ThayNinGa Institute

တစ်နည်းဆိုရသော် ရာစုသစ်၏ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်း လှိုင်းလုံးများသည် ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တည်ငြိမ်ရေးနှင့် သာယာဝပြောရေး လှုပ်ခတ်စေပြီး နိုင်ငံတကာ တပ်မတော်များအတွက်လည်း စိန်ခေါ်မှု အသစ်များကိုလည်း ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ ထိုစိန်ခေါ်မှုအသစ်များအနက် အရေးကြီးသည့်အချက်မှာ နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် ပိုမိုတက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သော တပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍကို ပြန်လည် အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။
ဒေါက်တာနိုင်ဆွေဦး
သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာလေ့လာရေးအဖွဲ့
#NaingSweOo
ရင်းမြစ်။ New Roles of Thai Military: Readjusting for 21stCentury, Major General Piti Kumpoopong, National Defence College, Thailand

ထို့အပြင် နယ်ခြားစောင့်တပ်မှ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသည့် နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် ပြည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့တို့၏လုပ်ဆောင်နေသည့် မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းများတွင် တက်ကြွစွာ ဦးဆောင်ပါဝင်ရန် တော်ဝင်ကြည်းတပ်မတော်သည် Pha Muang Task Force ကို ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ လေ့ကျင့်ရေးအကူအညီဖြင့် တော်ဝင်ထိုင်းတပ်မတော် ခြေမြန်တပ်ဖွဲ ၃ ခွဲနှင့် နယ်ခြားစောင့် ရဲတပ်ခွဲတစ်ခုတို့ ပါဝင်သော ပူးတွဲ မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေးတာဝန်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုကိုလည်းဖွဲ့စည်းထားကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။ အဆိုပါ တပ်ဖွဲ့သည်၎င်း၏ လုပ်ငန်းများအား ၂၀၀၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှ စတင်ကာ လုပ်ဆောင်နေပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး ထောက်လှမ်းရေးတွင် ပါဝင်သော အမေရိကန် အေဂျင်စီများနှင့် နီးကပ်စွာ ချိတ်ဆက်လုပ်ဆောင်နေသည်။

တပ်မတော်မှ ဆောင်ရွက်နေသည့် မူးယစ်ဆေးဝါးထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပါ၀င်သည့် အခြားလုပ်ဆောင်မှုများမှာ- ဥပမာအားဖြင့်၊ ကာကွယ်ရေး ဉီးစီးချုပ်ရုံးနှင့် လက်ရုံး၊ ဝန်ထမ်းတပ်ဖွဲ့များရှိ တပ်ရင်း၊ တပ်ဖွဲ့များအား မူးယစ်ဆေးစွဲသူများအတွက် ကုသရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးစင်တာများအဖြစ် အသုံးပြုခြင်း၊ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် ဥက္ကဌအဖြစ် တာဝန်ယူထားသည့် မူးယစ်ဆေးစွဲသူများ ကုသရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ဖောင်ဒေးရှင်းကို ထူထောင်ခြင်း၊ နယ်စပ်ဒေသများတစ်လျှောက် မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုရောင်းဝယ်မှု တားဆီးရေး၊ နယ်စပ်ဒေသရှိ ကျေးရွာများ၏ လုံခြုံရေးကို အားဖြည့်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ISOC နှင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်သည် လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးအဆောက်အအုံများနှင့် နိုင်ငံတော်၏လုံခြုံရေးတို့အား ထိခိုက်စေသည်ဖြစ်ရာ လူထုအသိပညာပေးရေး လှုပ်ရှားမှုကို မီဒီယာများမှတဆင့် ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။

ယနေ့မြင်တွေ့ရသည့်အတိုင်း မူးယစ်ဆေးဝါးထိန်းချုပ်ရေးစစ်ဆင်ရေးများတွင် ထိုင်းတပ်မတော်၏ အောင်မြင်မှုများသည် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံးနှင့် ကြည်း၊ ရေ၊ လေ တပ်ဖွဲ့များအကြား ထိရောက်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ လက်ရှိတွင် ထိုင်းတပ်မတော်သည် မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု တိုက်ဖျက်ရေး တာဝန်များကို အစွမ်းကုန် အစွမ်းကုန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ ထိုင်းတပ်မတော်သည် အခြားသော အစိုးရအေဂျင်စီများနှင့် ပူးပေါင်းကာ မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာကို ထိထိရောက်ရောက် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန် စွမ်းရည်အမျိုးမျိုးကို မြှင့်တင်ခဲ့ကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

နိဂုံး

ယနေ့ခေတ်တွင် လူသားတို့ နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာကြီးသည် ဒီမိုကရေစီနှင့် အရင်းရှင်ဈေးကွက်စီးပွားရေးတို့ကို အခြေခံသည် ဘက်စုံလူမှုရေးအသိုက်အဝန်အဖြစ်သို့ တဖြည်းဖြည်း ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ ထိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ပြောင်းလဲလာသော ခေတ်ရေစီးကြောင်းက ထိုင်းတပ်မတော်အား နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ကာကွယ်ရန် ပရော်ဖက်ရှင်နယ်ဆန်ပြီး၊ သိပ္ပံပညာနည်းကျကာ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိသည့် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ်ကြိုးစားရောက်ရှိလာစေပါသည်။ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းရန် စစ်အင်အားအသုံးပြုခြင်းအပြင် ထိုင်းတပ်မတော်သည် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်များတွင်လည်း တက်ကြွစွာပါဝင်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံ့ ခေတ်မီတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် ပံ့ပိုးကူညီမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းတပ်မတော်သည် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် တော်ဝင်စီမံကိန်းများနှင့် အမျိုးသားလုံခြုံရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ပရောဂျက်များတွင် အရပ်ဘက်အေဂျင်စီများနှင့် ပူးပေါင်းကာ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်သူ့ကယ်ဆယ်ရေးစင်တာ တည်ထောင်ခြင်းအပါအဝင် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းများကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ တပ်မတော်တွင် အခြားသေား ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ တပ်မတော်များကဲ့သို့ပင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်နှင့် မတော်တဆထိခိုက်မှုများအတွင်း ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရန် လူအင်အား၊ စက်ကိရိယာများ၊ ကွပ်ကဲမှုစနစ်နှင့် ခေတ်မီ ဆက်သွယ်ရေးစက်များ ရှိပါသည်။၂၁ ရာစုတွင် ထိုင်းတပ်မတော်သည် နိုင်ငံစုံ ငြိမ်းချမ်းရေး ပံ့ပိုးကူညီရေး လုပ်ငန်းများတွင် ၎င်း၏ အခန်းကဏ္ဍကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှုသည် နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သည့် အမျိုးသား အကျိုးစီးပွားပင် ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ထိုင်းတပ်မတော်သည် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းကာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို ကျော်လွှားပြီး ပြည်သူများ၏ သုခချမ်းသာကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။

