#سخن_صادق 19
#سخن_روز 38
@msadegh_sansariعدالت یا عدالتخانه؟
#محمد_صادق_سبط_الشیخ_انصاری
میتوان گفت نزدیک 100 سال از راه اندازی دانشگاه نوین در ایران میگذرد و از اولین کارخانه رسمی ایران هم در بیش از 200 سال میگذرد. وقتی تاثیر سامسونگ و سونی با عمر کمتر از 80 سال را در کشورهای کره جنوبی و ژاپن و یا تاثیر دانشگاه 70 ساله مالایا را در مالزی مشاهده میکنیم، انتظار از این صنایع و دانشگاههای داخلی برای توسعه یک جامعه قاعدتا انتظار بیجایی نباید باشد. پس چرا اثری از توسعه و پیشرفت نمیبینیم؟
تحلیل بالا مربوط به سخنرانیهایی است که جدیدا در این جلسه و آن همایش میشنوم، فقط میشنوم، گوش نمیکنم.
هنوز هم بسیاری از جماعت مدیران و مسئولان و تحصیل کردگان مانند ناصرالدین شاه و مطفر الدین شاه بر این باورند که با آفوررد دوربین و سینما میتوان متجدد شد و هنوز افراد صاحب رای (و نه صاحب نظر) مانند رضا شاه هستند که حجاب و بی حجابی را به توسعه و ضد توسعه و یا بر عکس معنی کنند.
مشکل از آنجا شروع شد که توسعه را با ساخت سینما و پل و سد و جاده و کارخانه سیمان و ذوب آهن و احداث دانشگاه و پژوهشگاه و پارک علم و فناوری و شتابدهنده معنی شد. توسعه تعبیر به ساخت سد ولو به قیمت خشک کردن تالاب و احداث میانگذر دریاچه ارومیه شد. توسعه با بلعیدن آب زاینده رود و برپایی سیستم آموزشی نوین در مدارس و دانشگاهها به جای مکتب و مدرس هجا شد.
نتیجه هم این شده که میبینیم.
توسعه و بالتبع آن پیشرفت و آبادانی از مسیر سخت افزار نمیگذرد، برای رسیدن به توسعه بایستی به جنبش نرم افزاری و مغز افزاری روی آورد در غیر اینصورت با ویرانه های متعدد مواجه خواهیم شد.
شاید لازم باشد واضحتر بگویم که الزاما احداث یک دانشگاه نبایستی منجر به توسعه دانش شود و یا راه اندازی یک پارک علم و فناوری و مرکز رشد و شتابدهنده منجر به توسعه نخواهد شد، ولی بر عکس آن مصداق دارد یعنی وجود یک کلونی از ششرکتها منجر به ایجاد پارک علم و فناوری میشود مانند سیلیکون ولی. نظامیه را در نیشابور نساختند، بلکه این وجود دانش در نیشابور بود که باعث شد نظامیه در آنجا برپا شود.
وقتی اینگونه شد نتیجه این میشود که نوآوری به فناوری تفسیر شود و اجرای همان فناوری هم از دانشگاهی آغاز میشود که اصلا شاید بنا نبوده در آن زمان و مکان وجود داشته باشد.
نتیجه این نگاه عدم توجه به انسانها است، یادمان میرود که انسها هستند که ارزش آفرینی میکنند و نه ساختمان و ساختار تجهیزات. این استیون هاوکینگ و استیو جابز خارجی هستند که ایجاد ارزش میکنند و نه کهکشانها و اپل. این ابوریحان بیرونی و پروفسور حسابی هستند که ایجاد ارزش میکنند و نه دانشگاه. اگر شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان میزبان یک رویداد بین المللی میشود به علت سیستمی بوده که مسببش آدمها بوده اند و نه ساختمانهایش، که همان ساختمانها هم آدمها به وجود آورده اند.
فرایندی که تاثیر مثبت بر جامعه نگذارد، توسعه پایدار نام ندارد و اساسا توسعه هم محسوب نمیشود، به عبارتی نتیجه دانشگاه و سد و پارک علم و فناوری و کارخانه را بایستی در شاخص توسعه انسانی و شاخص ادراک فساد و شاخص نوآوری و بقیه شاخصها ملاحظه کرد.
به عنوان سخن پایانی برای درمان شاید بهتر بود مشروطه خواهان اجرای عدالت را به جای برپایی عدالتخانه فریاد میزدند.
@msadegh_sansariکانال شخصی #محمد_صادق_سبط_الشیخ_انصاری
