Dr. Iqboljon Usmonov


Гео и язык канала: не указан, не указан
Категория: не указана


A Specialist in the History of Medieval Central Asia PhD.

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Гео и язык канала
не указан, не указан
Категория
не указана
Статистика
Фильтр публикаций










Mas'udiy (vaf. 956) va uning “Muruj uz-zahab” nomli asari
Mas'udiy Bag'dod shahrida tug'llgan va dastlabki tahsilini shu yerda oladi. Olgan bilimlaridan qoniqmagan tarixchi 913 yilda uzun bir sayohatga chiqadi. Dastlab Eron va Xuroson keyin esa İstahrga boradi. 918 yilda Ummonli dengizchilarga oid kemalarda Hind okeani bo'ylab sayohatga chiqadi. Sindda bo'lib, keyinroq Hindistondan o'tib Seylongacha yetib boradi. Bu yerdan Xitoyga savdo uchun ketayotgan savdogarlar bilan sharqiy Hind Okeanini, Malayziya, İndoneziyagachga sayohat qiladi. Qaytishda sharqiy Afrikadagi Zanzibar oroliga kirib o'tadi. 926 yilda Falastin va Tabariyyada bo'ladi. Yo'lda olimlar bilan suhbatlashadi. 932 yilda Ozarbayjon, Armaniston va Kaspiy dengizi qirg'oqlarida sayohat qiladi. Xullas, asarini yozishdan avval deyarli dunyoni katta qismini aylanib chiqadi. 
Asarlarida o'zidan avvalgi olimlarning bergan ma'lumotlarini mutloq to'g'ri deb bo'lmasligini, yangi ma'lumot va tajribalar bilan yangi fikrlarga borish mumkinligini ta'kidlaydi. Sayohatlari davomida yo'lda uchrashgan olimlar, savdogarlar, dengizchilar, davlat arboblari, har xil dindagi insonlar bilan ko'rishib o'z asari uchun ma'lumot yig'adi. Shuning uchun uni faqatgina islom tarixchisi emas, dunyo tarixchisi sifatida ko'rish mumkin. İbn Haldun uni “dunyo tarixchilarinin piri-imomi” deb ataydi. Geografiya sohasida İbn Hurdodbek, Yo'qubiy, İbn Rusta va İbnul Faqih kabi “İroq maktabi” namoyondalarining yo'lidan boradi.     
Bizga qadar uning ikki asari yetib kelgan. Biri “Muruj uz-zahab” va ikkinchisi “Tanbeh val İshrof” asarlaridir. “Muruj uz-zahab” asarini 943 yilda Fustat shahrida yozib tamomlaydi. Mazkur asarini yozar ekan, Aristotel, Aflotun, Batlamus kabi mutafakkirlarning arabcha ve pahlaviy tiliga qilingan tarjimalaridan va 165 dan ko'proq asarlardan manba sifatida foydalanadi. Asar ikki bobdan tashkil topgan va birinchi bobida ensiklopedik ma'lumotlar berilgan. Asarda payg'ambarlar tarixi, dunyo mintaqalari, dengizlar, orollar, daryolar, hayvon va o'simliklar dunyosi, hindlar, xitoyliklar, yunonlar, rimliklar, vizantiyaliklar, forslar, sosoniylar, turklar haqida juda g'aroyib ma'lumotlar beradi. İkkinchi bobda esa Hz. Payg'ambar davridan abbosiy xalifa Muti Lillah davriga qadar bo'lgan tarixni yozadi. Asar juda ajoyib-u g'aroyib ma'lumotlar bilan to'la. Ham tarixchi ham tarixga qiziquvchilar uchun foydali manba. Asarni turkcha va ingilizcha pdf shaklini ko'chirib olishingiz mumkin.


Ибн_Хордадбех,_Книга_Путей_и_Стран.pdf
39.2Мб
Yuqorida İbn Hurdodbekning "Al-Masolik val-Mamolik" asari haqida qisqa ma'lumot berib, asarning turkcha nashrini (pdf shaklini) ko'rgandik. Mazkur asarning 1986 yilda Bakuda nashr qilingan ruscha nashri ham bor. Ko'chirib olishingiz mumkin.