ထိုင်းဘုရင်သည် မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာကို အလွန်စိုးရိမ်သဖြင့် ထိုင်းတပ်မတော်အား မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးနှိမ်နင်းရေးတာဝန်ကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ထိုင်းတပ်မတော် စစ်ဌာနချုပ်သည် မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးနှိမ်နှင်းရေးတာဝန်ကို တပ်ရင်း၊ တပ်ဖွဲ့တိုင်းအတွက် အရေးတကြီးမူဝါဒတစ်ရပ်အဖြစ် ချမှတ်ထားပြီး ယင်းရည်ရွယ်ချက်အတွက် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးဌာနတစ်ခုကို ထူထောင်ထားသည်။ ဤသည်မှာ တပ်မတော်တွင်းနှင့် ပြင်ပရှိ မူးယစ်ဆေးစွဲသူများကို တားဆီး ကုသရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများကို အဓိက လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အခြားသော တိုက်ရိုက် တာဝန်ရှိသည့် အေဂျင်စီများအတွက်လည်း အားဖြည့်ပေးပါသည်။ ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်ရုံးက တပ်မတော်သားများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများအား မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲခြင်းအား တားမြစ်သည့် မူဝါဒကိုလည်း ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အထက်ဖော်ပြပါ လိုအပ်ချက်များနှင့် ရည်မှန်းချက်များကြောင့် ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်ရုံး (Supreme Command Headquarters) သည် မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေး ဗဟိုဌာနကို တပ်မတော် စစ်ဌာနချုပ် မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေး ကော်မတီအဖြစ် အဆင့်မြှင့်တင်ခဲ့ပါသည်။

ဥက္ကဌအဖြစ် ဒုတိယကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်က တာဝန်ယူကာ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနကွပ်ကဲမှုအောင် တပ်ဖွဲ့အားလုံးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် Joint Operations Center 108 (JOC 108) ကို တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။ JOC 108 ၏ အဓိက မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး ပရောဂျက်များမှာ ပူးတွဲ ပြည်သူ့ရေးရာ ညွှန်ကြားရေးမှူးရုံးက တာဝန်ယူသည့် မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆင်ရေးနှင့် ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေး စီမံကိန်း၊ တပ်မတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ် (Armed Forces Development Command) က တာဝန်ယူသော မူးယစ်ဆေးဝါး ပြန်လည် ထူထောင်ရေး စီမံကိန်းနှင့် ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်ရုံး၏ မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးနှင့် ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေး စီမံကိန်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။

လက်ရှိအချိန်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါး နှိမ်နင်းရေး လုပ်ငန်းများနှင့် ပတ်သက်၍ JOC 108 သည် အောက်ပါတာဝန်များ ထမ်းဆောင်နေပါသည် -
(၁) မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူများ၊ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသူများနှင့် သုံးစွဲသူများနှင့် ပတ်သက်၍ ပြည်သူလူထုအား အသိပညာပေးခြင်းတို့အပြင် တပ်တွင်း၊ တပ်ပြင် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသူများအား ကုသရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒများ ရေးဆွဲ ညှိုနှိုင်း အကောင်အထည်ဖော်ရန်၊
(၂) ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုကော်မတီ၏ မူဝါဒများနှင့်အညီ မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး စစ်ဆင်ရေးများကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲရန်၊
(၃) ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်ရုံးနှင့် လက်ရုံး၊ ဝန်ထမ်းတပ်ဖွဲ့များတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးထိန်းချုပ်ရေး ဆိုင်ရာ အစီအစဉ်များနှင့် ပရောဂျက်များကို ပြင်ဆင်စုဆောင်းရန်။
(၄) မူးယစ်ဆေးဝါးထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ပံ့ပိုးကူညီရန်အတွက် ပြည်တွင်း၊ပြည်ပ အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများအပါအဝင် အစိုးရနှင့်ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍများမှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် အကူအညီရယူရန်၊�(၅) မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးနှိမ်နှင်းရေးနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသူများအား ကုသရေးဆိုင်ရာ ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍများနှင့် ညှိနှိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရန်၊
(၆) ထိုးစစ်အသွင်ဆောင်သည့် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးဆိုင်ရာ လှုံဆော်မှုများ ဆင်နွှဲခြင်းအပါအဝင် မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်ကို လူထုသိရှိစေရန် တပ်မတော်အတွင်းနှင့် တပ်မတော်ပြင်ပတို့တွင် လူထုဆက်ဆံရေး လှုပ်ရှားမှုများ စတင်ဆောင်ရွက်ရန်၊
(၇) တပ်တွင်း၊ တပ်ပြင် မူးယစ်ဆေးစွဲသူများအား ကုသမှုနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဆိုင်ရာ အစီအမံများကို ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ရန်၊
(၈) မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးနှိမ်နင်းရေးဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်အကဲဖြတ်ရန်နှင့် အစီရင်ခံတင်ပြရန်၊
(၉) ကာကွယ်‌ရေးဉီးစီးချုပ်ရုံး မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှု ကော်မတီ အတွင်းရေးမှူးရုံးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရန်၊

JOC 108 အပြင် ထိုင်းအစိုးရသည် ပြည်တွင်း လုံခြုံမှု စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ် (Internal Security Operations Command, ISOC) မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နှင်းရေးတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန်ပေးအပ်ထားပါသည်။ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေး လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ကြည်းတပ် မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး ဗဟိုဌာနနှင့် ၎င်း၏ ဌာနခွဲများကို နိုင်ငံ၏ မြောက်ဘက်နှင့် အရှေ့မြောက်ဘက်တို့တွင် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေး ဗဟိုဌာနအဖြစ် ထူထောင်ထားရှိသည်။ ရေတပ်နှင့် လေတပ်တွင်လည်း အလားတူပင် ဖြစ်သည်။

(၆) ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်။
(၇) ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု စစ်ဆင်ရေး လေ့လာမှုနှင့် လေ့ကျင့်ရေး ဗဟိုဌာနအဖြစ် ဆောင်ရွက် ရန်။
ထိုင်းတပ်မတော်သည် ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးတို့ကို အစွမ်းကုန် ပံ့ပိုးကူညီ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရန် စစ်ပွဲမဟုတ်သော စစ်ဆင်ရေးများ (Operations other than War - OOTW) နှင့် ငြိမ်းချမ်းမှုထိန်သိမ်းရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် ထိုင်းတပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍ

ပြည်တွင်းပြဿနာများသည် နိုင်ငံနယ်နိမိတ်ကိုကျော်လွန်၍ ပျံ့နှံ့သွားနိုင်သည်ကို သတိပြုရန် အရေးကြီးပါသည်။ ယနေ့ခေတ် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် သမားရိုးကျမဟုတ်သော ခြိမ်းခြောက်မှုအသစ်များသည် နယ်မြေကို သိမ်းပိုက်နိုင်မှု သို့မဟုတ် စစ်အင်အားခြင်း ယှဉ်ပြိုင် အနိုင်ယူနိုင်စွမ်းတို့အပေါ် အခြေခံထားခြင်းမဟုတ်တော့ပါ။ တည်ငြိမ်မှုနှင့် သာယာဝပြောမှုတို့အတွက် အခြေခံဖြစ်သည့် အခြေခံနိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ အရောအယှက်ကို တိုက်ရိုက် စစ်အင်အားသုံး အနိုင်ယူခြင်းကိုလည်း ရှောင်လွှဲကြသည်။ အဆိုပါ ခြိမ်းခြောက်မှုများသည် အစဉ်အလာ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းပုံများကို ကျော်လွှားနိုင်သော်လည်း ကာကွယ်ရေး အဆောက်အအုံများသည် အဆိုပါစိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နိုင်မည် မဟုတ်ဟု မဆိုလိုပါ။

