Hayotullo Saidov

Turkiyalik bioximik olim, Nobel mukofoti sovrindori Aziz Sanjar bir kuni Amerikada, Los-Anjelesdagi supermarketda xarid qilayotganida, sotuvchi qiz undan “siz qayerliksiz?” deb so‘raydi.
“Turkiyalikman, xonim”, - javob qaytaradi olim.
“Men “Midnight Express” filmini ko‘rganman, - deydi sotuvchi qiz. – Ajoyib film. Siz turklar haqiqiy vahshiy ekansizlar!”

“Men esa, Xirosima va Nagasakini ko‘rganman, - deydi olim. – Afsuski, u film emasdi...”

@tosh_oyna

Оёқ остида қолаётган пуллар

Тўйларда осмонга пул сочиш одати авжига чиқиб бормоқда экан. Интернетда тарқалаётган лавҳаларда ортиқча бойлик ва обрўни ошириш сифатида кўринаётган бундай ишларнинг моҳиятида аслида билимсизлик ва тарбиядаги нуқсонлар ётибди. Кимга қандайлигини билмадим-у бироқ шу кунгача ҳавога сочилаётган бу каби пулларни шунчаки кўчадан супуриб топган бирор одамни кўрмаганман.

Куни кеча Бухоро вилоятида хизмат сафарида бўлиб чет қишлоқлардаги одамларнинг турмуши, тупроғи билан яқиндан танишганимда буни яна бир бор танадан ўтказиш имкони бўлди. Тўғриси: йилда уч-тўрт маротаба ернинг шўрини ювиб, экин экиб оиласини боқаётган содда ва меҳнаткаш одамларни кўриб, уларнинг ҳар бир тийин даромади қанчалик машаққат эвазига бўлаётганлигини ҳис қилиш мумкин.

Тўй маросимларни ихчамлаштириш бўйича озгина бўлса-да ўзгаришлар бўлганлигини кўриб турибмиз. Сабаби бу борада қонуний чоралар белгиланди.
Аммо шу вақтгача давлат рамзлари қаторида айтиладиган миллий валютани номойишкорона оёқ ости қилиш, сочиш, ёқиш ва ҳоказоларга қарши кўп гапирилса-да, бирор қатъий чора белгиланмади. Балки шу сабабдан шу даражага етиб келгандирмиз.

Одам бир нарса дейишгаям чўчиб қолди, шундоғам оғир. Бировга зарари тегмаса ҳам очиқ ҳавода маска тақмагани, «кўчада пешонасига мақсадини ёзиб» юрмагани, машинасини ичига қанақадир пленка тақмагани учун одамларни жавобгар қиладиган лойиҳалар ишлаб чиқишга «уста» бўлиб кетган бир вақтда «пулдор»ларнинг бундай эркаликларига кўз юмиб юрибмиз.

Мамлакат, халқ обрўси, келажаги билан боғлиқ ҳеч бўлмаганда давлат рамзларига ҳурмат нуқтаи назаридан миллий валютага ҳурматсизлиқ, оёқ ости қилганлик учун жавоб бериш керакмасми?

Пул топиб ақл топмаганлар, деб шу жойига айтса керак.

Бу гаплар ҳаммага ҳам тегишлимас.

👉 @deputat_kusherbayev

Бир куни япониялик хамкасбим, ўқитувчи Ямамотадан сўрадим:
- Японияда ўқитувчилар куни қачон нишонланади? Сиз уни қандай кутиб оласиз?
У менинг саволимдан хайратланди ва жавоб берди:
- Бизда ўқитувчилар куни йўқ.
Унинг гапига ишонишни хам, ишонмасликни хам билмай қолдим. Хаёлимда бир савол айланарди: "Иқтисод, илм-фан ва техника ривожланган мамлакатда нахотки ўқитувчининг мехнати қадрланмаса?"
Ишдан сўнг Ямамота мени уйига таклиф қилди. Унинг уйи мактабдан узоқроқ бўлгани учун метрода кетишга қарор қилдик. Кечки вақт, хамма ишдан қайтяпти, метрода одам жуда кўп. Мен зўрға тик турардим. Ёнимдаги ўриндиқда ўтирган кексароқ киши менга ўз ўрнини бўшатиб берди. Мен эса бу хатти-харакатни тушунмадим ва у кишига хижолат қилаяпсиз дея тушунтирдим. Аммо барибир ўриндиққа ўтиришга мажбур бўлдим. Метродан чиққач, Ямамотадан нега бундай бўлганини сўрадим. У эса табассум билан кўксимдаги ўқитувчилик нишонига ишора қилиб:
- У киши сендаги ўқитувчилик нишонини кўрди ва сенинг даражанг хурмати учун ўрнидан туриб, жой берди.
Мен Ямомоталарнинг уйига биринчи бор ташриф буюраётганим сабабли, у ерга қуруқ боргим келмади. Бирор совға олишга қарор қилдим. Ямомотага бу хақида айтгандим, у сал олдинроқда дўкон борлигини, у ерда ўқитувчилар учун чегирма нархлар қўйилганини айтди. Мен яна хайрон қолдим ва сўрадим:
- Фақат ўқитувчилар учун чегирма борми?
Ямомота эса:
- Японияда ўқитувчилик энг хурматга сазовор касб ва ўқитувчи энг эъзозли инсон хисобланади. Япониялик сотувчилар агарда дўконларига ўқитувчилар кириб қолса, бундан жуда хурсанд бўлишади ва бу улар учун шараф эканлигини билдиришади, - деди.
Японияга яна бир неча маротаба саёхатим давомида уларнинг ўқитувчиларни жуда хурмат қилишига гувох бўлдим. Улар учун метрода жой берилади, дўконларда чегирма нархлар бор, хеч қаерда навбатга туришмайди. Шундай экан, японияликларга алохида байрам нега керак? Ахир, уларнинг хар куни байрамдек эмасми?

