsonlari ✔️
- Kardiyomiyopatiya ✔️
- Endokrin kasalliklar (masalan, qandli diabet) ✔️
- Spirtli ichimliklarni suiiste’mol qilish yoki toksinlar ✔️

3. Patogenezi: ⚡️
Yurak yetishmovchiligining rivojlanish jarayoni quyidagi mexanizmlarni o‘z ichiga oladi: ⬇️
- Yurakning qisqarish funksiyasining buzilishi: miokard hujayralarining zararlanishi tufayli yurak minut hajmi pasayadi. ✅
- Neyrogumoral tizimlarning faollashuvi: renin-angiotenzin-aldosteron tizimi va simpatik nerv tizimi giperaktivligi natijasida qon aylanish tizimida suyuqlik ushlanib qoladi, bu esa yurak vaqtidan oldin charchashiga olib keladi.✅
- Periferik qon tomir qarshiligini oshishi: qon bosimini ushlab turish uchun qon tomirlari tonusi kuchayadi.✅

4. Tasnifi: 💥
Yurak yetishmovchiligi quyidagi turlarga bo‘linadi: ⬇️
- Klinik kechishiga ko‘ra: ⬇️
- O‘tkir yurak yetishmovchiligi ✅
- Surunkali yurak yetishmovchiligi ✅
- Lokallashtirilishiga ko‘ra: 💥
- Chap qorincha yetishmovchiligi ✅
- O‘ng qorincha yetishmovchiligi ✅
- Aralash turdagi yetishmovchilik ✅
- Funksional holatiga ko‘ra (NYHA tasnifi): ⬇️
- I daraja: Simptomlar faqat yuqori jismoniy zo‘riqishda yuzaga keladi. ✅
- II daraja: Kundalik faoliyatni bajarishda simptomi kuzatiladi. ✅
- III daraja: Minimal harakatda ham nafas qisilishi va charchoq kuzatiladi. ✅
- IV daraja: Tinch holatda ham simptomlar mavjud. ✅

5. Klinikasi: ⬇️
Asosiy belgilari quyidagilardan iborat: 💥
- Nafas qisilishi (dastlab jismoniy zo‘riqishda, keyinchalik tinch holatda) ✅
- Oyoq-qo‘llarning shishishi ✅
- Yurak urishining tezlashuvi (taxikardiya) ✅
- Tez charchash ✅
- Kechasi bo‘g‘ilishga o‘xshash nafas qisilishi (paroksizmal tungi dispneya) ✅
- Yuqoriga yotganda nafas olishning yomonlashuvi (ortopnoe) ✅
- Siydik ajralishining kamayishi (gipovolemiya) ✅

6. Diagnostikasi:⬇️
YYni aniqlash uchun qo‘llaniladigan asosiy usullar:⬇️
- Klinik ko‘rik: Shikoyatlar va anamnez yig‘ish, auskultatsiya orqali shovqinlarni aniqlash. ✅
- Laborator tahlillar: N-terminal BNP (natriuretik peptid) darajasini aniqlash.✅
- Instrumental tekshiruvlar: ⬇️
- Elektrokardiografiya (EKG) ✔️
- Yurak ultratovushi (EXOKG)✔️
- Ko‘krak qafasi rentgenografiyasi✔️
- MRT yoki KT (murakkab holatlarda) ✔️

7. Davolash: 🫀
Yurak yetishmovchiligini davolash quyidagi maqsadlarni ko‘zlaydi: ⬇️
- Yurak ishini yaxshilash ✅
- Neyrogumoral tizim faolligini kamaytirish ✅
- Alomatlarni yengillashtirish ✅

Dorivor davolash: ⬇️
- Diuretiklar (suyuqlikni organizmdan chiqarish uchun) ✅
- ACE ingibitorlari yoki ARBlar (arterial qon bosimini pasaytirish) ✅
- Beta-blokatorlar (yurak urishini normallashtirish) ✅
- Mineralkortikoid reseptor antagonistlari ✅
- Glikozidlar (masalan, digoksin) ✅

Hayot tarzini o‘zgartirish: ⚡️
- Tuz iste‘molini cheklash ✅
- Suyuqlik qabulini nazorat qilish ✅
- Me‘yoriy jismoniy faollik ✅

8. Qiziqarli faktlar: ⬇️
- Surunkali yurak yetishmovchiligi bilan og‘rigan bemorlarning 50% dan ortig‘i davolanishdan keyin 5 yil yashaydi. ✔️
- Miokard hujayralari zararlansa ham, ba‘zi dori vositalari ularning funksiyasini tiklashi mumkin. ✔️
- Dunyo bo‘yicha yurak yetishmovchiligining asosiy sababi miokard infarktidir. ✔️