ယနေ့ခေတ်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါးသည် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေသည့် ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ အရှေ့တောင်အာရှသည် ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှုနှင့် ဘိန်းဖြူထုတ်လုပ်မှုအတွက် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းဒေသဖြစ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် မြန်မာ၊ လာအိုနှင့် ထိုင်း (၃) နိုင်ငံအကြားရှိ ရွှေတြိဂံဒေသအတွင်း ဖြစ်သည်။ တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သွယ်မှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးနှင့် လူမှုတည်ငြိမ်ရေးအပေါ် တိုက်ရိုက်သက်ရောက်မှုရှိသည်။

ထိုင်းဈေးကွက်အတွက် အဓိကရည်ရွယ်သည့် စိတ်ကြွဆေးပြားများ ထုတ်လုပ်မှုသည် ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် ဆေးပြား သန်း ၂၀၀ ဝန်းကျင်မှ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း တစ်နှစ်လျှင်သန်း ၆၀၀ ခန့်အထိ လျှင်မြန်စွာ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့်နှစ်မှစ၍ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် မူးယစ်ဆေးဝါး စီးဆင်းမှုသည် ထိုင်းတပ်မတော်နှင့် အစိုးရတို့က နိုင်ငံ၏ လုံခြုံရေးကို အဆိုးရွားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာသည် ထိုင်းလူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအနှံ့ အထူးသဖြင့် စာသင်ကျောင်းများတွင် ပျံ့နှံ့နေပါသည်။ စိတ်ကြွဆေးပြားဖမ်းဆီးရမိမှု စာရင်းဇယားများအရ တိုင်းပြည်၏ အဓိက အင်အားစုဖြစ်သော လူငယ်အများအပြားသည် မူးယစ်ဆေးဝါးနွှံအတွင်းသို့ ဆွဲသွင်းခံနေရကြောင်းတွေ့ရသည်။ ၂၀၀၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလနှင့် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ထိုင်းအာဏာပိုင်များက စိတ်ကြွဆေးပြား ၁၅ သန်းခန့် သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ပြဿနာသည် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးအပေါ်တွင်သက်ရောက်မှုရှိသည်။

အဆိုပါပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍအသီးသီးမှ သက်ဆိုင်သူအားလုံး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ နိုင်ငံတော်အဆင့်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်က ဥက္ကဌအဖြစ် တာဝန်ယူသည့် မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေး ဘုတ်အဖွဲ့အား မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေး မူဝါဒများ ရေးဆွဲရာတွင် ပါဝင်သည့် အဓိက ယူနစ်အဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး ဘုတ်အဖွဲ့ရုံးအနေဖြင့် အတွင်းရေးမှူးရုံးအဖြစ် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။�
မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု တားဆီးနှိမ်နင်းရေး အထောက်အကူပြု ကော်မတီကို ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူကာ အစိုးရအဖွဲ့ အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်နှင့် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်များ၊ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တို့ ကော်မတီဝင်များအဖြစ် ပါဝင်သော ပူးပေါင်းအဖွဲ့အဖြစ် အစိုးရက ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ် နှိမ်နင်းမည့် စီမံချက်များတွင် ထိုင်းတပ်မတော်သည် အခြားအစိုးရအေဂျင်စီများနှင့် အဓိကအစီအစဉ် ၆ ခုတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ တပ်မတော်သည် နယ်စပ်တလျှောက်နှင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေး အစီအစဉ်အတွက် အဓိက တာဝန်ရှိသော အစိုးရယန္တရားတစ်ခု ဖြစ်သည်။ အခြားသော အစီအစဉ် ၅ ခုမှာ ဒေသတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါး ထိန်းချုပ်ရေး၊ မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးကာကွယ်ရေး၊ မူးယစ်ဆေးဝါးနှိမ်နင်းရေး၊ မူးယစ်ဆေးစွဲသူများကို ကုသရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး၊ ပညာရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေးတို့ ဖြစ်သည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ထပ်မံပါဝင်မှုမှာ ၁၉၉၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် အီရတ်သို့ အရာရှိ ၅၀ ဦးကို စေလွှတ်ကာ UN Guard Contingent in Iraq အဖြစ် သို့မဟုတ် UNGCI အဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်စေခြင်း ဖြစ်သည်။ ပင်လယ်ကွေ့စစ်ပွဲအပြီးတွင် ကုလသမဂ္ဂသည် အီရန်-အီရတ်နှင့် အီရတ်-တူရကီနယ်စပ်တစ်လျှောက် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းများအောက်တွင် ကုလသမဂ္ဂရုံးခွဲများနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဗဟိုဌာနကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ UNGCI မှာ နောင်တွင် ထိုလုပ်ငန်းများအောက်တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ဖြစ်သည်။

ထပ်မံပါဝင်ခဲ့သည်မှာ ၁၉၉၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသို့ စေလွှတ်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘောဒီးယားတွင် ပြည်တွင်းစစ် ရပ်စဲသွားပြီးနောက် ၁၉၇၈ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂက UN Advance Mission in Cambodia (သို့မဟုတ်) UNAMIC ကို ထူထောင်ပြီး စစ်ပွဲဆင်နွှဲသူများအကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို စောင့်ကြည့် ထိန်းချုပ်ရန် ဖြစ်ပါသည်။ UNAMIC တွင် ပါဝင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ရန် ထိုင်းတပ်မတော် အင်ဂျင်နီယာ ၇၀၅ ဦးကို စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ ၎င်းတို့၏တာဝန်မှာ ကမ္ဘောဒီးယားရှိ မြေမြှုပ်မိုင်းများကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် တံတားများ၊ လမ်းများနှင့် အခြားအခြေခံအဆောက်အအုံများကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ဖြစ်သည်။

၁၉၉၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် UN သည် ဆီလီရာလီယွန်တွင် UN Observer Mission (သို့မဟုတ်) UNOMSIL (နောင်တွင် UNAMSIL) ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံအား အခြားသော အဖွဲ့ဝင် ၁၂ နိုင်ငံနှင့်အတူ ပါဝင်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ ထိုင်းတပ်မတော်သည် UNOMSIL တာဝန်ထမ်းဆောင်ရန် အရာရှိ ၅ ဦးကို စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။

ကုလသမဂ္ဂ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှုလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ထပ်မံထူးခြားသည့်အချက်မှာ အရှေ့တီမောသို့ စေလွှတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ အင်ဒိုနီးရှားထံမှ လွတ်လပ်ရေးရယူရန် ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲ၌ ပြည်သူများမဲပေးခဲ့ကြပြီးနောက် အရှေ့တီမောတွင် မငြိမ်မသက်ဖြစ်မှုများ ဖြစ်ပွါးလာရာ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက အရှေ့တီမောတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းရန် နိုင်ငံစုံတပ်ဖွဲ့ကို ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ထိုင်းတပ်မတော်သည်လည်း ဤစစ်ဆင်ရေးတွင် ပါဝင်ရန် တောင်းဆိုမှုကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၅ ရက်နေ့တွင် အစိုးရအဖွဲ့က ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနကို အရှေ့တီမောရှိ INTERFET နှင့် ပူးပေါင်းရန် လက်နက် ကိရိယာ အစုံအလင်ဖြင့် စစ်သည် ၁၅၈၁ ဦးကို စေလွှတ်ရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ အရှေ့တီမောတွင် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲများ ကျင်းပပြီးနောက် INTERFET ကို UN Transitional Authority in East Timor သို့မဟုတ် UNTAET အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ လက်ရှိ အရှေ့တီမော ငြိမ်းချမ်းရေးမှု ထိန်းသိမ်းရေး စစ်ဆင်ရေး ဒုတိယအဆင့်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ တောင်းဆိုချက်အရ ထိုင်းတပ်မတော်သည် UNTAET တွင် ပါဝင်ရန် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၉၂၅ ဦးကို စေလွှတ်ထားဆဲဖြစ်သည်။

