ساسان آقایی

🎞 "زرد" فیلمی درباره‌ی اخلاق است اما نه در این باره که اخلاقیات چیست و خوب و بد کدام است، درباره‌ی این که فضلیت اخلاقی از بیخ‌وبن وجود خارجی ندارد.

‌تمام شخصیت‌های فیلم خاکستری‌اند و در این داستان قهرمانی سراسر منزه را نخواهید یافت؛ حامد، مردی عاشق‌پیشه، مردم‌دوست، نخبه و  وجدان‌مدار است که ناگهان می‌فهمیم رابطه‌ی پنهانی جذابی با دختر دیگری داشته و هرگز به او نگفته همسر هم دارد. شهاب مرد قهرمان داستان را ایفا می‌کند که فداکارانه در راه دوستی پای می‌فشارد اما هیچ‌وقت نمی‌فهمیم این فدارکاری‌ها در حق دوست امروز و رقیب دیروز است یا از سر لطف و خواستن همسر‌ او که روزگاری عشق قدیمی‌اش بوده و انگار این عشق در وجود شهاب هرگز‌ نمرده طرفه آن‌که او همان مردی‌ست که هم‌زمان با این‌همه از خودگذشتگی دز حق نهال، نمی‌تواند در گفت‌وگو با همسر سابقش برای چند دقیقه مهربان باشد و آیین دوستی نگاه دارد. فرامرز مرد ضدقهرمان داستان است، با یک انتخاب منطقی و تهی از احساسات که به نظر سنگدلانه می‌آید اما می‌فهمیم که دست بر قضا اوست که پای گروه ایستاده تا همه با هم بتوانند از ایران بگریزند. نیکی، زن گروه که همراه و هم‌دل زن قهرمان داستان است و آخر سر می‌فهمیم او سِر خیانت حامد را می‌دانسته اما آن را از همسرش پنهان کرده و در آخر هم زن قهرمان داستان، نهال با بازی درخشان ساره بیات که فداکار، عاشق، و از خودگذشته است اما  نمی‌تواند از خطای کوچک همسرش بگذرد و هم‌زمان او را هم هنوز درگیر عشق قدیمی‌اش با شهاب می‌بینیم.

زرد تاکیدی دوباره بر این حقیقت است که ترازوی اخلاقی به کار این جهان نمی‌آید و فیلم به ما گوشزد می‌کند که اخلاقیات و داوری‌های اخلاقیِ از درون تهی نمی‌تواند ملاک تمیز دادن خوب و بد باشد. شاید باید برای فهم بهتر این حقیقت باید در زیر لایه‌ی داستانی فیلم به جهان‌بینی آن بازگردیم، آن‌جا که می‌گوید؛ تنها دلیل کنش انسان، سود شخصی و فاید‌ه‌گرایی فردی‌ست که برای هر کس در چیزی معنا می‌شود؛ برای یکی در پول، دیگری در رابطه، آن یکی در مهاجرت و برای یکی هم در یافتن عشق!

✔️ @SasanAghaei
#فیلم_دیدن #روزمرگی‌ها

📔 ... یک جور ممیزی بی در و پیکری که از هیچ استانداردی پیروی نمی‌کرد جز بخش‌نامه‌ی رنگ‌ُرورفته‌ی «ممنوعیت‌ها» که از دهه‌ی ۶۰ پابرجا بود و هنوز تلویزیون، خودش را پایبند آن می‌دانست، یک تعهد ویران‌گر مزمن بیمار مانند بیش‌تر دیگر تعهدهای این دنیا!
سکس، معاشقه، رابطه‌ی خارج از ازدواج، تخت‌خواب دونفره، هم‌جنس‌گرایی، شراب و ویسکی، سیگار و مواد مخدر به‌ویژه برای زنان، لباس‌های مهمانی زنانه، پرچم آمریکا، داشتن سگ و ... همه ممنوع بودند، هیچ فاحشه‌خانه‌ای در هیچ کجای دنیا وجود نداشت و «عشق» سوژه‌ای آن‌قدر زیان‌بار به‌شمار می‌رفت که نباید پخش می‌شد. لیست ممنوعیت‌ها با قامتی چنان بلند و ستبر را به نظر نمی‌آمد حتا‌ یک تن هم تام‌وتمام خوانده باشد و بیش‌تر این «اجتهاد شخصی» بود که تعیین می‌کرد چه چیزی قابل پخش است و چه چیزی نیست، هر چند با توجه به لیست ممنوعیت‌های اساسی که بیش‌تر وجوه انسانی مانند سکس و عشق را در برمی‌گرفت، چیز زیادی هم از سینما برای پخش باقی نمی‌ماند.
یانار هم مدتی که گذشت و در شغلش دست‌وپاگیر شد، پی برد این‌جا هم مانند هر چیز دیگری در ایران بی‌حساب و کتاب و دل‌بخواهی است و در این جریانِ بدون قانون و قواره‌ی دل‌بخواهی گاهی جک‌های خوشمزه‌ای رخ می‌داد؛ این‌که یک کارگر جنسی ژاپنی به مدد مونتاژ صداوسیما بشود الگوی «زن مسلمان ایرانی» یکی از قدیمی‌ترین‌ها و مشهورترین‌هایش به شمار می‌آمد.