Eslatma: Bu ma‘lumotlar A.Gadayevning kitobidan olingan bo‘lib, yurak yetishmovchiligining eng asosiy jihatlarini yoritildi ✉️
Savollaringiz bo'lsa kamentariyaga yozingizlar ✅

Doctor- " ZSHZ " kanali uchun maxsus bo'ldi☄️🔥
(Malumotlarni manba bilan oling ‼️)

@doctor_ZSHZ ✅ ❤️

🆕🆕🆕
#Yurak_Ishemik_Kasalligi (YIK) 🫀

📌Yurak Ishemik Kasalligi (YIK) - Umumiy Malumotlar ✅

Yurak ishemik kasalligi (YIK) — yurakning muskuliga kislorod yetarli miqdorda yetib bormasligi tufayli yuzaga keladigan kasallikdir. Ateroskleroz (qon tomirlarining yog’ bilan to’lib ketishi) YIKning asosiy sababi bo’lib, bu yurak faoliyatining buzilishiga olib keladi. ✅

1. Etologiyasi (Sabablari)💥

YIKning asosiy sabablari:⬇️
• Ateroskleroz: Bu kasallikda koronar tomirlarda yog’, xolesterol va boshqa moddalar to’planadi va tomirlar torayadi. Bu, o’z navbatida, yurak mushagining kislorod yetishmasligiga olib keladi.✅
• Koronar spazmlar: Bu tomirlarning qisqarishiga olib kelib, qonning oqimini qisqartiradi.✅
• Yuqori qon bosimi (gipertoniya): Bu holat arteriyalarning yuqori bosimi tufayli tomirlar zarar ko’radi.✅
• Sigaret chekish, yuqori xolesterol va qandli diabet: Ushbu omillar ham aterosklerozi tezlashtiradi va yurak ishemik kasalligi xavfini oshiradi.✅

2. Patogenez (Kasallik Rivojlanishi)💥

Yurak ishemik kasalligining asosiy patogenezi quyidagicha:⬇️
• Koronar arteriyalar torayishi yoki to’silishi: Aterosklerotik plakalarning qurilishi yoki ko’tarilishi natijasida, koronar tomirlar torayadi va qonning normal oqimi cheklanishi mumkin.✅
• Qon tomirlarining bloklanishi: Agar plaque butunlay tomirni yopib qo’ysa, bu yurak infarkti yoki og’irroq ishemiyani keltirib chiqarishi mumkin.✅
• Oksigenning yetishmasligi: Tomirlarda to’planish natijasida kislorod yetarli darajada yurakka etkazilmaydi, bu esa yurak mushagining zarar ko’rishiga olib keladi.✅

3. Klinikasi (Belgilari) 💥

YIKning klinik alomatlari orasida: ⬇️
• Ko’ngilsiz og’riqlar: Yurak og’riqlari, asosan, ko’krak qafasida yoki yelka va bo’yin sohasida hiss etiladi. Ba’zan, og’riq qo’lda ham seziladi.✅
• Angina pektoris: Bu yurakning qisqa muddatli ishemiyasi natijasida yuzaga keladigan og’riqli holatdir.✅
• Qisqichbaqa hissi va to’liq yurak kasalligi: Qon ta’minoti yetishmasligi natijasida bosilgan yurakning asorati sezilishi mumkin.✅
• Yurak etishmovchiligi va qiyin nafas olish: Tomirlar noto’g’ri ishlayotganligi sababli o’pkada qon aylanishi va nafas olish muammolarini yuzaga keltiradi.✅

4. Diagnostikasi (Kasallikni aniqlash) ⚡️

YIKni aniqlash uchun: ⬇️
• EKG (elektrokardiyogramma): Yurak faoliyatining yurishiga diqqat qaratish.✅
• Koronar angiografiya: Tomirlarning ichki strukturasini tekshirish va torayishni aniqlash.✅
• Stres testi: Yurakning stressdagi faoliyatini va kamchiliklarini baholash.✅
• Echokardiografiya (Yurak ultratovush tekshiruvi): Yurak mushagi va qon aylanishining ish faoliyatini tahlil qilish.✅
• Laboratoriya sinovlari: Xolesterol va boshqa qonda moddalar, masalan, triglitseridlar va shakar miqdori.✅