အထက်တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ထိုင်းတပ်မတော်သည် ကုလသမဂ္ဂငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု စစ်ဆင်ရေးများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါ ကတိကဝတ်ကို ထိန်းသိမ်း မြှင့်တင်ရန်အတွက် ထိုင်းတပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်ရုံးသည် အစိုးရ၏ တာဝန်ပေးချက်နှင့်အညီ စစ်ပွဲမဟုတ်သော စစ်ဆင်ရေးများ (Operations other than War - OOTW) နှင့် ငြိမ်းချမ်းမှုထိန်းသိမ်းရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်တို့အတွက် ပူးတွဲစစ်ဆင်ရေး ကွပ်ကဲမှု ညွှန်ကြားရေးမှူးရုံး၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင် ငြိမ်းချမ်းမှု စစ်ဆင်ရေး တပ်မသစ် (The Division of Operations for Peace) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ထိုတပ်မ၏ အဓိကတာဝန်များမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည် -

(၁) ငြိမ်းချမ်းမှုထိန်သိမ်းရေး စစ်ဆင်ရေးများနှင့် စစ်ပွဲမဟုတ်သော စစ်ဆင်ရေးများ (Operations other than War - OOTW) ဖြစ်သည့် မြေမြှုပ်မိုင်း ရှင်းလင်းခြင်း၊ လူသားချင်း စာနာ ထောက်ထားမှု နှင့် သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ် ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ အရင်းအမြစ်နှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေး ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေး တို့နှင့် စပ်လျဉ်းသည့် လေ့ကျင့် သင်တန်းပေးမှုများအား စီမံချက်ရေးဆွဲခြင်းနှင့် ကွပ်ကဲ ကြီးကြပ် ကွပ်ကဲခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ရန်။
(၂) ကုလသမဂ္ဂက ချမှတ်ထားသော သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများနှင့်အညီ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းများ လေ့ကျင့်ရေးဆိုင်ရာ အစီအစဥ်များ၊ ပရောဂျက်များနှင့် ဘတ်ဂျက်များကို ပြင်ဆင်ရေးဆွဲခြင်းနှင့် တင်ပြတောင်းခံခြင်း။
(၃) ကုလသမဂ္ဂငြိမ်းချမ်းမှု ထိန်းသိမ်းရေး စစ်ဆင်ရေးတာဝန်များကို ပံ့ပိုးကူညီရန်အတွက် အင်အားဖြန့်ကျက်မှုကို ညွှန်ကြားခြင်း၊ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲခြင်း။
(၄) အချက်အလက်များ စုဆောင်း ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန်နှင့် ထိုင်းတပ်မတော်အတွက် ငြိမ်းချမ်းမှုထိန်းသိမ်းရေး စစ်ဆင်ရေးဆိုင်ရာ သဘောတရားကို ရေးဆွဲရန်။
(၅) ပြည်တွင်း၊ပြည်ပရှိ ထိုင်းတပ်မတော် ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှုတပ်ဖွဲ့များ၏ စစ်ဆင်ရေးများကို စောင့်ကြည့်အကဲဖြတ်ရန်။

ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွင် အောက်ပါအတိုင်း တပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍကို ပြဌာန်းထားရာ “ဘုရင်စနစ်၏ အင်စတီကျူးရှင်းနှင့် ဘုရင်အား နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲအဖြစ်အသိအမှတ်ပြုကာ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အကာအကွယ်ပေးရန်အတွက် တပ်မတော်သည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခ သို့မဟုတ် စစ်ပွဲတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရမည်၊ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့အတွက် ပုန်ကန်မှုနှင့် မင်းမဲ့စရိုက်များကို နှိမ်နှင်းခြင်း သို့မဟုတ် ဟန့်တားခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ရမည်” ဟု ဖော်ပြပါရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ထိုင်းတပ်မတော်သည် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ၊ စစ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်မဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်များနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ဒေသတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကို ပံ့ပိုးကူညီရန်နှင့် လူမှုကောင်းကျိုးချမ်းသာမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် အခြားသော အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှုတွင် ထိုင်းတပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍ

ပထမဦးစွာ ယနေ့ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု အခြေအနေ ကို လေ့လာပါမည်။ နိုင်ငံတကာတွင် စစ်အင်အား အသုံးပြုမှုအား ကုလသမဂ္ဂက ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု ရှိရမည်ဟု ထိုင်းနိုင်ငံက အခိုင်အမာ ယုံကြည်ထားသည်။ ကုလသမဂ္ဂသည် နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် တရားဝင်မှုနှင့် ပဋိညာဉ်စာတမ်းပါ အခွင့်အာဏာရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပါသည်။ အင်အားကြီးနိုင်ငံများ ထိပ်တိုက်တွေ့မှု ပပျောက်ရေး ကြိုးပမ်းနေသော်လည်း ပဋိပက္ခများသည် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်း၏ တည်ငြိမ်မှုကို ဆက်လက် ခြိမ်းခြောက်နေဆဲ ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကုလသမဂ္ဂအား ၎င်းတို့၏ တစ်ဦးတည်းသော ငြိမ်းချမ်းရေး အာမခံသူအဖြစ် ဆက်လက်ခံယူကာ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခများ သက်သာရာရရန် မျှော်လင့်နေကြပါသည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှုသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအချို့တွင် မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေချိန်တွင် နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးအတွက် အဓိကပံ့ပိုးကူညီမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် ကုလသမဂ္ဂအနေဖြင့် စစ်အေးကာလအတွင်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် အခြေအနေများနှင့်မတူဘဲ လုပ်ငန်းတာဝန်မျိုးစုံကို ကိုင်တွယ်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်နေပါသည်။ မျက်မှောက်ခေတ် တာဝန်သစ်များအား ငြိမ်းချမ်းရေးမှုထိန်းသိမ်းမှုဆိုင်ရာ စစ်ဆင်ရေးဟု ခေါ်ဆိုကြသည်ဖြစ်ရာ ၎င်းတို့တွင် ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းဆိုင်ရာ တာဝန်များမှသည် ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှုတာဝန်များနှင့် ပဋိပက္ခအပြီး ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်ခြင်းများအထိ အမျိုးအစား ကွဲပြားစွာ ပါဝင်နေကြပါသည်။

ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု စစ်ဆင်ရေးများသည် အသွင်အပြင်များ ပိုမိုများပြားလာသည်နှင့်အမျှ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းများတွင် တပ်မတော်၏ အစဉ်အလာ အခန်းကဏ္ဍသည် ပိုမိုရှုပ်ထွေးလာပါသည်။ တပ်မတော်ကဆောင်ရွက်သည့် လုပ်ငန်းများ၏ သဘောသဘာဝအရ ကြီးကြပ်ခြင်း၊ ကင်းလှည့်ခြင်းနှင့် စောင့်ကြည့်ခြင်းမှသည်အရပ်ဘက်ဝန်ထမ်းများနှင့်အတူအ တာဝန်များအထိ ခွဲဝေယူမှုများ ပါဝင်သည်။ ထို့လုပ်ငန်းတာဝန်များအနက် အချို့မှာ -

(၁) ဒေသခံပြည်သူများ၏ လုံခြုံရေးနှင့် ကာကွယ်ရေး၊
(၂) လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ ပေးပို့ခြင်းနှင့် ဖြန့်ဖြူးခြင်း၊
(၃) ဒေသဆိုင်ရာ တရားစီရင်ရေးစနစ်များ ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ခြင်း၊
(၃) ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးနှင့် အရပ်ဘက် အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး၊
(၄) ဒုက္ခသည်များနှင့် နေရပ်စွန့်ခွာသူများအား စီမံခန့်ခွဲမှု၊
(၅) သတင်းအချက်အလက် ဖြန့်ချိခြင်းနှင့် မီဒီယာဆက်ဆံရေး၊
(၆) ကယ်ဆယ်ရေးယာဉ်တန်းများအတွက် လက်နက်ကိုင်အစောင့်အကြပ်လိုက်ပေးခြင်း၊
(၇) အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခြင်း၊
(၈) ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်ရေး၊
(၉) မိုင်းရှင်းလင်းရေးနှင့်
(၁၀) အခွင့်အရေး ကာကွယ်ရေးရုံးများ ဖွဲ့စည်းခြင်းတို့ပါဝင်သည်။

တပ်မတော်၏ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု အခန်းကဏ္ဍကို ထိုင်းအပါအဝင် နိုင်ငံအများအပြားက ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထိုင်းတပ်မတော်သည် ကုလသမဂ္ဂ၏ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု စစ်ဆင်ရေး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် ပါဝင်နိုင်ရန် အစိုးရ၏ မူဝါဒကို လိုက်နာခြင်းလျှက် နိုင်ငံတကာ စံနှုန်းများနှင့် အညီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ကူဝိတ် (UNIKOM) နှင့် ဆီလီရာလီယွန် (UNAMSIL) သို့ စစ်ဖက်စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ စေလွှတ်ခြင်းနှင့် အရှေ့တီမော (INTERFET နှင့် UNTAET) တွင် ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှုတပ်ဖွဲ့များတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။

ထိုင်းတပ်မတော်သည် အီရတ်/ကူဝိတ်စစ်ပွဲအတွင်း ၁၉၉၁ ခုနှစ် ဧပြီလက စတင်ကာ ကုလသမဂ္ဂ ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂ အီရတ်-ကူဝိတ် စောင့်ကြည့် လေ့လာရေးမစ်ရှင် သို့မဟုတ် UNIKOM တွင် ထိုင်းတပ်မတော် အရာရှိ ၇ ဦး ပါဝင်ရန် ဖိတ်ကြားခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့သည် နှစ်နိုင်ငံ နယ်နိမိတ်တစ်လျှောက် စစ်မဲ့ဇုန်တွင် တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

(ကမ္ဘာ့ရေးရာ အမှတ် (၂၈) အောက်တိုဘာ ၂၀၂၄ တွင် ဖော်ပြပါရှိသော ဆောင်းပါး ဖြစ်ပါသည်။)

ထိုင်းတပ်မတော်အတွက် အခန်းကဏ္ဍသစ် (သို့မဟုတ်) ရာစုသစ်အတွက် ပြင်ဆင် ပြောင်းလဲခြင်း

နိဒါန်း

၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များ အစောပိုင်းတွင် စစ်အေးတိုက်ပွဲ ပြီးဆုံးသည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံတကာ စနစ်တွင် လေးနက်သော အပြောင်းအလဲများ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ပေါ်လာရာ အများစုမှာ နိုင်ငံများ၏ ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးအတွက် အရေးကြီးသော သက်ရောက်မှုများ ရှိလာပါသည်။ ယင်းကဲ့သို့ အဆုံးသတ်ခြင်းသည် ပြည်တွင်း၌ နိုင်ငံတော်နှင့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းကြား ဆက်ဆံရေးအပေါ် တွင်လည်း သက်ရောက်မှုများ ရှိပါသည်။ ထို့အပြင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ အမျိုးသားအဆင့် ဗျူဟာများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရန် လိုအပ်လာပါသည်။ ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ နိုင်ငံအများအပြားသည် ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေး လှိုင်းလုံးများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါသည်။ ဒီမိုကရက်တိုက်ဇေးရှင်းလှိုင်းက နိုင်ငံရေးနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် တပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍကို ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ပါသည်။

ပြင်းထန်ကြီးမားသော စစ်ရေးထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှု အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြေမှာ များစွာ နည်းပါးသော်လည်း အရင်းအမြစ်များ၊ နယ်နိမိတ်မျဉ်းများနှင့် နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများ၊ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများအပေါ် အငြင်းပွါးမှုများမှာမူ ပိုမိုတိုးလာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် စစ်အေးလွန်ခေတ်နှင့် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော ထောင်စုနှစ်သစ်ခေတ်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် တပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍကို မလွှဲမရှောင်သာ ပြန်လည်သတ်မှတ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

နိုင်ငံများအနေဖြင့် တပ်မတော်၏ အင်အားကို လျှော့ချဖွဲ့စည်းလာသကဲ့သို့ ထိုသို့ ဖွဲ့စည်းပုံပြောင်းလဲထားသည့် တပ်မတော်များအနေဖြင့်လည်း အခြားသော တာဝန်သစ်များကိုလည်း ပူးတွဲရယူရန် လိုအပ်ကြောင်း တွေ့ရှိလာရပါသည်။ တစ်နည်းဆိုရသော် ၎င်းတို့၏ တာဝန်ကို ပြန်လည် ရည်ညွှန်းသတ်မှတ်ရန် လိုအပ်လာပါသည်။ ထောင်စုနှစ်သစ်၏ တပ်မတော်များအတွက် အခန်းကဏ္ဍအသစ်များတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းများ၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကာကွယ်တားဆီးခြင်းနှင့် စီမံခန့်ခွဲမှုများ၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ တပ်မတော်များတွင် တွေ့ရလေ့သည့် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် တည်ဆောက်ဆောက်ရေးတို့နှင့် ဆက်စပ်သည့် လုပ်ငန်းများလည်း ပါဝင်ပါသည်။

မျက်မှောက်ကာလာတွင် ပဋိပက္ခ အမျိုးမျိုးရှိ ဖြစ်ပွါးနေဆဲဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့မှာလည်း တနေ့ထက်တနေ့ ပိုမိုပြင်းထန်လာကြပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေး ပဋိပက္ခများ၊ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုဆိုင်ရာ အငြင်းပွါးမှုများနှင့် နိုင်ငံတကာ အကြမ်းဖက်ဝါဒ ပြန့်နှံ့လာခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ တပ်မတော်ကို နိုင်ငံရေးအရ အပေးအယူအလျှော့အတင်း လုပ်ပိုင်ခွင့်အဖြစ် အသုံးပြုရန်နှင့် အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ရန်တို့အတွက် အင်အားတောင့်တင်းစေရန် တည်ဆောက်နေကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။