✔️ @SasanAghaei
#کتاب #تجربه_از_عشق_نوشتن #رمان

👁 دو نکته از زندگی محمدعلی رفوگران:

🔸 او بود که واژه‌ی «خودکار» را وارد ادبیات فارسی کرد. برای نخستین بار این واژه را برای نامیدن محصولش به‌کار‌گرفت و به این ترتیب اکنون قلمی که با آن می‌نویسیم را «خودکار» می‌خوانیم

🔸 پدرش میرزاعلی رفوگران اصل مهمی در کسب‌وکار خودش داشت؛ او معامله با دولت را حرام می‌دانست چرا که می‌گفت ضرورت روابط با دولت، اقدامات غیراخلاقی و زد وبند است

✔️ @SasanAghaei
#بازتاب: همواره می‌توانید هر توضیحی درباره‌ی محتوای این کانال را برای من بفرستید!

📻 #شبانه ۳۲

ما را ز شب وصل چه حاصل که تو از ناز
تا باز کنی بند قبا صبح دمیده است

چون خضر شود سبز به هر جا که نهد پای
هر سوخته جانی که عقیق تو مکیده است

ما در چه شماریم که خورشید جهان‌تاب
گردن به تماشای تو از صبح کشیده است

✔️ @SasanAghaei
#شعر #صائب_تبریزی

✍ احتضار بیک، مرگ اقتصاد و تشییع یک عصر!

🖊 حال نزار یکی از آخرین بازمانده‌های بورژوازی ملی و نمادهای عصر حرکت بزرگ ایران به سمت صنعتی‌شدن، خبر از سرِ درون اقتصاد ایران در سخت‌ترین دورانش می‌دهد.
هرچند ورشکستگی کارخانه‌ی خودکار بیک به ظاهر تکذیب شده اما از لابه‌لای سخنان مدیر آن می‌توان به آسانی دریافت که بیک حال و روز بهتری از ارج و آزمایش و پارس‌الکتریک ندارد. تمام آن‌ها، زادگان عصری بودند که در آن ایران به جهان این پیام را مخابره کرد که یک قدرت اقتصادی نوظهور در شرق سربرآورده و به‌زودی ممکن است همتایان غربی خود را جا بگذارد.

🖊 اگر‌ حرکت دهه‌‌ی ۴۰ ایران به سمت صنعتی شدن را موج دوم این اندیشه‌ی متجدد بدانیم، مهم‌ترین تفاوت آن با موج نخست در دوران رضاشاه، پایه‌گذاری صنعت بر شانه‌های بورژوازی ملی و بخش خصوصی بود.
چهره‌هایی چون برادران خیامی، متقی‌ایروانی، ثابت‌پاسال، لاجوردی‌ها، القانیان، ابتهاج‌ها، کاظم خسروشاهی، جعفر اخوان، مراد اریه، علی‌اکبر رفوگران و ... ناگهان از حجره‌های تنگ و خرده‌فروشی‌های روزمره سربرآوردند و در سپهر اقتصاد ایران درخشیدند.

🖊 آن‌ها در بستر مناسب رشد، با اتکا به استعداد ذاتی و سرمایه‌های اندک خود و در پیوند با بورژوازی جهانی از هر تکه‌ی این سرزمین زر ساختند؛ برای نمونه، رفوگران از حجره‌ای کوچک و اجاره‌ای در بازار تهران با اندیشه‌ای بزرگ به تاسیس کارخانه‌ای با امتیاز بیک فرانسه در ایران روی آورد که ۱۰۰ میلیون خودکار در سال تولید می‌کرد و هر ایرانی با آن می‌نوشت بدون نیاز به هر نمونه‌ی خارجی.

🖊 از آن‌چه این پیشگامان عصر طلایی اقتصاد ایران ساخته‌اند، امروز چیزی نمانده و خبر شنیدن احتضار بیک ایران، در ۵۵مین سال تاسیسش و در سالی که به "کالای ایرانی" شهرت یافته، کنایه‌ی بارزی‌ست به حال‌وروز اقتصاد ایران؛
اقتصادی که اکنون از تامین خودکاری که ملتش سال‌ها با آن نوشته‌اند هم ناتوان است!