БИЗГА ҚЎШИЛИНГ

✍🏼 @HAYOTIMSAN 👈🏼

...

Ушбу ҳикояни донишмандлардан бири сўзлаб берди.
Мен бир куни туш кўрдим. Тушимда қувноқ ва шодон юрган ўликлар жамоаси ортидан кетаётган маъюс кекса чолга нигоҳим тушди.
Мен ундан:
- "Маҳзунлигингиз сабаби недандир?" диб сўрадим.
У жавобан:
- Анави шод-у ҳуррам юрганларга атаб аҳиллари яхшиликлар қилиб, садақалар улашиб турадилар. Менга атаб эса ҳич ким садақа қилмайди.
Унга дедим:
- Зурриётингиз йуқми?
У:
- Нега энди, албатта зурриётим бор. Унинг иши дарёда. У матоларни ювиб, кун кечиради.

Донишманд ҳикоясида давом этиб диди:
- Мен уйқудан уйғонгач, дарё томон йўл олдим. Ва у ерда марҳумнинг ўғлини учратдим. Матоларни тош устига қўйиб «тор, тор» диб юваётган эмиш.
Ундан қизиқиб сўрадим:
- Ўғлим, бу нима диганинг?
У:
- Эҳҳ, ризқим торлигидан, етишмовчиликдан нолияпман-да ота, - диди.
Мен:
- Вафот этган отангга атаб ҳеч садақа қилдингми?, - диб сўрадим.
У:
- Дунё молидан ҳеч вақойим бўлмаса, қандай қилиб уларга садақа қилай?
Мен:
- Арзимаган оддий нарсанг бўлса ҳам чиқариб, садақа қилиб юборгин болам.
Йигит менинг гапларимдан ғазабланиб, челагидаги сувдан уч чўмич олдида, қирғоқ томон улоқтириб диди:
- Мана шу, отамга қилган садақам бўлсин. Мен бундан ортиқ нарсани садақа қилолмайман.

Шу туни мен яна ўша кекса одамни тушимда кўрдим. У жудаям масрур ва қувноқ эди. Мен ундан:
- «Ҳозир аҳволингиз қандай?» , диб сўрадим.
У деди:
- Ўғлим менга диб озгина сув атади. Сувнинг менга нафи тегиб, ғамимни парчалаб ювиб кетди.
Сўнгра мен Аллоҳдан ўғлимнинг ҳалол ризқини кенг қилишини сўраб дуо қилдим.
Шунда мен дидим:
- Ўғлингизни қуйган сувида сизга ажр ва савоб келтирадиган ҳеч қандай қимматбаҳо нарса бўлмаган эдику. Кошки эди бирон бир кишининг чанқоғини қондирган бўлса.
Кекса чол диди:
- Ўғлимнинг оз миқдордаги атаган суви дарёдан чиқиб қолган ва охирги нафасини олаётган миттигина балиқчага етиб бориб, уни дарёгача оқизиб кетди. Шундай қилиб, озгинагина сув хушсиз ётган балиқчани ўлимдан қутилиб қолишига сабабчи бўлиб қолди. Мана шу ўғлим томондан келган хайрлиги туфайли Аллоҳ таоло мени кароматлади. Мен эса Аллоҳ таолога дуо қилиб, ўғлимни бу дунёсида ҳам, охиратида ҳам хайрлик билан ризқлантиришини сўраб дуо қилдим.

Донишманд ўз қовлида давом этиб диди:
- Орадан бир неча ойлар ўтгач, йигитни мол-давлати ортиб, бой ва бадавлат бўлиб кетганига ўзим гувоҳи бўлдим.

Озгина бўлса ҳам ато этишдан ҳаё қилманг. Маҳрум қолишдан, озгина бўлса ҳам берилган садақа хайрлироқдир.
Ота онанинг меҳри уларнинг вафотидан сўнг ҳам давом этаверар экан. Чунки Аллоҳ азза ва жалла ота онамиз вафот этгандан кейин ҳам уларнинг меҳри бизга етиб туриши учун бизга бир эшикни очиб қўяр экан.

@Jonim_fido_yo_Rasululloh
каналга уланиш учун
👆👆👆