Respublika tashxis markazi

10-11-синф ўқувчиларига ўргатиладиган 26 та янги касбларнинг малака талаблари муҳокамага қўйилди

Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Касб-ҳунар таълими марказининг “Умумий ўрта таълим мактабларининг 10-11-синф ўқувчиларига ўқув-ишлаб чиқариш мажмуаларида бериладиган касблар бўйича малака талабларига қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қарорига асосан замонавий янги касблар бўйича билим бериш йўлга қўйилмоқда.
2019-2020 ўқув йилидан бошлаб ўқувчиларнинг қизиқишларини инобатга олган ҳолда янги касбларни ўргатиш моддий-техника базасига ва педагогик кадрлар салоҳиятига эга бўлган ўқув-ишлаб чиқариш мажмуаларида ташкил этилиши кўзда тутилмоқда.
Янги касблар рўйхати Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари, вазирликлар, идоралар, йирик иш берувчи корхона ва ташкилотларнинг таклифлари асосида меҳнат бозори эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда шакллантирилган.
Мазкур маълумотлар Халқ таълими вазирлигининг расмий веб-сайтидан олинди (uzedu.uz/Xtv/IndexBatafsil/71?ID1=11717).

Қуйидаги манзил орқали https://regulation.gov.uz/ru/document/3577 “Умумий ўрта таълим мактабларининг 10-11-синфлари ўқувчиларига ўқув-ишлаб чиқариш мажмуаларида бериладиган касблар бўйича малака талабларига қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қарор лойиҳасига ўз таклифингизни билдиришингиз мумкин.


Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi/

# ГЛОССАРИЙ

АМАЛИЁТЧИ ПСИХОЛОГ – психологик амалий масалаларни ечиш билан шуғулланувчи (илмий тадқиқотчи ёки психологияни дарс сифатида олиб борувчи эмас), олий психологик билимга эга мутахассис. Амалиётчи психологнинг асосий иши тест ўтказиш, психологик масалаҳат бериш, тренинг ва психокоррекцион машғулотларини ўтказиш, инсонларга ҳар хил шаклдаги касбий ёрдам бериш.
АГРЕССИВЛИК – етарли сабабсиз ёки вазиятга мос бўлмаган даражада атрофдаги кишиларга нисбатан қаҳр-ғазаб, душманлик муносабатида бўлиш, шахснинг бошқа кишига жисмоний ёки психологик зарар келтиришга турғун интилишидир.
АНГЛАШ – психик мазмунни онгсизликдан актив белги шаклига кўчиришдан иборат психик жараён бўлиб, бу мазмунни бошқа кишиларга етказиб бериш имконини беради. Англамоқ ўзига хабар бермоқ, ўз тажрибаси ҳиссиёти, эҳтиёжи, қизиқиши ва бошқалар тўғрисида ўзига тушунтириш демакдир. Англаш, демак, нимадир тўғрисида ўз-ўзига ҳисоб беришдир. Субъектив ҳолда у ёки бу вазият, кечинма ва бошқаларни аниқ-равшан ва назорат қилинадиган инъикосидир.
АКЦЕНТУАЦИЯ – бошқа хислатлар ва сифатлар орасида қандайдир бир психологик сифат ва ҳодисаларнинг аниқ ажралиб туриши.
АҚЛ ЁШИ – инсоннинг ақлий ривожланиши даражасига мос келадиган жисмоний ёш.
АДАШИШ – вазиятнинг тўғрилигига мос келмайдиган нотўғри фикр, хато, низоли нуқтаи назар.
АПАТИЯ – эмоционал қизиқишларсиз психологик ҳолат, бепарволик, инсоннинг ўзига ва атрофдагиларга қизиқишининг бўлмаслиги.
АСТЕНИК ЭМОЦИЯЛАР – организмнинг тонусини ёки ҳолатини, унинг жадал ва ишга яроқлилигини пасайтирадиган сезги ҳолатлари, масалан, қайғу ташвишлар, пушаймонлик, умидсизлик, хафагарчиликлар ва ҳ.к.
АУТОГЕН МАШҚ (аутотренинг) – умумий хулқ-атвор ва ўз организмининг аҳволини ўзини мустақил бошқариш қобилиятини ўргатиш учун қаратилган жисмоний ва руҳий машқларнинг мажмуи.
АУТОДЕСТРУКТИВ АХЛОҚ – ўз организми ва шахсини барбод қилиш, ўзига зарар етказиш билан боғлиқ ахлоқ.
АФФЕКТ – (латинча affectus – руҳий ҳаяжонланиш, қизиқиш) қисқа муддатда ва шиддат билан содир бўладиган ҳиссий, ҳаяжонли жараён: хулқ-атвор, хатти-ҳаракат устидан назоратнинг сусайиши туфайли рўй берадиган кучли ҳис-туйғу (ғазабланиш, қўрқиш, нафратланиш, шодланиш). Мутахассислар нормал ва патологик аффектлар борлигини, шунингдек, аффектив реакцияларга озроқ ёки кўпроқ мойил бўладиган шахслар ҳам бўлишини таъкидлашади. Ўзида аффектив реакцияга нисбатан ҳисларга эрк бермаслик инсондаги нормал психик ҳолат ҳисобланади. Аффектлар таъсирига берилувчи кишилар одатда оломон орасида саросималик уйғотишга мойил бўладилар.
АХЛОҚ – шахснинг ички фаоллик ва кўпинча ташқи ҳаракат ва қилиқлар шаклига эга бўлган индивидуал хусусиятлари воситасида муҳит билан ўзаро ҳаракати жараёни. Инсоний ахлоқ тузилмасига қуйидагилар киради: мотивация ва мақсад қўйиш, ҳиссий жараёнлар, ўз-ўзини бошқариш, ахборотга когнитив ишлов бериш, нутқ, вегетосоматик кўриниш, ҳаракат ва фаолият. Ахлоқнинг асосий шакллари: вербал ва новербал, англанган ва англанмаган, ихтиёрий ва беихтиёр.


Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

t.me/tashxismarkazi

#Эслатма

Кучли руҳий изтиробларни бошидан кечираётган ўспиринга унинг учун аҳамиятли бўлган инсонлар томонидан ўз вақтида кўрсатилган психологик ёрдам 90 фоиз ҳолатда вазиятнинг ижобий томонга ўзгаришига олиб келади!

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇


https://t.me/tashxismarkazi/

#Маълумот учун

Педагоглар учун тавсиялар

Ўспириннинг яшашга қизиқишини кучайтириш - педагогнинг бевосита бурчидир. Агарда сизнинг фикрингизча, инсонда ўз жонига қасд килишга мойиллик бўлса ёки аввал бунга ҳаракат қилган бўлса ундан ўзингизни олиб қочманг.
Ўспирин ўз муаммоларини сизга айтишга қарор қилган бўлса ва сиз мавжуд вазиятдан даҳшатга тушганингизда ҳам, уни ўзингиздан итарманг.
Ёдингизда тутинг, ўз жонига қасд қилишга мойил бўлганлар камдан кам ҳолатда малакали мутахассисларга мурожаат этишади.
Агарда ушбу ўспиринда ўз жонига қасд килишга мойиллик сезсангиз, ички туйғуларингизга ишонинг. Огоҳлантирувчи белгиларни рад этманг.
Кафолатини бера олмайдиган ваъдалар берманг. Мисол учун, “албатта севган йигитинг қайтиб келади”.
Унга ёрдам бермоқчи эканингизни айтинг, мабодо, ўспириннинг хавфсизлигига таъсир этувчи сабабларни кўрсангиз, вазиятни сир сақлашга ҳожат йўқлигини тушунтиринг.
Ўзингизни хотиржам тутинг, нимани гапиришингиздан қатьий назар танқид қилманг.
Самимий гапиринг. Хавф қанчалик жиддийлигини тушунишга ҳаракат қилинг. Билиб қўйинг, ўз жонига қасд қилиш ҳақидаги фикрлар доим ҳам ўзини ўлдиришга олиб келавермайди. Аслида, ўспирин ўзини қийнаётган муаммо ҳакида айтиб, анча енгил тортиши мумкин.
Ўспирин бундай вазиятда мурожаат қилса, албатга, унга кўмак бера оладиган одам борлигига ишонтиришга ҳаракат қилинг.
Қарорларни (мисол учун, бизга ҳозир энг кераклиги тўйиб ухлаб олиш, эрталаб эса ўзингни анча яхши ҳис этасан) каби соддалаштирманг.
Ўспиринга ҳиссиётлар ҳақида гапирмоқчи эканлигингизни кўрсатинг, бундай ҳис-туйғулар учун уни айбламанг.
Ўспиринга можароли вазиятни тўла таҳлил қилишида ёрдам беринг, кучли стресс унга вазиятнинг асл ҳолатини кўришига халақит бераётганлигини тушунтиринг. Унга билдирмаган ҳолда бирор ечимни ўртага ташлаб, шу ечимни топишига йўналтиринг.
Стрессни ечишида ёрдам берадиган инсонлар ёки жойларни топишига ёрдам беринг. Имкон қадар босимни сусайтиришга ҳаракат қилинг.
Ўспиринга тушунтиринг, мавжуд ҳиссиёти бутун умр давом этмайди.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi/