5. Davolashi ⭐

Yurak ishemik kasalligi uchun davolash usullari: ⬇️
• Medikamentoz davolash:💥
• Beta blokatorlar: Yurak tezligini kamaytirish va faoliyatini normallashtirish.✔️
• Statinlar: Xolesterolni kamaytirish va arteriyalarning yaxshi holatini saqlash.✔️
• Antikoagulyantlar va antiplatelar: Qonning o’ziga xos xususiyatini yaxshilash va qon quyqalarini oldini olish.✔️
• ACE tormozlovchilari: Qon bosimini pasaytirish va tomirlarni kengaytirish.✔️

• Xirurgik davolash:⬇️
• Koronar angioplastiya: Arteriyalarni kengaytirish va qon oqimini qayta tiklash.✅
• By-pass operatsiyasi: Zarar ko’rgan koronar arteriyani chetlab o’tish uchun tomir qo’shish.✅

6. Qiziqarli Faktlar🌚
• YIK O’zbekiston va dunyo bo’yicha yurak kasalliklarining asosiy sabablaridan biridir. Yurak ishemik kasalligi asosan 45 yoshdan katta erkaklar va ayollarda uchraydi.✅
• Ko’proq jamiyatda xolesterolning ko’tarilishi YIK rivojlanishining asosiy omili hisoblanadi.✅
• Kundalik faoliyatda tartibni saqlash, masalan, ko’p yurish, jismoniy faoliyatni oshirish va yengil ovqatlanish yurakni qo’llab-quvvatlashning asosiy faktlaridan biridir.✅

(Malumotlar asosan A. Gadayev kitobidan olindi )❗️
Savollaringiz bo'lsa kamentariyaga yozingizlar ✉️

Doctor- " ZSHZ " kanali uchun maxsus bo'ldi❗️☄️

@doctor_ZSHZ ✅ ❤️

🆕🆕🆕
#PARXEZ_STOLLARI 🌚

📌1-stoldan 15-stolgacha bo‘lgan parhez stollari haqida to‘liq ma’lumot:⬇️

1-STOL (Gastrit va oshqozon yarasi)⭐
• Maqsad: Oshqozon-ichak tizimining shilliq qavatini himoya qilish.✔️
• Ruxsat etiladi: Bug‘da pishgan taomlar, pyure sho‘rvalar, suyuq yorma bo‘tqalar, jele, tvorog.✔️
• Taqiqlanadi: Qovurilgan, dudlangan, nordon, achchiq ovqatlar, gazli ichimliklar.✔️

2-STOL (Surunkali gastrit va kolit)⭐
• Maqsad: Ovqat hazm qilishni yaxshilash va ichak shilliq qavatini normallashtirish.✔️
• Ruxsat etiladi: Pishirilgan go‘sht, bug‘doy noni, qaynatilgan sabzavotlar, yormali sho‘rvalar.✔️
• Taqiqlanadi: Juda yog‘li va qattiq ovqatlar, shirin gazaklar.✔️

3-STOL (Ich qotishi)⭐
• Maqsad: Ichak peristaltikasini yaxshilash.✅
• Ruxsat etiladi: Sabzavotlar, mevalar, yong‘oqlar, grechka, kefir.✅
• Taqiqlanadi: Dudlangan go‘sht, achchiq va yog‘li taomlar.✅

4-STOL (Ich ketishi)💥
• Maqsad: Ichakni me’yorlashtirish.✅
• Ruxsat etiladi: Shilqim sho‘rvalar, qattiq qaynatilgan tuxum, tvorog, guruch pyuresi.✅
• Taqiqlanadi: Xom sabzavot va mevalar, shirinliklar, sut mahsulotlari.✅

5-STOL (Jigar va o’t pufagi kasalliklari)💥
• Maqsad: Jigar va o’t yo‘llarini himoya qilish.✅
• Ruxsat etiladi: Pishirilgan sabzavotlar, grechka, pishloq, kam yog‘li go‘sht.✅
• Taqiqlanadi: Yog‘li, qovurilgan, dudlangan va achchiq ovqatlar.
✅
6-STOL (Poda uratli diatez va podagra)⭐
• Maqsad: Tananing purin almashinuvi mahsulotlarini kamaytirish.✔️
• Ruxsat etiladi: Sut mahsulotlari, sabzavotli sho‘rvalar, kasha.✔️
• Taqiqlanadi: Ichaklardan purin moddasi chiqaradigan go‘sht, baliq, va spirtli ichimliklar.✔️