ထို့အတွက်ကြောင့် ထိုင်းတပ်မတော်သည် ယနေ့နှင့် အနာဂတ်စိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်နိုင်စွမ်းရှိသည့် ကာကွ ယ်ရေးစွမ်းအားကို ဖြစ်စေသည့် ခေတ်မီရေးအစီအစဉ်များကို လုပ်ဆောင်နေကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ ထို့အပြင် မူးယစ်ဆေးဝါး၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇ၀တ်မှုများ၊ တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများနှင့် သဘာဝ အရင်းအမြစ်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခြင်းသည် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေသည့် ပြဿနာများ ဖြစ်သည်။ ဤအရာများအား ထိုင်းတပ်မတော်အနေဖြင့် အပြည့်အဝကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ၎င်း၏ အခန်းကဏ္ဍနှင့် တာဝန်များကို မလွဲမသွေ ပြင်ဆင်ခဲ့ပါသည်။

ယခုဆောင်းပါးတွင် ၂၁ ရာစုတွင် ထိုင်းတပ်မတော်၏ အခန်းကဏ္ဍအသစ်များ အထူးသဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ငန်းများနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းများဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များအား လေ့လာဖော်ပြသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် စည်းမျည်းခံဘုရင်စနစ် ထူထောင်ပြီးကတည်းက တပ်မတော်နှင့် အစိုးရ ဗျူရိုကရေစီယန္တရားတို့က နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်မှ ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်း အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက် အထက်တန်းလွှာတို့အကြား အာဏာလွန်ဆွဲမှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကို လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းလိုက်ပြီး ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် စတင်ကျင့်သုံးသည့် လက်ရှိ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်ပါ အကြောင်းအရာများနှင့် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံတို့သည် ယခင်ပုံစံဟောင်းများနှင့် အတော်ပင်ကွာခြားသွားရာ ထိုင်းနိုင်ငံရေးလေ့လာသူ အများအပြားက နိုင်ငံရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအပေါ် ယုံကြည်မှု လက္ခဏာတစ်ရပ်အဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။ ထိုနည်းတူစွာပင် ရာစုနှစ်သစ်တွင် နိုင်ငံတော်၏ လုံခြုံရေးနှင့် ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်ရေးအတွက် ထိုင်းတပ်မတော်အနေဖြင့် ၎င်း၏ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတာဝန်များကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

အရှေ့ပိုင်းစီးပွားရေးဖိုရမ် ၂၀၂၄ ကို အောင်မြင်စွာ ပြုလုပ်နိုင်ခြင်းအားဖြင့် အနောက်ကမ္ဘာ နိုင်ငံများအကြားရိုးရာနိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးမိတ်ဖက်များနှင့် ပဋိပက္ခကြီးထွားလာချိန်တွင် အရှေ့ကိုဦးတည်သည့် ရုရှား၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် ၎င်း၏ မဟာဗျူဟာမြောက် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအရ အရေးပါမှုကို ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲစေကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြသနိုင်ခဲ့သည်။ အရှေ့ဖျားစီးပွားရေးဖိုရမ် ၂၀၂၄ တွင် အနာဂတ် ဗဟုမဏ္ဍိုင်ကမ္ဘာဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲအား ထည့်သွင်းထားခြင်းဖြင့် ရုရှား၏ ထိုလမ်းကြောင်းအပေါ် လျှောက်လှမ်းရန် စိတ်ဆန္ဒပြင်းပြမှုကို ဖော်ပြနေပါသည်။ ယနေ့ကမ္ဘာကြီးတွင် ကမ္ဘာပြုမှုဖြစ်စဉ်နှင့် ပေါင်းစည်းမှုတို့သည် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အရေးပါသောအချက်များ ဖြစ်လာသောအခါ၊ ကမ္ဘာသစ်အစီအစဉ် ဉီးတည်ရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်သည့် ဒေသများကို အထူးအာရုံစိုက်လာကြပါသည်။ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသသည် ခေတ်သစ်ပထဝီဝင် နိုင်ငံရေးစနစ်တွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်နေသည့် နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး၏ဗဟိုချက်အသစ် ဖြစ်လာပါသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဗဟိုချက်သည် ဤဒေသသို့ ကူးပြောင်းသွားသည်ကို မည်သူမျှ ငြင်းနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ အရှေ့တောင်အာရှဒေသသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအတွက် အရေးပါသော ဒေသဖြစ်ပြီး နယ်မြေအငြင်းပွားမှုများနှင့် နိုင်ငံများအကြား အာဏာချိန်ခွင်လျှာ ပြောင်းလဲခြင်း အပါအဝင် ရှုပ်ထွေးသော နိုင်ငံရေး လုပ်ငန်းစဉ်များလည်း ပေါ်ပေါက်လျက်ရှိသည်။ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ပါဝါချိန်ခွင်လျှာပြောင်းလဲခြင်းသည် ကမ္ဘာ့ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအခြေအနေအပေါ် မည်သို့အကျိုးသက်ရောက်သနည်း။ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်များကို မည်သည့်ပြင်ပအင်အားစုများက လွှမ်းမိုးနိုင်သနည်း။ အမေရိကန်နှင့် တရုတ်ကြား ဖြစ်ပွားနေသည့် ပြိုင်ဆိုင်မှုဖြစ်စဉ်များအတွင်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေး ဆက်ဆံရေးကို မည်သို့ ပြောင်းလဲနိုင်မည်နည်း။ အမေရိကန်-တရုတ် ပြိုင်ဆိုင်မှု အခြေအနေတွင် အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် နေတိုးအဖွဲ့၏ အကျိုးစီးပွားက အဘယ်နည်း။ အရှေ့တောင်အာရှသည် ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးဗဟိုချက်အသစ် ဖြစ်လာနိုင်ပါသလား။ ဤမေးခွန်းများမှာ မျက်မှောက်ကာလနှင့် အနာဂတ် ဗဟုမဏ္ဍိုင်ကမ္ဘာအတွက် အရေးပါသော မေးခွန်းများ ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြအပ်ပါသည်။
ဒေါက်တာနိုင်ဆွေဉီး
သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာလေ့လာရေးအဖွဲ့
#NaingSweOo

Soft Power မဟာဗျူဟာများကို အသုံးချခြင်းဖြင့် အပြုသဘောဆောင်သည့် ဒေသကိုယ်စားပြု သရုပ်သကန်ကို တည်ဆောက်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။
ထို့အပြင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၊ ကျန်းမာရေးလုံခြုံရေးနှင့် စားရေရိက္ခာဖူလုံမှုကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပြဿနာများကို ရင်ဆိုင်နေရသည်နှင့်အမျှ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအနေဖြင့် ထိုစုပေါင်းကြိုးပမ်းမှုများအတွက် ထောက်ခံအားပေးရမည် ဖြစ်ပါသည်။

ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာမှုကြောင့် ရိုက်ခတ်လာသည့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ပြင်းထန်စွာ ခံစားနေရသည်ဖြစ်ရာ ရာသီဥတုဒဏ်ခံနိုင်ရည်ရှိရန် လုပ်ဆောင်မှုသည် ဒေသတွင်းအစီအစဉ်များတွင် ဉီးစားပေး အနေဖြင့် လုပ်ဆောင်သင့်ပါသည်။ အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့်၊ မိမိတို့ဒေသတွင်းသာမက ကမ္ဘာ့အသိုင်းအဝိုင်းကိုပါ အကျိုးရှိစေမည့် ရေရှည်တည်တံ့သော ဖြေရှင်းနည်းများကို ဖန်တီးနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

ဗဟုမဏ္ဍိုင်သို့ ဉီးတည်နေသည့်ကမ္ဘာကြီးတွင် ဒေသတွင်း နိုင်ငံများသည် လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ပင်လယ်ဓားပြမှုများကဲ့သို့သော ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအကြား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားကောင်းအောင်ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထို့ပြင် မိမိတို့နိုင်ငံများအနေဖြင့် ပဋိပက္ခများကို စီမံခန့်ခွဲရန်နှင့် တည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် မတူကွဲပြားသော အင်အားစုများ စုပေါင်း လုပ်ဆောင်သည့် နိုင်ငံစုံ လုံခြုံရေးမူဘောင်များတွင်လည်း ပါဝင်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

ဤသို့သော ဗဟုမဏ္ဍိုင်အနာဂတ်တွင် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်းသာမက ဒေသပြင်ပတွင်လည်း ၎င်း၏မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးများကို အားကောင်းခိုင်မာစေရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထွန်းသစ်စ စီးပွားရေးနှင့် ရှိပြီးအင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် မတူကွဲပြားသော မဟာမိတ်ကွန်ရက်များကို ဖြစ်ထွန်းစေမည်ဖြစ်သည်။ ဤချဉ်းကပ်မှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုများတွင် ဒေသတွင်း နိုင်ငံများ၏ ဩဇာကို ချဲ့ထွင်စေရုံသာမက နိုင်ငံဖြတ်ကျော်စိန်ခေါ်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် မိမိတို့၏စွမ်းရည်များကိုလည်း မြှင့်တင်ပေးမည်ဖြစ်သည်။

ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး မျက်မှောခေတ်သစ်တွင် ဗဟုမဏ္ဍိုင်အနာဂတ်ကမ္ဘာကို ပုံဖော်ရာတွင် အရှေ့တောင်အာရှ၏ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍကို အသိအမှတ်ပြုရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဗဟုမဏ္ဍိုင်ကမ္ဘာကြီး၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသအတွက် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် အခွင့်အလမ်းများ နှစ်မျိုးလုံးကို ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ဤလမ်းခရီးကို ရှေ့သို့ ဆက်လက် လျှောက်လှမ်းသွားကြရမည်ဖြစ်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကိုလက်ခံရန်၊ အားလုံးပါဝင်နိုင်သောတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုမြှင့်တင်ရန်တို့မှာ မြန်မာအပါအဝင် ဤဒေသတွင်းရှိနိုင်ငံများအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါသည်။ အရှေ့တောင်အာရှ‌ဒေသကြီးသည် ပိုမိုရှုပ်ထွေးလာသောသော ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းတွင် တည်ငြိမ်မှုနှင့် သာယာဝပြောမှု၏ မီးရှူးတန်ဆောင် ဖြစ်လာနိုင်ချေများစွာ ရှိနေပါသည်။

နိဂုံး

အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကုန်သွယ်မှုအတွက် အရေးပါသော အချက်အချာ‌ဒေသ ဖြစ်လာပါသည်။ ဒေသတွင်း ပါဝါဒိုင်းနမစ်ပြောင်းလဲမှုများသည် ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းများ၊ စီးပွားရေးမူဝါဒများနှင့် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံအကြား တင်းမာမှုများသည် ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်များနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ စီးပွားရေးမိတ်ဖက်များကို သက်ရောက် လွှမ်းမိုးနိုင်မည် ဖြစ်သည်။ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာပြုမှုဖြစ်စဉ်နှင့် ကုန်သွယ်မှုပုံစံ အပြောင်းအလဲများသည် နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်များအပေါ်လည်း သက်ရောက်မှုရှိသည်။ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ စီးပွားရေးများ ပေါင်းစည်းမှုသည် ပြည်တွင်းမူဝါဒများ၊ အလုပ်သမားဈေးကွက်များနှင့် ကုန်သွယ်မှုဆက်ဆံရေးအပေါ် လွှမ်းမိုးမှုရှိပြီး နိုင်ငံရေးအရ ဦးစားပေးမှုနှင့် ညှိနှိုင်းမှုများတွင် အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

ထို့အပြင် ဒေသပြင်ပမှ အင်အားကြီး နိုင်ငံအများအပြားသည် အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်များကို လွှမ်းမိုးထားပြီး ထို‌ဒေသနိုင်ငံများ၏ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းများကို ပုံဖော်ကြသည်။ ဆိုရှယ်မီဒီယာနှင့် ဆိုင်ဘာစွမ်းရည်များ အပါအဝင် နည်းပညာများ ထွန်းကားလာခြင်းသည် နိုင်ငံရေးဆက်သွယ်မှု၊ လူထုအမြင်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များကိုပင် သက်ရောက်မှုများ ရှိနေပါသည်။ ပြင်ပမှ နိုင်ငံကြီးများသည် သတင်းစစ်ပွဲများ၊ ဆိုင်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် သတင်းမှားများ ပျံ့နှံ့ခြင်းများမှတဆင့် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးကို လွှမ်းမိုးနိုင်ကြပါသည်။ 

အကြမ်းဖက်ဝါဒ၊ ဓားပြမှုများနှင့် ရေပိုင်နက် အငြင်းပွားမှုများကဲ့သို့ ပြင်ပလုံခြုံရေး ခြိမ်းခြောက်မှုများသည် ဒေသတွင်း စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို သက်ရောက်စေနိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပြင်ပအင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် ယှဉ်ပြိုင် ချိန်ညှိခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့်အပြင် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးနှင့် လုံခြုံရေးမူဝါဒများကို ထိခိုက်စေပါသည်။

သမိုင်းကြောင်းအရ မြန်မာအပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှဒေသသည် ယဉ်ကျေးမှုများ၊ အတွေးအခေါ်များနှင့် ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းများ ရောထွေးယှက်တင် ပေါင်းဆုံရာ ဒေသကြီး ဖြစ်သည်။ ပစိဖိတ်နှင့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကြားတွင် တည်ရှိသော ၎င်း၏ ပထဝီဝင်တည်နေရာသည် ထူးခြားသော အားသာချက်များ ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ဤဒေသသည် သာမန် လေ့လာသူအဆင့်မျှသာ မဟုတ်ပါ။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်ရေး၊ လုံခြုံရေးနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ၏ အရွေ့ဒိုင်းနမစ်များတွင် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံက အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်သည့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) သည် ဒေသတွင်း စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိပါသည်။ ဗဟုမဏ္ဍိုင်ကမ္ဘာကြီးတွင် အာဆီယံ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရေးမှူးနှင့် အေးချမ်းတည်ငြိမ်ရေးကို မြှင့်တင်ပေးသူအဖြစ် လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ပါသည်။ တစ်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေးနှင့် အများသဘောတူညီမှုဖြင့် လုပ်ဆောင်ခြင်းဆိုင်ရာ အာဆီယံ၏အခြေခံမူများသည် စီးပွားရေး အနိမ့်အမြင့်ကွာဟချက်မှသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအထိ ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့ရင်ဆိုင်နေရသော မတူကွဲပြားသောစိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းရာတွင် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါသည်။