#Маълумот учун

Лев Толстойнинг хаётий коидалари.

Буюк ёзувчи Лев Толстой 22 ёшида ўзи учун ҳаётий тартиб-қоидалар тузади ва унга бутун умр амал қилади. Ирода, фаоллик, хотира ва ақлий қобилиятни ривожлантирадиган бу йўриқлар сизу бизга ҳам катта фойда бериши аниқ.

✅ Ҳар қандай жисмоний машаққатга чида, қийналганингни бошқаларга билдирма.
✅ Ҳар кун заифроқ биладиган тилингда шеър ёдла.
✅ Қўлингдаги мулкнинг ўндан бирини эҳсон қил.
✅ Ўн баробар бойиб кетсангда, ҳаёт тарзингни ўзгартирма.
✅ Ҳар қандай нарсага ҳар томонлама назар сол – фойдасини ҳам, зарарини ҳам кўр.
✅ Ўзинг билмаган ёки ёқтирмайдиган одамларнинг мақтовини олишга уринма.
✅ Ҳар тонг кунлик режа туз ва уни албатта бажар.
✅ Бошқаларнинг фикрини ўйлаб ўтиргандан кўра ўз устингда кўпроқ ишла.
✅ Шуҳрат учун сарф-харажат қилма.
✅ Ўзинг учун иложи борича кўп машғулот ўйлаб топ.
✅ Бир ўзинг якунлашинг мумкин бўлган ишга ёрдамчи талаб қилма.
✅ Ҳеч қачон ҳиссиётларингни ошкор қилма.
✅ Яқин кишингни ўзингдай яхши кўр, икки яқин кишингни эса ўзингдан ҳам кўпроқ яхши кўр.
✅ Иложи борича кам ухла.
✅ Ҳар тун кундузи ўрганганларингни такрорла.
✅ Ортиқча нарсангни ўзинг учун эмас, жамият учун ишлат.
✅ Яхшилик қилишга имкон изла.
✅ Яхши бўл ва сенинг яхши эканингни ҳеч ким билмаслигига интил.
✅ Ҳаммани бирдай яхши кўр, бу муҳаббатдан ўзинг ҳам четда қолма.
✅ Элнинг муҳаббати учун майда туйғулардан воз кеч.
✅ Шароит қанча ёмон бўлса, ҳаракатни шунча кучайтир.
✅ Бор нарсаларга қаноат қил.
✅ Бирор ишни бошласанг, охирига етказмай ташлаб кетма.
✅ Яқинларингнинг ҳаёти ширин бўлишига ҳисса қўш.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi/

Диққат эълон!!!


“Йилнинг энг яхши психологи” кўрик-танловининг республика босқичини ўтказиш жорий йилнинг 10 июнь кунига кўчирилганлигини ва кўрик-танловни ўтказиш тартибига ўзгартириш киритилганлигини маълум қиламиз.
Киритилган ўзгартиришга мувофиқ эндиликда “Йилнинг энг яхши психологи” кўрик-танловининг республика босқичи иштирокчилари “Вояга етмаган ўсмирларни депрессив ва стресс ҳолатидан чиқариш” мавзусида видеоролик тайёрлаши ҳамда видеороликда психолог томонидан юқоридаги мавзуни ёритиш бўйича ўқувчилар билан олиб борилган тренинг машғулоти акс эттирилиши ва видеороликнинг давомийлиги 10-15 дақиқа давом этиши сифатли ҳамда ҳажми камроқ бўлиши лозим.
Иштирокчилар томонидан тайёрланган видеороликлар Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис марказига жорий йилнинг 31 май кунига қадар тақдим этилиши шарт.
2019 йилнинг 1 июнь куни тақдим этилган видеороликлар Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис марказининг телеграмдаги канали (t.me/tashxismarkazi)га ёки веб-сайти (tashxis.uz)га жойлаштирилади.
Жойлаштирилган видеороликларга 1-5 июнь кунлари кузатувчилар томонидан овоз берилади ва берилган овозларни санаш йўли билан энг яхши ведеоролик аниқланади.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi/

