گزارش شترنگ و نهش نیو اردشیر
@metragh_namehچهار متن پهلوی به بازی شطرنج (چترنگ) و نرد اشاره کردهاند : «کارنامۀ اردشیر بابکان»، «خسرو و ریدگ» ، «گزارش شترنگ و نهش نیو اردشیر» و «اندرز اوشنر دانا». متن گزارش شطرنج برای نخستین بار به همت جاماسب جی جاماسب آسانا و به کمک نسخ قدیمیای تصحیح شد که این نسخ تنها متون پایۀ باقیمانده برای پژوهشهای پیرامون تاریخ اولیۀ این دو بازی (شطرنج و تخته نرد) میباشد.
در آغاز رساله آمده است که شاه هندوان دیویشرم (= دابشلیم) در زمان خسروانوشیروان ( 531 – 579 م )، برای آزمودن خرد و و دانایی ایرانیان و با توجه به سود خویش، شطرنجی را با هدایای گرانبهایی به همراه بزرگترین دانشمند دربار خود به ایران فرستاد. با این شرط که اگر ایرانیان نتوانستند معنی و مفهوم شطرنج را دریابند، باید به هندوان باج و خراج بپردازند ( بند 1 تا 4 ) سرانجام پس از سه روز بزرگمهر بختگان معنی و مفهوم شطرنج را، که نماد کارزار است، دریافت و توضیح داد و نقش نمادین هر یک از مهرهها را بیان داشت (بند 5 تا 11). بزرگمهر در برابر، نرد را که به نظر مؤلف نماد جهان بر اساس جهانبینی زردشتی است، اختراع کرد و آن را به نام اردشیر بابکان، مؤسس سلسلۀ ساسانی، «نیو اردشیر» (= نردشیر) نامید و آن را برای شاه تفسیر کرد. شاه، بزرگمهر را مأمور کرد که تختهنرد را همراه با هدایای بسیاری به هندوستان برد تا دانشمندان دربار دابشلیم معنی و مفهوم نمادین مهرهها و تاسها را بیابند. اما کسی از هندوان نتوانست رمز آن را کشف کند و بزرگمهر پیروزمندانه به ایران بازگشت (بند 19 تا 37).
https://t.me/joinchat/AAAAAEODhXkIr7yf70uoIA