7-STOL (Buyrak kasalliklari)⚡️
• Maqsad: Buyraklarni yengillashtirish.✅
• Ruxsat etiladi: Tuzsiz non, sabzavot pyuresi, kam yog‘li go‘sht.✅
• Taqiqlanadi: Tuz, yog‘li go‘sht va baliq, dudlangan mahsulotlar.✅

8-STOL (Semizlik) ⭐️
• Maqsad: Vaznni me’yorlashtirish.✅
• Ruxsat etiladi: Kam kaloriyali mahsulotlar – sabzavotlar, mevalar, qatiq.✅
• Taqiqlanadi: Shirinliklar, yog‘li va yuqori kaloriyali mahsulotlar.✅

9-STOL (Qandli diabet) ⭐️
• Maqsad: Qon shakarini nazorat qilish.✅
• Ruxsat etiladi: Kam uglevodli mahsulotlar, nonushtalar, kam yog‘li go‘sht.✅
• Taqiqlanadi: Shakar, shirinliklar, yuqori glyukemik mahsulotlar.✅

10-STOL (Yurak va qon tomir kasalliklari)⭐
• Maqsad: Yurak faoliyatini yengillashtirish.✔️
• Ruxsat etiladi: Tuzsiz ovqatlar, sabzavotli sho‘rvalar, grechka.✔️
• Taqiqlanadi: Tuz, yog‘li go‘sht va dudlangan mahsulotlar.✔️

11-STOL (Zaruriy ovqatlanishning buzilishi va anemiya)🔻
• Maqsad: Organizmdagi ozuqaviy moddalarni tiklash.✅
• Ruxsat etiladi: Qizil go‘sht, tuxum, yong‘oqlar, sabzavotlar.✅
• Taqiqlanadi: Juda yog‘li va achchiq mahsulotlar.✅

12-STOL (Asab tizimi kasalliklari)⭐️
• Maqsad: Asab tizimining faoliyatini normallashtirish.✅
• Ruxsat etiladi: Baliq, yong‘oqlar, banan, ko‘katlar.✅
• Taqiqlanadi: Spirtli ichimliklar, qattiq qahva, yog‘li taomlar.✅

13-STOL (Yuqumli kasalliklar)🤩
• Maqsad: Organizmdagi intoksikatsiyani kamaytirish.✅
• Ruxsat etiladi: Suv, suyuqliklar, sabzavot sho‘rvalar.✅
• Taqiqlanadi: Qattiq ovqatlar, yog‘li taomlar.✅

14-STOL (Buyrakdagi oksalatli toshlar)💥
• Maqsad: Toshlarning shakllanishini kamaytirish.✔️
• Ruxsat etiladi: Go‘sht mahsulotlari, sabzavotlar.✔️
• Taqiqlanadi: Sut mahsulotlari, ko‘katlar.✔️

15-STOL (Umumiy)⭐
• Maqsad: Organizmni umumiy sog‘lom saqlash.✅
• Ruxsat etiladi: Har xil sog‘lom mahsulotlar.✅
• Taqiqlanadi: Juda yog‘li va qattiq ovqatlar.✅

Doctor- " ZSHZ " kanali uchun maxsus buldi❗️☄️

@doctor_ZSHZ ☑️❤️

📌#Depressiya haqida qisqa va qiziqarli malumotlar! ✅

⚡️**Depressiya** — bu ruhiy holat bo‘lib, odamning kayfiyatini, fikrlashini va kundalik faoliyatini salbiy ta'sir qiladi. Belgilari:

- Uzun muddatli xafagarchilik va umidsizlik✅
- Energiya yo‘qligi, charchoq✅
- Qiziqishning yo‘qolishi✅
- Uyqu va ovqatlanishdagi o‘zgarishlar✅
- Diqqatni jamlashda qiyinchilik✅

💥Depressiyadan chiqish usullari
✅
1. Mutaxassisga murojaat qilish: Psixolog yoki psixiatr bilan maslahatlashish.✅
2. Fizik faoliyat: Sport bilan shug‘ullanish, yurish.✅
3. Sog‘lom ovqatlanish: Meva, sabzavot va sog‘lom yog‘larni iste'mol qilish.✅
4. Ijtimoiy aloqalar: Do‘stlar va yaqinlaringiz bilan muloqot qilish.✅
5. Meditatsiya va mindfulness: Stressni kamaytirish uchun.✅

Agar siz yoki yaqinlaringizda depressiya belgilarini sezsangiz, mutaxassisga murojaat qilishni tavsiya qilamiz. ✉️

Kanalimizga obuna bo‘ling va sog‘lom hayot tarzini qozoning! ⭐️

@doctor_ZSHZ ✅❤️