✔️ @SasanAghaei
#یادداشت #روزمرگی‌ها

📻 #شبانه ۳۱

در ازدحامِ کوچه‌ی خوش‌بخت
می‌شد فروغت را تحمل کرد

می‌شد گلستانت شَوَم اما
پرویز شاپور این وسط گل کرد

در قتل‌عامی که به پا کردی
شاید، ولی، اما، اگر مُرده

منصف بمان تو زندگی داری
مابین ما کی بیشتر مُرده؟

✔️ @SasanAghaei
#شعر #علی‌رضا_آذر

📔 ... در چنین آیین دیوانه‌واری، هر لذتی را گناه و هر شادی را بیهوده می‌پنداشتند و شادی کردن فعلی اگر نه ممنوع که کریه تلقی می‌شد. نه این که فکر کنید آدم‌ها در ترویا نمی‌خندیدند اما خدای #آتیلا برای میزان باز شدن دهان آدم‌ها در زمان خندیدن هم بخش‌نامه‌هایی داشت و‌ ترازویی، و مقدارش در سال نباید از یک حد مجازی بالاتر می‌رفت، نهایتش این می‌شد که وقتی ترویایی‌ها همه‌ی این قرارها و میزان‌ها و مقدارها را در هم جمع و تفریق می‌کردند، می‌دیدند یک خنده‌ی کوچک به مصیبت و معصیتش نمی‌ارزد و از خیر کوچک‌ترین شادی‌های‌شان هم می‌گذشتند. این تازه برای آن سال‌های ابتدایی ترویا بود که مردم دل خوش و نیرویی شگفت‌انگیز داشتند و برخی وقت‌ها نیاز پیدا می‌کردند که شاد باشند. در سال‌های آخر دیگر از بیخ‌وبن دلیلی برای خندیدن و شادمانی باقی نماند و مردم ترویا به همین که بر مقدار و میزان سوگواری‌ها افزوده نمی‌شد، راضی می‌نمودند. آن‌جا سرزمینی بود که اشک ریختن در آن، بهانه‌ای نمی‌خواست ...

✔️ @SasanAghaei
#کتاب #اگر_گذرت_به_ترویا_افتاد #رمان

🚱 دست‌اندازی به پس‌انداز چندین قرن

🔸 رشته‌توییت زهرا روستا، خبرنگار محلی و کارشناس محیط‌زیست درباره‌ی بهره‌برداری از آب‌های فسیلی

🔻 وزارت نیرو در جلوی دیدگان ما با هزینه‌های میلیاردی، ۲۰۰۰متر را در جست‌وجوی آب حفر کند اما وقتی مطالعات توجیهی طرح و پیوست‌های محیط‌زیستی و اجتماعی آن خواسته شود، موضوع محرمانه نام گیرد.

🔻 ‏در حالی که مردم سیستان در زیر خاک دفن می‌شوند مسوولان به جای مدیریت  یک‌پارچه همین منابع به فکر حفر زمین افتاده‌اند.

‏🔻 آب‌های ژرف ذخیره‌های استراتژیک کشور است. وقتی به سراغ این منابع می‌رویم یعنی تمام راه ها را رفته‌ایم  به بن‌بست خورده‌ایم. آیا ما تمام مسیرهای مدیریت منابع آب را طی کرده‌ایم؟ با اطمینان می‌گویم خیر!

🔻 ‏بر فرض که مطالعات این پروژه دقیق باشد به آب هم رسیدیم! ما که در مدیریت منابع سطحی و کم‌عمق چنین در مانده‌ایم، با همین بی‌برنامگی معلوم نیست چه بر سر آب‌های ژرف بیاوریم!

🔻 ‏مدت‌هاست وارد مرحله بحران شده‌ایم، اما چاره ورشکستگی آب خرج‌های اضافی نیست! اصلاح مدیریت است.

✔️ @SasanAghaei
#توییت_باز

📻 #شبانه ۳۰

ناخن‌هایت، عموزاده‌های گیلاس‌اند
و من،
گاه در این اندیشه‌ام که کاش
می‌شد خراشم می‌دادند،
وقتی که تو را می‌بوسیدم!

✔️ @SasanAghaei
#شعر #پابلو_نرودا

📻 #شبانه ۲۹

به سینه می‌زندم سر، دلی که کرده هوایت
دلی که کرده هوای کرشمه‌های صدایت

نه یوسفم، نه سیاوش، به نفس کشتن و پرهیز
که آورد دلم ای دوست! تاب وسوسه‌هایت

تو را ز جرگه‌ی انبوه خاطرات قدیمی
برون کشیده‌ام و دل نهاده‌ام به صفایت

✔️ @SasanAghaei
#شعر #حسین_منزوی