🔻 #پنجگانه_سواد_رسانه_ای 🔻
✅ یاکوبسن در نظریه خود شش عنصر کلان ارتباطی را چنین معرّفی می‌کند: فرستنده، پیام، رمزگان، تماس، بافت و گیرنده.
1⃣ فرستنده: فرستنده فاعلی اندیشمند و طراح ارتباط است که می‌تواند پیامی‌معنادار را برای گیرنده یا گیرندگانی معیّن و یا نامعیّن ارسال کند. فرستنده در برخی موارد – و از جمله در مورد فیلم – از گروهی از متخصصان در رشته‌های فنی و هنری مختلف تشکیل شده است. به همین خاطر گاهی اینکه فرستنده پیام را چه کسی در نظر می‌گیریم خود به مسئله‌ای پیچیده تبدیل می‌شود. به‌ویژه در مورد ارتباط از طریق رسانه‌های جمعی گاهی حتّی می‌توان سرمایه‌گذار و سفارش‌دهنده را نیز به‌عنوان فرستنده پیام در نظر گرفت.
2⃣ پیام: پیام متناظر با قصد و نیّتی است که متن به منظور انتقال یافتن آن از فرستنده به گیرنده تنظیم شده است. این پیام متناسب با مقتضیات مادّی و فنّی یک رسانه بخصوص، در چارچوب زمینه‌های زیباشناختی و بیانی نوع متن رسانه‌ای نگارش می‌شود.
3⃣ تماس (رسانه): متن تابع محدودیتی کلّی است که «تماس» بر برقراری ارتباط تحمیل می‌کند. پیام باید دریافت شود و کنش دریافت به شکل‌های متفاوت ممکن است. یاکوبسن این نکته را با مفهوم تماس روشن کرده است. ... قطعه شعری می‌تواند همچون دستخط شاعر به دست ما برسد، یا آن را با صدای شاعر یا کسی دیگر بشنویم. این شعر می‌تواند در مجله‌ای یا کتابی چاپ شده باشد، یا همراه با موسیقی شنیده شود. هر یک از این اشکال متفاوت تماس حالت ویژه‌ای می‌آفریند که چه بسا دلالت معنایی شعر را دگرگون کند.
4⃣ رمزگان: متن از سوی دیگر در امر انتقال پیام، تابع رمزگان است. مفهوم «رمزگان»، ناظر به مجموعه رمزها و قراردادهای تألیف متن در رسانه‌های مختلف است. هر کدام از گونه‌های متون رسانه‌ای، از شعر و ادبیات داستانی گرفته، تا روزنامه، برنامه نمایشی تلویزیونی، فیلم سینمایی، بازی رایانه‌ای و... به‌تدریج و در طول تاریخ، به سلسله‌ای از رمزها و قراردادهای تولید مجهز شده‌اند که کار انتقال پیام به مخاطب از طریق پیروی کردن از این قواعد تسهیل می‌شود. در واقع رمزگان‌ها همچون دستور زبانی برای هر متن رسانه‌ای مشخّص قواعد پویایی برای نگارش و خوانش متون رسانه‌ای ایجاد می‌کنند. مؤلفان متون رسانه‌ای می‌کوشند با ایجاد ترکیب‌هایی تأثیرگذار از رمزگان‌های مختلف دخیل در هر متن رسانه‌ای، پیامی‌قابل رمزگشایی را به مخاطبان خود منتقل نمایند.
5⃣ بافت (فرهنگ): عنصر پنجم نظریه یاکوبسن بافت یا زمینه است. هر متن رسانه‌ای، در بافت فرهنگی، تاریخی و اجتماعی خاصی تولید می‌شود و اغلب در بافت دیگری توسط گیرندگان، دریافت می‌شود.
6⃣ گیرنده (مخاطب): آخرین عنصر نظریه ارتباط که علّت تامّه برقراری ارتباط محسوب می‌شود، گیرنده یا مخاطب است. او علاوه بر اینکه می‌تواند پیام ارتباط‌گر را از طریق رمزگشایی متن رسانه‌ای دریابد، ویژگی‌های فردی- روانشناختی، فرهنگی و تاریخی دارد که همه آنها بر فهم او از معنای متن و پیام مورد نظر فرستنده تأثیر می‌گذارد. توجّه به ویژگی‌های مخاطب در تحلیل هر امر ارتباطی، به‌ویژه در رویکردهای کیفی به مطالعه ارتباطات بسیار حائز اهمیّت است. در حقیقت در هر موقعیت ارتباطی، این مخاطب است که فرآیند ارتباط، انتقال پیام و خلق معنا را کامل می‌کند.
🌀 #آموزش #سواد_رسانه_ای
🌀 #ارتباطات
➖➖➖
📌 #عضویت در کانال 📌
🆔
https://t.me/savadrasaneh