#Маълумот учун

Тушкун аҳволда юрганингизда ўқишни маслаҳат берамиз...

Бутун дунёда сиз жонингизни ҳам аямайдиган энг камида 2 та инсон мавжуд.
Камида 13 киши сизни ўз ихтиёри билан яхши кўради.
- Сизни кимдир ёмон кўришига ягона сабаб, бу - ўша инсон сизга ўхшашни
жудаям исташида.
- Сизнинг табассумингиз ҳаттоки сизни ёқтирмаган инсонни ҳам бахтли қилиши мумкин.
- Шуни унутманг, ҳар оқшом кимдир сизни ухлаш олдидан албатта йодга олади.
- Кимдир учун сиз унинг бутун ҳаётисиз.
- Ҳаттоки умрингиз давомида энг катта хатога йўл қўйсангиз ҳам билингки, бу иш ортидан бир яхшилик келади.
- Бутун дунё сиздан юз ўгиргандай туюлса ҳам, сиз унга бошқача назар билан
қарашни ўрганинг.
- Ҳар доим ёдингизда тутинг: Ҳаёт сизга имкониятлар тақдим этаяптими демак, сиз бунга лойиқсиз!
- Билингки, ҳар тонгда нолиш ва афсусланишлар билан уйғониш учун умр жуда қисқалик қилади.
Шундай экан, сизга тўғри муносабатдаги инсонларни севинг ва бунинг аксини
қилаётганларни унутинг!
Сизда имконият пайдо бўлдими? Дарров ундан унумли фойдаланинг!
Бу имконият ҳаётингизни ўзгартиришига ишонинг ва буни амалга оширинг! Ҳеч ким буларнинг барчаси осон бўлади дея олмайди, лекин бу иш шунга арзийди.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi

#Маълумот учун

Стрессни тез бартараф этишнинг йўллари.

Зўр бериш стрессга олиб келади, стресс эса ўз навбатида соғлиққа салбий таъсир кўрсатади. Стрессни тез кетказиш учун руҳшунослар маслаҳатларидан фойдаланинг.
Ҳатто сизнинг 5 дақиқагина бўш вақтингиз бўлса ҳам, сайр қилинг. Бу бевосита зўриқиш манбаидан бироз бўлса-да узоқлашиш ва тинчланиш учун, холос. Фақат бир неча дақиқага, хаёлни бир жойга тўплаш мақсадида.
Агар сиз чинакамига чарчаган, таъбингиз хира ёки безовта бўлсангиз сиз учун энг яхши машғулот — китоб ўқиш. Айниқса бу қизиқарли ва кайфиятни кўтарувчи асар бўлса янада яхши. Китоб ўқиш сизни безовта қилаётган муаммолардан чалғитади.
Агар сизда кучли стресс бўлса, кофеин ёрдам беролмайди. Бир пиёла илиқ, тинчлантирувчи ўсимлик чойи жуда яхши таъсир қилади.
Маза қилиб кулсангиз, таранглашган асабларингиз тезда тинчланади. Яна ишга қайтганингизда ўзингизни бироз хаёлингиз бир жойга тўпланган ва тайёрлангандек сезасиз.
Агар уйда бўлганингизда стресс ҳолатини ҳис қилсангиз, ёстиқни бир неча марта уриш сизга ёрдам бериши мумкин. Ҳар урганингизда мушт орқали стресс қандай чиқиб кетаётганини тасаввур қилинг.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi

Халқ таълими вазирлиги “Замонавий мактаб” Давлат дастурини тасдиқлаш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори лойиҳасини кенг омма муҳокамасига қўйди.

