#اختلال_رشد یا #ناكفایتی_رشد (FTT )
#Failure_to_thrive
وضعیتی است كه بیشتر در كودكان زیر ۲ سال رخ میدهد و عبارتست است از تاخیر یا توقف در رشد.
🔵تشخیص FTT با موارد زیر صورت می گیرد:
۱) وزن زیر صدك ۳ باشد.
۲) وزن كمتر از ۸۰% وزن ایده ال باشد.
۳) صدك وزن كودك به اندازه ۲ صدك اصلی از صدك رشد استاندارد او اختلاف پیدا كند.
🔘علت شناسی:
▪️ دلایل بروز FTT به دو دسته تقسیم میشوند:
۱) دلایل ارگانیك: افت رشد به دلیل وجود یك بیماری حاد یا مزمن(مثل عفونت) كه در جذب یا متابولیسم مواد مغذی تداخل میكند و یا نیاز به انرژی دریافتی را افزایش میدهد،رخ میدهد.
۲) دلایل غیرارگانیك: بیشتر به عوامل محیطی،روانی و اجتماعی بر میگردد مثل عدم دریافت غذای كافی.۸۰% بچه های FTT دلایل غیر ارگانیك دارند.فقر مالی،كاهش اشتها،عدم داشتن دانش و فهم كافی در مورد شیوه های صحیح غذا دادن ،تعداد زیاد فرزندان،شیر ناكافی مادر (بدلیل فقر غذایی مادر،استرسهای روحی مادر و ...)از جمله این دلایل هستند. FTT غیرارگانیك بیشتر در سن زیر یكسال و حدود ۶ ماهگی رخ میدهد.
گاهی هم FTT به شكل مختلط رخ میدهد یعنی دلایل ارگانیك و غیر ارگانیك با هم بروز میكنند.
🔘تشخیص FTT:
نكته كلیدی در تشخیص FTT ،بررسی منحنی رشد،گرفتن تاریخچه غذایی كودك و معاینه فیزیكی است.
معمولا ۳ نوع FTT تشخیص داده میشود:
۱) نوع ۱:
قد و دور سر طبیعی است و وزن كاهش یافته است كه میتواند در اثر تغذیه نامناسب یا یك بیماری حاد باشد.وزن حساس ترین شاخص در تعیین وضعیت تغذیه كودك است و در تشخیص FTT اهمیت زیادی دارد.اگر بدن كودك غذای كافی دریافت نكند،از توده چربی و حتی ماهیچه ای خود استفاده میكند تا بتواندمواد مغذی مورد نیاز را فراهم كند.
كاهش وزن اغلب نشان دهنده وجود سوءتغذیه است.
البته باید به خاطر داشت كه نوزادان در ۱۵-۱۰ روز اول تولد وزن كم میكنند كه شاید به خاطر كاهش آب بدن باشد و این وضعیتی عادی است
۲) نوع ۲:
دور سر طبیعی است و وزن و قد كاهش یافته است كه ممكن است ناشی از اختلالات اندوكرین،كوچك بودن ژنتیكی جثه یا دیستروفی استخوان باشد.
۳) نوع ۳:
قد و وزن كاهش یافته و دور سر كمتر از مقدار طبیعی است.این نوع FTT در اثر تاخیر رشد داخل رحمی، نقص در سیستم عصبی ،عفونت های داخل رحمی و ... رخ میدهد.
اگر پدر و مادر هر دو جثه كوچك داشته باشند كودك به احتمال زیاد به طور ژنتیكی ریز جثه است و ناشی از سوءتغذیه او نیست.
اگر گرفتن تاریخچه یا معاینه فیزیكی نشانگر FTT نبود ، میتوان از آزمایشات بیوشیمیایی استفاده نمود؛از جمله شمارش گلبولهای قرمز،بررسی غلظت و اسیدیته ادرار،ESR,BUN،آزمایش مدفوع،غلظت الكترولیت ها در كودكی كه سابقه اسهال و استفراغ دارد ،سطح تیروكسین در صورتی كه رشد وزنی او تحت تاثیر قرار گرفته است و اندازه گیری فشارخون.
🔘درمان:
توصیه میشود كودكان مبتلا به FTT نوع ۲ و ۳ به پزشك متخصص اطفال ارجاع داده شوند و برای كودكان مبتلا به FTT نوع ۱ هم بسته به شدت آن اقدامات لازم انجام شود.
▪️ هدف از درمان FTT بهبود وضعیت رشد كودك است.در FTT ارگانیك ابتدا باید عامل بیماری را بر طرف كرد و سپس كمبود تغذیه ای را جبران نمود.(۱۵۰% كالری مورد نیاز برای سن او را باید در نظر گرفت.)
▪️ معمولا برای همه كودكان سوءتغذیه ای مكمل مولتی ویتامین/مینرال از جمله آهن و روی توصیه میشود.
▪️ برای كودكان شیرخوار، شیردهی باید ادامه پیدا كند و حتی اگر بچه توان مكیدن را ندارد، مادرباید شیر خود را دوشیده و با فنجان و قاشق كوچك به بچه شیر بدهد.
▪️ برای كودكانی كه غذا دریافت میكنند،باید دفعات تغذیه را بیشتر كرد و هر ۳-۲ ساعت یكباریا بیشتر به او غذا داد.
▪️ برای بالا بردن كالری غذا،به هر وعده غذایی كودك بهتر است۲-۱ قاشق مرباخوری روغن مایع یا كره اضافه شود.
▪️ استفاده از جوانه غلات (گندم و ماش)،عصاره استخوان قلم،پودر كنجد یا بادام به مغذی كردن غذای كودك كمك میكند.
▪️ مصرف زیاد آب میوه و نوشیدنیهای شیرین(اغلب در مقادیرcc ۹۰۰-۳۶۰) میتواند FTT را تشدید كند.مصرف آب میوه باید تا زمانی كه كودك به وزن مناسب نرسیده است بهcc ۱۸۰-۱۲۰محدود شود.
▪️ با توجه به اینكه تغذیه خوب در سالهای اول زندگی اهمیت زیادی دارد،كودكان FTT ،در اثر سوءتغذیه در معرض خطر عقب ماندگی ذهنی و رفتاری هستند(مانند دیر زبان باز كردن،اختلالات رفتاری و ...).كودكان FTT زیر یكسال و به خصوص زیر ۶ ماه ،یعنی زمانی كه مغز بیشترین میزان رشد خود را دارد،ازاین نظر در معرض خطر بالایی هستند و لذا باید به تغذیه كودكان در این سن توجه كافی نمود.
✍️ آقای دکتر فریبرز زندیه (فوق تخصص آسم و آلرژی و ایمونولوژی)
@irannurs