Kitob javonimning eng chiroyli kitoblaridan biri Muhammad ibn İshoq an-Nadimning (v. 995) "al-Fihrist" nomli asaridir. Asar islom olamida bibliografik yo'nalishida yozilgan ilk asar hisoblanadi. "İslomning oltin davri" deya qabul qilingan ilk to'rt asrda diniy, falsafiy va ilmiy sohalarda yozilgan asarlar (tarjima asarlar) va ularning mualliflari haqida ma'lumot beradi. Asar maqola deb nomlangan 10 ta bobdan tashkil topgan. Muallif faqatgina asar va uning mualliflari haqida ma'lumot berib qolmay, "Sharq dunyosi" tarixi, dinlar, mazhablar, yozuvlar va boshqa sohalarga oid juda ham ajoyib va qiziqarli ma'lumotlar beradi. Bu davrda islom olamida yozilgan sanoqsiz asarlarni ko'rib hayron qolmaslikning iloji yoʻq. Kitob "g'ij-g'ij" ma'lumotlar bilan to'la. Asarni turkcha pdf shaklini ko'chirib olishingiz mumkin. Mazkur turkcha nashri "Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı" tomonidan nashr qilingan bo'lib, o'quvchiga juda ham qulay qilib nashr etilgan. 1 sahifada asosiy arabcha matn "Факсимиле" ya'ni "tibqibosim" shaklida, 2 sahifada esa turkcha tarjimasi berilgan. Asarni o'qish davomida asl matnga ham qarab borish imkoniyati mavjud.






Kitob o'qishdan bo'shaganimda, ko'proq kitob o'qiyman. Shunaqa bo'sh vaqtlarda o'qigan kitoblarimdan biri S. Frederick Starrning "Yo'qolgan madaniyat: Arab fathlaridan Temur davriga qadar O'rta Osiyoning oltin davri" nomli asaridir. Asarni maroq bilan o'qiganman. Hatto, bu kitob haqida 9 sahifalik maqola ham yozganman (afsus nashr bo'lmadi). Asar AQSH va Ovrupoda ham mashhur bo'lgan. Turk tiliga ham tarjima qilingan. Faqat, o'zbek tiliga qilinmagan. Aslida, birinchi bo'lib ona tilimizga tarjima qilinishi kerak boʻlgan asar. Asar tarixiy ma'lumotlarga asoslangan holda, badiiy va ommabop uslubda yozilgan. Tarixga qiziqmaganlar ham o'qib maza qilishi mumkin. Muallif asarni yozishda odat bo'lib qolgan sanalar ketma-ketligiga ergashmay, dunyoning farqli nuqtalaridagi farqli tarixiy jarayonlarni "ipga tizgan" holatda yozishga erishadi. Natija esa juda ajoyib! Muallif O'rta Osiyoning besh yuz yillik tarixini yozmoqchi bo'ladi va mazkur davrni O'rta Osiyo tarixining "oltin davri" deb baholaydi. Asarni o'z davrining ikki mashhur olimi Beruniy va İbn Sino o'rtasidagi maktub yozishmalari voqeasi bilan boshlaydi. Nima sababdan bu mintaqadan buyuk insonlar chiqdi? degan savolga javob qidiradi. Xullas, gapirib tugatish qiyin. Qani endi o'zbekistonlik yosh-u qari barcha o'qisa, deb ichimda ilinadigan asarlarimdan biri. Asarni turkcha pdf shaklini ko'chirib olishingiz mumkin.


Timurun Günlüğü.pdf
9.1Мб
Birinchi nashri 2004 yilda "İnsan Yayınları" nashriyotida nashr bo'lgan ushbu "Tüzükât-ı Timur" nomli asar 2 qismdan tashkil topgan. Birinchi qism "Melfûzat" deb ataladi va Amir Temur va Tug'luq Temur o'rtasidagi saltanat kurashlari aks ettirilgan. İkkinchi qismi esa "Tüzükât" deb nomlanadi va davlat boshqaruvi va uning xususiyatlari haqida so'z yuritadi.















Показано 20 последних публикаций.

62

подписчиков
Статистика канала