Қарор лойиҳаси билан:
2020-2022 йилларда амалга оширилиши мўлжалланган “Замонавий мактаб” давлат дастури;
умумтаълим муассасаларини янгидан қуриш, реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш бўйича 2020-2022 йилларга мўлжалланган манзилли дастури;
2020-2022 йилларда халқ таълими муассасаларининг мебель, ўқув-лаборатория асбоб-ускуналари ва ўқитишнинг техник воситалари билан таъминлаш дастурининг асосий параметрлари ҳамда қўлбола печлари билан иситиладиган умумтаълим муассасаларини замонавий иситиш тизими билан таъминлаш дастурининг асосий параметрларини тасдиқлаш кўзда тутилган.
Қарор лойиҳасига кўра, 2020-2022 йиллар давомида қуввати 1,7 млн. ўқувчига мўлжалланган 173 янги мактаб қурилиши, 1350 реконструкция ва 1312 капитал таъмирланиши режалаштирилган.
Шу билан бирга республикадаги қўлбола (буржуй) печларидан фойдаланиб келинаётган 1726 та мактабларга 2020-2022 йилларда замонавий иситиш тизимлари билан таъминланиши кўзда тутилган.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясига кўра, 2030 йилга қадар 50% мактаблар «Замонавий мактаб» даражасига келтирилади.

Мазкур маълумотлар Халқ таълими вазирлигининг расмий веб-сайтидан олинди (https://uzedu.uz/Xtv/IndexBatafsil/71?ID1=11707).

Қуйидаги манзил орқали https://regulation.gov.uz/ru/document/3506 “Замонавий мактаб” Давлат дастурини тасдиқлаш тўғрисида”ги қарор лойиҳасига ўз таклифингизни билдиришингиз мумкин.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi

Халқ таълими вазирлиги томонидан Миллий матбуот марказида “2018-2019 ўқув йилида амалга оширилган ишлар ва келгусидаги устувор вазифалар” мавзусида матбуот анжумани ўтказилди.

Тадбирда Халқ таълими вазирлиги мутасаддилари ва оммавий ахборот воситалари ходимлари иштирок этди.
Анжуманда Халқ таълими тизимида олиб борилаётган ислоҳот, янгилик ҳамда ўқув йили натижалари бўйича батафсил маълумотлар берилди. Жумладан, юртбошимиз томонидан илгари сурилган 5 та муҳим ташаббус асосида умумтаълим мактабларида амалга оширилаётган ишлар хусусида алоҳида тўхталиб ўтилди.
Шунингдек, таълим тизимидаги муаммолар аниқланиб, камчиликларни бартараф этиш бўйича чора-тадбирлар белгилаб олинди.
Тадбир сўнгида Халқ таълими вазирлиги мутахассислари томонидан оммавий ахборот ходимларининг барча саволларига жавоб берилди.
Маълумот учун:
2018-2019 ўқув йили давомида жами 9691 та умумий ўрта таълим муассасаларида 5,8 млн. нафар ўқувчи таҳсил олмоқда.
Жорий йилда мактабларнинг 9 (467 622 нафар ўқувчи) ва 11 синфларини (279 788 нафар ўқувчи) жами 747 410 нафар ўқувчилар битирадилар.
26 майдан 15 июнь кунига қадар мактабларда босқичли ва якуний назорат имтиҳонлари ўтказилади.
Мазкур маълумотлар Халқ таълими вазирлигининг расмий веб-сайтидан олинди (https://uzedu.uz/Xtv/IndexBatafsil/71?ID1=11707).

