Vaqt o’tishi rostdanam tezlashdimi ?
Sizning ham nazaringizda vaqt o’tishi tezlashganday tuyuladimi ? Unda postni o’qisangiz oxirida bunga javob topasiz …
Esimda dastlab Koreya davlatiga kelganimda, O’zbekiston bilan vaqt o’tishi tubdan farq qiladiganday tuyulgan. Avvaliga parvo qilmadim, so’ng bir kitobda vaqtlar turli balandliklarda turlicha o’tishi haqidagi gapni o’qib qoldim (bu faktga keyinroq yana to’xtalamiz). O’zimcha, ha demak Koreya O’zbekistonga nisbatan dengiz sathidan balandroqda joylashgani uchun vaqt tez o’tar ekanda deb xulosa qilib qo’ygandim.
Yaqinda bolalikdagi do’stlarim bilan suhbatda, do’stlarimning biri esingdami yoshligimizda vaqt judayam barakali bo’lar edi, hozir hech narsaga ulgurolmayapman deb qoldi. Bu gap menda yana “vaqt o’tishi rostdanam o’zgaradimi ?” degan savolni keltirib chiqaradi. Chunki bu hissiyotni o’zimda ham tuyayotgandim.
Bu safar ilmiy asoslar qidirishga tushib ketdim va javobni topganday bo’ldim. Javobi: Vaqt o’tishi o’zgarmaydi. Bizga tez o’tayotgandek tuyulishi esa bu miyamiz va tanamizning ishi …
Keling vaqt tez o’tganday tuyulishini bir nechta asosiy sabablarini keltirib o’tamiz:
(1) Proportsiya nazaryasi - bu nazarya, yoshimiz o’tgan sari yillar umrimizning kichik proprtsiyasiga aylanib borishini ifodalaydi. Masalan, tasavvur qiling 1 yil bu 10 yoshli bolaning butun hayotining 10% degani. 50 yoshda esa bir yil bu butun hayotning 2% degani. Aynan shu praportsiya bizni vaqtni qabul qilish instiktimizni o’zgartiradi.
(2) Diqqat va vaqtni qabul qilish - vaqt o’tishini anglash diqqatga bog’liq. Agarda yangi turdagi mashg’ulotlar va yangi voqealarga duch kelsak vaqt sekinlashganday tuyuladi. Sababi ongimiz yangi bo’lgan muhitga boshqacha yondashadi va o’sha vaziyatdagi detallarni maksimum eslab qolishga harakat qiladi. Doimiy va kundalik hayotimizda takror duch keladigan voqealarga esa diqqatimiz sust bo’ladi, shuning hisobiga vaqt o’tishini payqamaymiz. Yuqorida ham aytib o’tganimizdik yillar yoshimiz o’tgan sari kichik fraksiyalarga aylanib boradi.
(3) Biologik soatning o’zgarishi - ba’zi tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki yosh o’tishi bilan ichki biologik soat sekinlashadi va bu bizni vaqtni his qilishimiz va real vaqtning o’tishi orasida nomutonosiblikni keltirib chiqaradi.
Xulosa: Vaqt tezlashganini his qilayapsizmi ? Demak, ulg’ayapsiz …
Ha, aytgancha faktga qaytadigan bo’lsak. Turli balandliklarda vaqt millari turlicha aylanishi bu rost faqat kichik raqamlarga: Agarda siz dengiz sathidan 8848 metr (Everest cho’qisining balandligi) balandlikda 30 yil umr guzoronlik qilsangiz, dengiz sathi bilan teng joyda yashagan Karldan atiga 0.91 milli sekund oldinda bo’lasiz 😊.
@mansurbek_blog
Sizning ham nazaringizda vaqt o’tishi tezlashganday tuyuladimi ? Unda postni o’qisangiz oxirida bunga javob topasiz …
Esimda dastlab Koreya davlatiga kelganimda, O’zbekiston bilan vaqt o’tishi tubdan farq qiladiganday tuyulgan. Avvaliga parvo qilmadim, so’ng bir kitobda vaqtlar turli balandliklarda turlicha o’tishi haqidagi gapni o’qib qoldim (bu faktga keyinroq yana to’xtalamiz). O’zimcha, ha demak Koreya O’zbekistonga nisbatan dengiz sathidan balandroqda joylashgani uchun vaqt tez o’tar ekanda deb xulosa qilib qo’ygandim.
Yaqinda bolalikdagi do’stlarim bilan suhbatda, do’stlarimning biri esingdami yoshligimizda vaqt judayam barakali bo’lar edi, hozir hech narsaga ulgurolmayapman deb qoldi. Bu gap menda yana “vaqt o’tishi rostdanam o’zgaradimi ?” degan savolni keltirib chiqaradi. Chunki bu hissiyotni o’zimda ham tuyayotgandim.
Bu safar ilmiy asoslar qidirishga tushib ketdim va javobni topganday bo’ldim. Javobi: Vaqt o’tishi o’zgarmaydi. Bizga tez o’tayotgandek tuyulishi esa bu miyamiz va tanamizning ishi …
Keling vaqt tez o’tganday tuyulishini bir nechta asosiy sabablarini keltirib o’tamiz:
(1) Proportsiya nazaryasi - bu nazarya, yoshimiz o’tgan sari yillar umrimizning kichik proprtsiyasiga aylanib borishini ifodalaydi. Masalan, tasavvur qiling 1 yil bu 10 yoshli bolaning butun hayotining 10% degani. 50 yoshda esa bir yil bu butun hayotning 2% degani. Aynan shu praportsiya bizni vaqtni qabul qilish instiktimizni o’zgartiradi.
(2) Diqqat va vaqtni qabul qilish - vaqt o’tishini anglash diqqatga bog’liq. Agarda yangi turdagi mashg’ulotlar va yangi voqealarga duch kelsak vaqt sekinlashganday tuyuladi. Sababi ongimiz yangi bo’lgan muhitga boshqacha yondashadi va o’sha vaziyatdagi detallarni maksimum eslab qolishga harakat qiladi. Doimiy va kundalik hayotimizda takror duch keladigan voqealarga esa diqqatimiz sust bo’ladi, shuning hisobiga vaqt o’tishini payqamaymiz. Yuqorida ham aytib o’tganimizdik yillar yoshimiz o’tgan sari kichik fraksiyalarga aylanib boradi.
(3) Biologik soatning o’zgarishi - ba’zi tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki yosh o’tishi bilan ichki biologik soat sekinlashadi va bu bizni vaqtni his qilishimiz va real vaqtning o’tishi orasida nomutonosiblikni keltirib chiqaradi.
Xulosa: Vaqt tezlashganini his qilayapsizmi ? Demak, ulg’ayapsiz …
Ha, aytgancha faktga qaytadigan bo’lsak. Turli balandliklarda vaqt millari turlicha aylanishi bu rost faqat kichik raqamlarga: Agarda siz dengiz sathidan 8848 metr (Everest cho’qisining balandligi) balandlikda 30 yil umr guzoronlik qilsangiz, dengiz sathi bilan teng joyda yashagan Karldan atiga 0.91 milli sekund oldinda bo’lasiz 😊.
@mansurbek_blog