کتابخانه مجازی ریاضیات

📌 اندیشه نگارش کتابی در زمینه تاریخ علوم در میان ارمنیان سالها پیش پدید آمد و در پی آن چند مقاله درباره هر یک از رشته‌های علوم توسط نگارنده سطور نوشته و به چاپ رسید. با این حال دعوت نگارنده برای شرکت در سمینارهای تاریخ ریاضیات باعث شد توجه اندیشمندان و پژوهشگران و دیگر علاقمندان به تاریخ علوم به کارهای علمی ارمنیان جلب گردد، لذا پیشنهاد شد کتاب جامعی در خصوص تاریخ ریاضیات در میان ارمنیان تالیف گردید. لذا نگارنده به این امر همت گماشت و اکنون ویرایش دوم کتاب تاریخ ریاضیات ارمنیان پیشکش می‌شود.

منابع اصلی برای نگارش کتاب حاضر اثر پروفسور پتروسیان تحت عنوان “ریاضیات ارمنیان در سده های میانه و قدیم”، مجموعه چهار جلدی “تاریخ علوم طبیعی و فنی در میان ارمنیان” ، “تاریخ اندیشه فرهنگی ارمنی”، متون مختلف ریاضیات ، تاریخ مفصل هشت جلدی ارمنستان، کتاب نامداران فرهنگ ارمنی و جز اینها بوده اند.



فهرست کتاب :

بخش ۱ : نگاهی اجمالی به تاریخ ریاضیات
بخش ۲ : سخنی چند درباره قوم ارمن
بخش ۳ : ریاضیات در زمان سلسله آراراتیان (اورارتو)
بخش ۴ : علوم ریاضی ارمنیان پس از اورارتو تا سده هفتم میلادی
بخش ۵ : آنانیا شیراکاتسی، دانشمند بزرگ سده هفتم میلادی
بخش ۶ : لئون، ریاضیدان نامی سده نهم میلادی
بخش ۷ : گریگور ماگیستروس، مترجم قدیمی‌ترین نسخه ارمنی اقلیدس
بخش ۸ : هوانس ساکاواک و اعداد چند ضلعی
بخش ۹ : آثار ریاضی نیکو فایوس آرتاوازد
بخش ۱۰ : کاربرد نظام اعشاری اعداد در ارمنستان بر پلیه منابع ارمنی
بخش ۱۱ : منابع ریاضی ارمنی در سده‌های هفده و هجده میلادی
بخش ۱۲ : ریاضیات ارمنی در سده‌های نوزده و بیست میلادی
بخش ۱۳ : ریاضیدانان ارمنی در ایران
پیوست ۱ : مسائل ریاضی آنانیا شیرلکاتسی
پیوست ۲ : سرگرمی‌های ریاضی آنانیا شیرلکاتسی
پیوست ۳ : اعداد چند ضلعی هوانس سار کاواک
پیوست ۴ : نگاهی به آثار ریاضی نیکوغایوس آرتاوازد
پیوست ۵ : فرهنگ خلاصه ریاضیات

📌 کاربردهای گسترده آمار در بسیاری از زمینه‌ها برای عموم مردم و حتی بعضاً اهل فن، ناشناخته است و در نتیجه این علم تاکنون به منزلت شایسته آن در جامعه دست نیافته است.

کتاب حاضر، ترجمه‌ای است از ویرایش سوم کتابی که در آن به کاربردهای آمار به زبانی ساده در علوم پزشکی، اقتصاد، حسابداری، سیاست، تاریخ، قضاوت، نجوم، هواشناسی، دیرین شناسی، ورزش و... در قالب مقاله‌های خواندنی و گیرا اشاره شده است.

این کتاب به روشی بدیع خوانندگانی را که دارای هیچگونه معلومات خاصی در رشته آمار نیستند با سودمندی و جذابیت‌های یک رشته علمی آشنا می‌سازد. به‌علاوه دانشجویان و کارشناسان این رشته نیز می‌توانند گستره رشته تحصیلی مورد عمل خود را به زبانی غیرفنی اما دقیق مشاهده کنند. بنابراین خواندن این کتاب به همه از خاص و عام توصیه می‌شود.

📌 مسابقه آت‌ووش در سال ۱۸۹۴، در کشور مجارستان پایه‌گذاری شد و نقش چشم‌گیری در ترویج ریاضیات در آن کشور کوچک داشت. همه دانش‌آموزانی که تازه وارد دانشگاه می‌شدند، اجازه شرکت در این مسابقه را داشتند. انتشار مساله‌های مسابقه‌ای و نام برندگان آن از همان آغاز یک رویداد جالب و مورد علاقه همگان بود.

مساله‌ها تقریباً همه بر‌اساس برنامه دبیرستانی است (حساب دیفرانسیل و انتگرال شامل آن نمی‌شود). کیفیت آن‌ها مقدماتی ولی به طور نسبی دشوار و حل آن‌ها مستلزم درجه معینی بینش و قدرت خلاق است.

در جلسه‌های مسابقه می‌توان از هرگونه جزوه یا کتاب کمک گرفت. ریاضیات فعالیت ذهن آدمیست و تقریباً به اندازه فکر و اندیشه انسان، متنوع و گوناگون است. به همین جهت برنامه‌ریزی برای ایجاد شوق در ریاضیات به مقیاس وسیع، با استفاده از امکان‌ها و شیوه‌های خاص، غیرممکن به نظر می‌رسد. با وجود این ایجاد رقابت می‌تواند انگیزه نیرومندی در این راه باشد.

📌 کتاب حاضر به شرح مسائل تئوریک فیزیک مدرن تخصیص دارد ولی از آنجائی که برای استفاده عامه تالیف گردیده به بسط و تفصیل معادلات بغرنج این علم نمی‌پردازد. معذالک برای نشان دادن مرز ناشناخته‌ها و جبهه مجهولات ناگزیر گاهی اشاراتی مجمل به معادلات فیزیکی شده است تا بهتر بتواند میدان نبرد اندیشه‌ها را تصویر نماید.

📌 در کتاب حاضر، مسئله قبله‌یابی ، با نگرشی نو مورد بررسی قرار گرفته و کاربرد رشته‌های متعدد علوم در قبله‌یابی تشریح شده است. این کتاب به منظور بررسی دقیق مطلب قبله‌یابی، نوشته شده است و نیاز به تحقیق در مسئله را مطرح می‌سازد.

کتاب با فصل طول و عرض جغرافیایی (فصل اول) آغاز می‌شود. جهت‌یابی و یا تعیین امتداد شمال و جنوب جغرافیایی، در فصل دوم کتاب آمده است. در فصل سوم، جهت‌یابی با استفاده از ساعت‌های خورشیدی شرح داده شده است که این مطلب از نظر تاریخی اهمیت غیرقابل انکار دارد.

در فصل چهارم چند مثال در زمینه مثلثات کروی عنوان شده است. روش‌های قبله‌یابی به تفصیل در فصل پنجم تشریح شده و در این مورد مثال‌های متعددی ذکر گردیده است.

شرح بعضی از اصطلاحات نجومی را در فصل ششم می‌خوانید. فصل هفتم به موضوع زمان اختصاص یافته و اصطلاحات و فرمول‌های مورد لزوم تشریح شده است. فصل نهم به یک برنامه تحقیقات بین‌المللی در مورد قبله‌یابی اختصاص دارد. بالاخره در فصل دهم ، چگونگی یافتن روش‌های آسان قبله‌یابی بیان گردیده است.