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi

#Биласизми

“Михлар ҳақида ривоят” тренинг машғулоти

Машғулот тавсия этиладиган ҳолатлар: гуруҳий психокоррекцион фаолиятда ҳамда индивидуал психокоррекцион фаолиятда қўлланилиши мумкин бўлиб *эмоционал-ҳиссий соҳадаги бузилишларни, *қадриятлар тизимида юзага келган бузилишларни (агрессивлик, безовталик), *характер акцентуациясини психокоррекция қилишда.
Тренер қуйидаги ривоятни ўқиб беради:
Битта кичик шаҳарчада бир ёш йигит яшар экан. У йигит жуда жаҳлдор, жаҳли тез, одамларнинг кичик айблари учун уларни ҳақоратлаб, гоҳида атрофдагиларига бақириб ташлар, ҳаётдан аламзада экан. Ичидан кечаётган ҳис туйғуларини умуман бошқара олмаслиги, ўзини назорат қила олмаслигидан тажовузкор ва зулмкор инсонга айлана бошлабдики, унинг қўни-қўшнилари, атрофдагилар ундан шикоят қила бошлабдилар.
Буни пайқаган унинг кекса лекин донишманд отаси ўғлини ёнига чақириб насиҳат қилибди ва унга ҳар вақт йигитнинг яна жаҳли чиқса, ўзини назорат қилиши қийин бўлса, кимнидир ҳақорат қилиш ҳолатига тушиб қолса, аламзадалик зулм ҳислари чулғаб олса ҳовли четидаги катта чинорни кўрсатиб унга узун бир михни қоқишни буюрибди.
Йигит отасини кўрсатмасини бажара бошлабди, вақт ўтиб йигитдан одамлар шикоят қилмай қўйишибди, чунки йигит анча ўзини назорат қилишни ўрганиб олган эди. Шунда ота йигитни ўз олдига чақириб иккинчи кўрсатмасини берибди. Энди йигит ҳар гал ўзини бирор бир кескин вазиятда ўзини бошқара олса уйга келиб дарахтдан битта михни суғуриб ташлаши керак эди. Яна маълум вақт ўтибди. Ота қарасаки дарахтда биронта ҳам мих қолмабди.
Шунда ота ўз ўғлини чинор ёнига чақириб унинг камолот йўлида эканлигини айтибди ва уни мақтабди. Лекин сўзи охирида қуйидаги гапни таъкидлабди: “Ўғлим чинор бағридаги ушбу мих излари сенинг инсонлар қалбида ва ўзингнинг руҳиятингда қолдирган оғриқли изларингдир, гарчи сенинг қилмишларинг михларни юлиб олиб ташлаганинг каби унут бўлгандир, бироқ излар қолган”.
Ривоят тренер томонидан айтиб берилгач, иштирокчилардан олган хулоса ва таассуротлари ҳамда жахлдорлик, қўполлик каби бошқа ёмон хулқ намуналари, иллатлар салбий томонлари ва оқибатлари тўғрисида сўралади?
Шунингдек, ушбу ривоят ҳикматини доимо эсда сақлаш тавсия этилади. Қўшимча равишда, кичик ақлий ҳужум машғулотини амалга ошириш ҳам мумкин, бу “Агар шундай жаҳлдор ҳаётдан аламзада инсонни учратсангиз унга нима маслаҳат берган бўлардингиз?” деган савол билан амалга оширилади ҳамда ўқувчидан шахсий фикри (маслаҳати)ни айтиш сўралади, агар машғулот гуруҳда бўлса гуруҳ бўйлаб ўқувчилар фикрларини билдиришлари керак ёки кичик гуруҳларда ишлаш орқали, ҳар бир гуруҳ шу масалада тавсиялар жамланмаси асосида гуруҳ тақдимотини ҳам қилиши мумкин.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi

#Биласизми

Психокоррекцион ривоят

Ҳаётнинг ҳар қандай муаммоли ҳолати ва вазияти учун шарқ халқларида ривоятлар, ҳадислар, донишмандларнинг ҳикоялари, масаллари мавжуд бўлиб, улар муайян муаммоли-психологик ҳолатларда коррекцион таъсирга эга бўлиши мумкин.
Психологик консультация жараёнида шундай ривоятлардан ва коррекцион воқеликни мужассамлаштирган матнлардан фойдаланиш психотерапевтик машғулот сифатида самарали ҳамдир.
Жумладан айтиб ўтиш жоизки: психолог бир неча саволларни бир ривоят билан ечимини таклиф қилиши мумкин, мижозга (ўсмир ўқувчига) кучли у кутган ва эҳтиёжманд бўлган “йўлни кўрсатиши мумкин”, шунингдек, берилган психокоррекцион ривоят мижозни ҳимоя механизмларини бузиб, уни ўйлантирган муаммолар ечимини ва талқинини беради.
Ривоят айтиб берилаётган жараённинг ўзида мижозда рефлексия ва ўзини ўзи таҳлил қилиш жараёни билан коррекцион жараён уйғунлашиб кетади.
Бу методдан фойдаланишда психологдан ижодкорлик, кучли дунёқараш ва катта психокоррекцион ривоятлар базаси керак бўлади. Айтиш жоизки, ҳар қандай шарқ халқлари ривоятлари ва ҳикояларини тематик рўйхатини тузиб улардан коррекцион фаолиятда фойдаланиш мумкин. Бунда Юсуф Хос Хожиб, Жалолиддин Румий, Имом Ғаззолий асарларига мурожаат қилиш мумкин.
Айниқса ҳозирги кунда улуғ алломаларимизнинг ҳамда халқ оғзаки ижодининг намуналари бўлган одоб-ахлоқ, тарбия, хуш-хулқ тўғрисидаги ривоятлари ва ҳикоялари жамланмалари кичик китобчалар шаклида жуда кўп миқдорда нашрдан чиқмоқда.
Қуйида 👇👇👇 хулқи оғишган ўқувчилар учун психологик коррекцион ва ривожлантирувчи ишларни олиб боришда психокоррекцион ривоятлардан фойдаланишни амалий жиҳатдан очиб берганмиз. Амалиётчи психологларимиз ҳам шу тарзда турли ривоятлардан амалий фаолиятда фойдаланишлари мумкин.


Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi

#Биласизми

Суицид нима?

Суицид (инглиз тилида suicide – ўз – ўзини ўлдириш) – онгли тарзда инсоннинг ҳаётда олган ўткир психик жароҳатлари таъсирида, ўз ҳаёти ҳақидаги ўй хаёлининг йўқотиши. Ўз-ўзини ўлдириш – актив жамиятда яшашни ижтимоий – пассив тарзда рад этишнинг охирги белгисидир.
Суицид атамаси илк марта итальян психологи Г. Дэзэ томонидан 1947 йили киритилган ва «ўз умридан маҳрум бўлиш ниятидаги хатти-ҳаракат» маъносини билдирган.
Бу масалага қизиқишлар доим бўлган. Аммо, ўз-ўзини ўлдириш муаммоси ҳар йили глобал характерга эга бўлса, суицид ҳаракатлари инсоннинг ҳаётдаги у ёки бу инқирозли вазиятдан қочишларидаги уринишлари бўлиб қолмоқда.
Ҳозирги вақтда яна бир илмий суицидология йўналиши ривожланган бўлиб, социология, психология, деография, медицина (тиббиёт) психиатрия билан боғлиқ ҳолда инсонларнинг шу ишни қилишга бўлган қизиқиш сабабларини, унинг шахсий хусусиятларини ва уларда ҳаёт кечиришга, яъни яшашга тўсқинлик қилаётган омилларини ўрганади.
Суицидиал ҳаракат инсоннинг онгли равишда ўзини қурбон қилиш истаги билан характерланади. Ҳар қандай мақсади – ўлим, мотив (сабаб) – психик жароҳатларни ўзгартириш яъни бир ёқли қилиш учун ўз ихтиёри билан ҳаётдан кетиш.
Суициднинг психоэмоционал ҳолати инсонга шахсий оғир ҳаётидаги зўриқишларга, ҳаётдаги қийин вазиятларга мослаша олмаслик, эҳтиёжлар алоқадорлик, ютуқ, автономлик, нотўғри тарбиявий установкалар ва ўзини четлаштиришга бўлган ёрдам аломатларига эришади.
Суицид – бу тўпланган психологик инқирознинг ечим усули деб ҳисобланади. Ўз жонига қасд қилишни ички ва ташқи фаол ҳолдаги ўз ҳаётини қурбон қилишликка бўлган ҳаракат. Ички актив суицидиал ҳаракат олдинроқ диагноз этилса, бу ишдан жирканиш орқали режа амалга ошмаслиги мумкин.
Ички суицидиал ҳаракатлар қуйидагича намоён бўлади.
Ички кечинмалар – қандайдир чигал зиддиятли вазиятлардан ёки психик жароҳат ҳолатидан кейин масалага ечим топа олмасликдан ўз ҳаётининг қадрини тушунмасликдан келиб чиқади, улар қуйидаги шаклда ”Яшамаяпсан, лекин борсан” (мавжудсан), «Бахтли ҳаёт йўқ” ва бошқа, ўз ўлими ҳақидаги тасаввурлари ҳаётнинг қадрини пессимистик инкор этишлари билан ажралиб туради.
Пассив суицидиал ўйлар (хаёллар), ўлим мавзусига доир фантазиялар, лекин ўз жонидан ажралиш мавзусида эмас (ухлаб қолиш ва уйғонмаслик», агар менга нимадир содир бўлса, мен ўламан»).Ўзини ўлдириш ҳақидаги ўйлар; ўз жонига қасд қилиш усулларини ўйлаб топиш, у танлаган вақт ва қурол – ўз ҳаётидан ажралишга бўлган энг қулай шакл деб ҳисоблашлар.
Суицидиал аҳд: шижоатли компонентга ўй-фикрлар қўшилиб кетади ва инсонни шу ишни бажаришга ундайди.
Ўз жонига қасд қилиш ҳақидаги ўй-фикрлар ва уни амалга оширишга бўлган уринишлар даври суицид олди (пресуицид) даври деб номланади, унинг узоқ вақт давом этадиган дақиқалар билан ҳисобланадиган (ўткир пресуицид), ёки ойлар давомида қайтарилишига қараб (хроник песуицид) деб ажралади. Ўткир суицид олди ҳолатларда ҳеч қандай босқичларсиз бир лаҳзада ўз жонига қасд қилиш ҳаракатлари ва майллари тезда кузатилади.

Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇

https://t.me/tashxismarkazi

#Биласизми

Санаторий-курортларга қуйидаги шахслар бепул йўлланма олиши мумкин:

Қонунчиликка мувофиқ қуйидаги ногиронлар ва кексалар тоифаси берул санатория-курорт йўлланмалари тақдим этилади:
👉 уруш ногиронларига ва қатнашчиларига тенглаштирилган шахслар;
👉 ҳалок бўлган ҳарбий хизматчиларнинг бева хотинлари (бева эрлари);
👉 республика аҳамиятига молик шахсий пенсия олувчи шахслар;
👉 Чернобиль ҳалокати сабабли ногирон бўлиб қолган шахслар;
👉 ядро полигонларида ҳарбий хизматни ўтаган шахслар;
👉 I ва II-гуруҳ ногиронлари, кўзи ожиз I-гуруҳ ногиронини кузатиб борувчи шахс;
👉 ёлғиз кексалар;
👉 пенсионерлар.

Йўлланма олиш учун қуйидаги ҳужжатлар бандликка кўмаклашиш марказларига топширилиши лозим:
👉 ариза;
👉 паспорт нусхаси;
юқоридаги фуқароларнинг имтиёздан фойдаланиш ҳуқуқини берувчи ҳужжатлар (ногиронликни тасдиқловчи, пенсионерлар учун гувоҳнома ва б.);
👉 тиббий хулоса.

Йўлланмаларни бериш даврийлиги қуйидагича.

✅ ҳар йили (навбат асосида):
👉 уруш ногиронларига тенглаштирилган шахсларга;
👉 республика аҳамиятига молик шахсий пенсия олувчи шахсларга;
👉 Чернобиль АЭС ҳалокати оқибатида нурланиш касаллигига чалинган ва уни бошидан кечирган шахслар, шунингдек Чернобиль ҳалокати сабабли ногирон бўлиб қолган шахсларга;
👉 ядро полигонлари ва бошқа радиация-ядро объектларида ҳарбий хизматни ўтаган
👉 шахсларга;
👉 ёлғиз кексаларга;

✅ икки йилда бир маротаба (навбат асосида):
👉 уруш қатнашчиларига тенглаштирилган шахсларга;
👉 ҳалок бўлган ҳарбий хизматчиларнинг бева хотинларига (бева эрларига);
👉 I ва II-гуруҳ ногиронлари, кўзи ожиз I-гуруҳ ногиронини кузатиб борувчи шахсга;
👉 санаторийларда бўш ўрин мавжуд бўлган тақдирда, навбат асосида, аммо 3 йилда 1 маротаба — пенсионерларга.

Йўлланмалар ўн икки кунга, йўлланмаларнинг амал қилиш муддати бошланишидан камида 10 кун олдин берилади.


Ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази расмий каналига уланиш 👇👇👇


https://t.me/tashxismarkazi