Namoz:
RO‘ZA KITOBI

Ro‘za, qodir bo‘lgan kishining niyat qilib, subhi so-diqdan kun botgungacha, qasddan yoki yanglishib yeb-ichishsh dan va jinsiy aloqadan tiyilishidir.

Ramazon ro‘zasining farz bo‘lish sababi

Ro‘zaning farz bo‘lish sababi ro‘za tutiladigan oyda yo uning bir qismida hozir bo‘lishdir. Ramazonning har bir kuni o‘sha kunning ro‘zasini tutish farz bo‘lishining sababidir.

Hukmi va farz bo‘lilishning shartlari

Quyidagi uchta shart mavjud bo‘lgan kishiga Ramazonning ro‘zasini vaqtida tutish, agar tuta olmagan bo‘lsa, uning qazosini tutish farz bo‘ladi:
1. Musulmon,
2. Aqlli,
3. Balog‘atga yetgan bo‘lishi.

Ro‘za tutishiing vojib bo‘lish shartlari

1. Ro‘za tutishga mone’ bo‘ladigan darajada og‘ir kasal bo‘lmaslik.
2. Hayzdan pok bo‘lish.
3. Nifosdan pok bo‘lish.
4. Muqim bo‘lish.

Ro‘za tutishning durust bo‘lish shartlari uchta

1. Ro‘za tutishni niyat qilish.
2. Ro‘zani buzadigan amallar qilmaslik.
3. Hayzda, nifosda bo‘lmaslik.

Rukni

Ro‘zaning rukni qorin va jinsiy a’zolarning istagini yoki bularnint istaklari hukmida bo‘lgan ishlarni qilishdan, bajarishdan saqlanishdir.

Ro‘za tutish natijasi

Farzni bo‘ynidan soqit qilish va oxiratda ajr-savobga ega bo‘lish.

Ro‘zaning sifati va qismlari

Ro‘za quyidagi qismlarga bo‘linadi: 1.Farz.
2. Vojib.
3. Nafl
4. Makruh.

1. Farz bo‘lgan ro‘za.
Ramazon ro‘zasining adosi va qazosi, kafforat ro‘zalari, nazr ro‘zalari.
Izoh: Kafforat ro‘za tutishni farz qiladigan asosiy holatlar: Ramazon ro‘zasini bilib turib buzish, odam o‘ldirish, zihor, ya’ni kishining o‘z xotinini yoki uning bir a’zosini onasiga yoki onasining o‘sha a’zosiga o‘xshatishi. Bu uchta holat uchun tanaffussiz ikki oy ro‘za tutish kerak. Qasamni buzgani uchun uch kun, hajda ihromda bo‘lib ov qilsa, o‘ldirilgan hayvon jinsiga ko‘ra, turli miqdorda ro‘za tutiladi.
2. Vojib ro‘za nafl niyati bilan tutilgan va keyinroq buzilgan ro‘zalarning qazosidir. .
3. Nafl ro‘za. Muharram oyiningto‘qqizinchi kuni (yoki o‘n birinchi kuni) va o‘ninchi kuni ro‘za tutish.
a) Har arabiy oyning uch kunida ro‘za tutish.
Bu uch kun oyning kechalari oydin bo‘lgan 13-, 14-, 15-kunlaridir.
b) Haftaning dushanba, payshanba kunlari ro‘za tutish.
v) Shavvol oyida bo‘lib-bo‘lib olti kun ro‘za tutish.
g) Tutilsa savob bo‘ladi, deb hadislarda aytilgan ro‘zalar. Dovud, alayhissalom, ro‘zalari kabi (u kishi bir kun ro‘za tutib, ikkinchi kun tutmas edilar). Bu nafl ro‘zalarning eng fazilatlisi va Allohga xush keladiganidir.
Bu aytilgan ro‘zalardan boshqa vaqti tayin bo‘lmagan, makruhligiga dalil bo‘lmagan ro‘zalar ham bor.
4. Makruh ro‘za tanzihiy va tahrimiy makruh ro‘zalarga bo‘linadi. Tanzihiy makruh Muharram oyida to‘qqizinchi yoki o‘n birinchi kunlarini qo‘shmasdan, faqat o‘ninchi - Ashuro kuni tutilgan ro‘zadir.
Tahrimiy makruh Ramazon hayiti va Qurbon hayiti, tashriq kunlari, faqatgina juma yoki faqatgina shanba kunida, Navro‘z (21 mart) va Mehrjon (17 sentyabr) bayramlari kuni ro‘za tutishdir. Biroq Navro‘z va Mehrjon ro‘za tutishni odat qilgan kunlariga to‘g‘ri kelsa, u kunda ro‘za tutishning karohati yo‘qdir.
Ikki kun, o‘rtada og‘iz ochmay, bnrdaniga ro‘za tutish, yil bo‘yi ro‘za tutish (tanzihiy) makruhdir.
Saharda niyat qilinishi shart bo‘lmagan ro‘zalar:
1. Ramazon kunlaridagi ro‘za.
2. Vaqti tayin bo‘lgan nazr ro‘zasi.
3. Nafl ro‘za. Bu ro‘zalarga sahardan to kun tikkaga kelishidan oldingi zuho vaqtigacha niyat qilsa bo‘ladi.
Yana bu ro‘zalarni. xoh musofir, xoh kasal bo‘lsa-da, "ertaga ro‘za tutaman" yoki "nafl ro‘za tutaman" deb niyat qilsa ham, ro‘za durust bo‘ladi.
Sog‘lom va muqim kishi Ramazop ro‘zasiga boshqa farz niyati bilan niyat qilsa-da, Ramazon ro‘zasidan hisoblanadi. Ammo musofir bo‘lsa (unga Ramazon) ro‘zasi farz bo‘lmagani uchun) boshqa niyatda tutgan ro‘zasi Ramazon ro‘za si o‘rniga o‘tmaydi. Chunki musofir qaysi niyatda ro‘za tutsa, shu niyatdagi farz ro‘zani ado etgan bo‘ladi.
Bemor kishi Ramazon oyida boshqa farz ro‘za tutish niyat qilsa, tutgan ro‘zasi Ramazondan yoki niyat qilgan boshqa farz ro‘zadan hisob bo‘lishi haqida ulamolar ixtilo qilganlar.
Vaqti tayin nazr ro‘zani boshqa farz ro‘za niyati b