كودكان كار
خلاءهاي بسيار
كار كودكان از موضوعات بحراني جهان امروز است و بزرگترين چالش براي چنين مساله ي هولناكي عادي شدن موضوع براي وجدان عمومي جامعه و حكومت است.
در سطح جامعه تلاش حداكثري براي كمك به حل اصل مشكل و تبعات آن و
جلوگيري از عادي سازي موضوع با هدايت سازمان هاي ساعي و غيردولتي مربوط به مبارزه با كار كودكان و با همراهي افراد جامعه به شايستگي در حال انجام است، يادگيري روش برخورد درست با كودكان كار و شناختن بعضي باورهاي نادرست در مورد آنان نيز از مباحث مهم ديگر است كه در يادداشتهاي"كودكان كار،دست هاي رد،چراغ هاي خطر"*١، "كودكان كار و نقاط خاكستري"*٢، "فعاليت اجتماعي؛انجام وظيفه يا بزرگ منشي"*٣و...به آن ها پرداخته شده است.
اما وظيفه اركان حكومت ها در اين سير كدام است و چطور تعريف شده است.در ماده دوم پيمان نامه حقوق كودك حكومت ها حمايت از كودك در برابر همه اشكال تبعيض را تضمين نموده اند،در ماده نوزدهم همين پيمان براي حمايت از كودكان در برابر همه اشكال خشونت،بهره كشي از طريق همه اقدامات قانوني، اجتماعي، اجرايي و آموزشي از همه حكومت ها تعهد گرفته شده است.حقوق كودكان در برخورداري از خدمات بهداشتي،تامين اجتماعي سطح زندگي استاندارد،آموزش،بازي نيز به طور مصرح در مواد٢٨،٢٦،٢٤ و ٣١ ذكر شده است .نهايتا بند سي و دوم اين پيمان به طور روشن چنين مي گويد: "كشورهاي عضو حق كودك را براي برخورداري از حمايت در برابر بهره كشي و انجام "هرگونه كار "كه ممكن است زيانبار باشد يا خلل و آسيب در تحصيل يا سلامتي يا رشد جسماني،ذهني،اخلاقي و اجتماعي كودك ايجاد كند به رسميت مي شناسد"
اين پيمان نامه در اسفندماه سال ١٣٧٢ه.ش.به تصويب نمايندگان در مجلس و تاييد شوراي نگهبان رسيده است.
دو مساله اصلي "عمومي و اختصاصي در بررسي وظيفه دولت ها(به معني عام و نه صرفا قوه مجريه)قابل طرح است:
١-عمومي؛عدالت اجتماعي واجراي اين مفهوم به شكل واقعي خود
الف:حمايت واقعي از گروه هاي آسيب پذير جامعه با متد توانمند سازي آنان به جاي روش هاي صدقه پردازي تورم زا
ب:تلاش همه جانبه واقعي حكومت ها براي جلوگيري از ايجاد و تشديد شكاف طبقاتي خصوصا در مورد برخورد شفاف با سرمايه داري رانتي غير توليدي
به اين مفاهيم كمي مفصل تر در يادداشت"عدالت اجتماعي؛يادآوري ها،فراموشي ها"*٤اشاره شده است.
بعضا روش هاي خيريه منبعث از سرمايه داري رانتي موهن و مضحك است،به طور مثال انباشت مقادير بي حساب سرمايه به مدد ارتباط و رانت و به قيمت تهي دست نمودن طبقه آسيب پذير و عميق تر كردن شكاف طبقاتي و صرف درصد بسيار ناچيزي از آن به عنوان خيريه و يا صدقه هر تعبير رياكارانه يا پوششي كه داشته باشد هرگز به مفهوم قدمي براي ايجاد عدالت اجتماعي نخواهد بود.
٢-اختصاصي؛نياز به وجود متولي:
هيچ متولي مشخص حكومتي كه در باره موضوع كودكان كار حق اختيار و وظيفه پاسخگويي داشته و به طور همه جانبه و عميق بر موضوع اشراف داشته باشد وجود ندارد.وجود چنين نهادي مي تواند با تخصيص و مديريت منابع مالي و تسهيل تصويب سياستگزاري هاي لازم در كنار سازمان هاي غيردولتي زحمتكش و مردم مسوليت پذير جامعه به حمايت و همراهي بايستد.
اقدامات مقطعي اكثرا قهري و غير موثر در حد رفع نياز توليد موضوع جهت نوشتن گزارش هاي رفع تكليفي نه تنها موثر نيست حتي ممكن است معضل شايع فعلي كودكان كار را به سمت قسمت هاي رو به توسعه خطرناكتري مثل كار زيرزميني،ورود به مساله مواد مخدر يا تن فروشي اجباري سوق دهد.
براي رفع اين مشكل اجتماعي خطرناك و آسيب زننده علاوه بر تشكل هاي موثر غير دولتي مبارزه با كار كودك و كادرهاي موثر،محتوي ساز و عملگراي آن و قسمت هاي مسووليت پذير جامعه نياز جدي به مشاركت همه اركان قضايي قانونگذاري و اجرايي كشور حس مي شود
در مورد موضوع پيماني جهاني كه بيش از دو دهه از تصويب آن در عالي ترين جايگاه تصميم گيري كشور گذشته است ،توجه در سطوح تصميم گيري كشوري و معرفي نهادي مشخص و پاسخگو براي برنامه ريزي كلان،تامين و تخصيص منابع و كمك به تشكل هاي در حال فعاليت فعلي يك نياز مبرم است.
كودكان كار همين حالا در شرايط نامساعد و تحت فشار مشغول كار اجباري به جاي كودكي كردن و بهره بردن از حداقل حقوق خود هستند و حكومت ها در تمام اين لحظه ها،با توجه به مواردي كه در حمايت از اين كودكان بدان متعهد شده اند مسوليت مستقيم دارند.
وجود هر كودك مشغول به كار و رنج هاي او يك نماد روشن است؛هر چه زودتر كاري كنيم
بابك خطي
طبيب و فعال حقوق كودكان
http://aftabeyazd.ir/?newsid=74862*١
http://aftabeyazd.ir/?newsid=69947*٢
http://www.vakilemelat.ir/fa/news/view/231023*٣
http://baharnews.ir/article/122015/*٤
http://aftabeyazd.ir/?newsid=71469