သို့သော်လည်း အရှေ့တောင်အာရှအတွက် အခွင့်အလမ်းများနှင့်အတူ စိန်ခေါ်မှုကြီးများ အတူယှဉ်တွဲ ပေါ်ပေါက်လာပါသည်။ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့ကြားတွင် အင်အားပြိုင်ဆိုင်မှု လွန်စွာ ပြင်းထန်လာခြင်းကို တွေ့မြင်ရချိန်တွင် မိမိတို့ ဒေသအနေဖြင့် မဟာဗျူဟာမြောက် အမြော်အမြင်ကြီးမားစွာထားကာ မိမိတို့လျှောက်လှမ်းရမည့် လမ်းကြောင်းကို မယိမ်းမယိုင်လျှောက်လှမ်းရမည် ဖြစ်ပါသည်။ အရှေ့တောင် အာရှသည် ၎င်း၏ အလားအလာကို ပေါင်းကူးတံတားအဖြစ် အသုံးချကာ ကွဲပြားခြားနားခြင်းထက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် စည်းမျဉ်းကိုအခြေခံသော နိုင်ငံတကာ အစီအစဉ်တွင် စံပြဖြစ်စေရန် လုပ်ဆောင်သွားရမည်ဖြစ်သည်။

အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ နည်းပညာနှင့် လူသားအရင်းအနှီးအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသည် ‌ဒေသအတွက် အရေးကြီးပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေးသည် တိုးတက်မှုနှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများအတွက် ကြီးမားသောအခွင့်အလမ်းများကို ပေးစွမ်းနိုင်ပါသည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ပြောင်းရေးကို ဦးစားပေးခြင်းဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှသည် ၎င်း၏ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်နိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် ဦးဆောင်သူအဖြစ် ရပ်တည်လာနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

မြန်မာအပါအဝင် ‌ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့်ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ရေးနှင့် အပြန်အလှန်နားလည်မှုတို့ မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကွဲပြားသော ယဉ်ကျေးမှုအခြေခံများကို နားလည်နိုင်ရန်နှင့် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုတို့ တည်ဆောက်ရန်အတွက် အပြန်အလှန် ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ခြင်း၊ ပညာရေးဆိုင်ရာအစီအစဉ်များနှင့် ပြည်သူလူထုအချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးတို့ကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

မိမိအနေဖြင့် (၉) ကြိမ်မြောက် အရှေ့ဖျားစီးပွါးရေး ဖိုရမ် ၂၀၂၄ (Eastern Economic Forum 2024) ၏ Panel Session တွင် “The Geopolitical Shifts: Southeast Asia's Role in a Multipolar Future” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ အဆို Session တွင် Moderator အဖြစ် ဆောင်ရွက်သူမှာ Professor Alexander Dugin ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်း Panel တွင် အတူပါဝင်ဆွေးနွေးသူများအနက် အချို့မှာ -

⁃ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် Maria Zakharov
⁃ နီပေါဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Medhav Kumar Nepal
⁃ ရုရှားနိုင်ငံဆိုင်ရာ အိန္ဒိယ သံအမတ်ကြီး ဗီနေကူးမား(ယခင် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အိန္ဒိယသံအမတ်ကြီး)
⁃ တောင်အာဖရိက သမ္မတဟောင်း နယ်လ်ဆင် မန်ဒဲလား၏ မြေး၊ လက်ရှိ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် Nkosi Zwelivelile Mandela နှင့်
⁃ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဖူဒန်တက္ကသိုလ်က Professor Zhang Weiwei အစရှိသူများ ဖြစ်ပါသည်။
အရှေ့ဖျားစီးပွါးရေး ဖိုရမ် ၂၀၂၄ တွင် လက်ရှိကမ္ဘာကြီး ဦးတည်နေသည့် ဗဟုမဏ္ဍိုင် ကမ္ဘာဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုအား ထည့်သွင်းထားခြင်းဖြစ်ရာ ထူးခြားမှု ဖြစ်ပါသည်။

Professor Alexander Dugin မည်သူနည်းဆိုသည်ကို မိတ်ဆက်ပေးချင်ပါသည်။ Alexander Dugin သည် သမ္မတ ပူတင်၏ မိတ်ဆွေရင်း၊ နိုင်ငံရေး တွေးခေါ် ပညာရှင်ဖြစ်ပြီး The Fourth Political Theory ကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သူဖြစ်ပါသည်။ သူရေးသားသည့် PUTIN VS PUTIN - Vladimir Putin Viewed from the Right ဟူသည့် စာအုပ်လည်း ရှိပါသေးသည်။ Dugin ကို Putin’s Brain ဟုပင် နာမည်ပြောင် ခေါ်ဝေါ်ကြပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က Dugin ကို ယူကရိန်းတို့က လုပ်ကြံဖို့ ကြိုးစားရာမှာ သူ လွတ်မြောက်သွားသော်လည်းသမီးဖြစ်သူ နိုင်ငံရေး သိပ္ပံပညာရှင် Darya Aleksandrovna Dugina မှာ ကွယ်လွန် သွားရပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ပြန်သည့် ရုရှား နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒများမှ တစ်ခုဖြစ်သည့် The Path to Multipolar World ဆိုသည်မှာ ၎င်း၏ အတွေးအခေါ်အား အခြေခံထားသည်ဟု လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းအား လက်ယာစွန်းရောက် ဝါဒီအဖြစ် စွပ်စွဲကြပါသည်။ ကမ္ဘာ့အစီအစဉ် (World Order) ပြောင်းလဲရန် တာဆူနေချိန်တွင် Dugin ၏ အတွေးအခေါ်များအားလည်း လေ့လာထားသင့်ပါသည်။

ပထဝီနိုင်ငံရေး အရွေ့နှင့် ဗဟုမဏ္ဍိုင် ကမ္ဘာ့အနာဂတ်မှ အရှေ့တောင်အာရှ၏ အခန်းကဏ္ဍ

အရှေ့ဖျားစီးပွားရေးဖိုရမ် ၂၀၂၄ ၏ Panel Session တွင် “The Geopolitical Shifts: Southeast Asia's Role in a Multipolar Future” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် စာရေးသူ ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ ဆွေးနွေးသည့်အကြောင်းအရာများမှ အရေးကြီးသော အချက်အချို့ကို ထုတ်နှုတ် ရေးသားဖော်ပြလိုပါသည်။

မိမိတို့ကမ္ဘာကြီးအနေဖြင့် Multipolar World ခေါ် ဗဟုမဏ္ဍိုင်ကမ္ဘာသို့ ဦးတည်နေသည်ဖြစ်ရာ သိသာထင်ရှားသည့် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်နေသော ခေတ်တစ်ခုအား မျက်ဝါးထင်ထင် မြင်တွေ့နေရပြီ ဖြစ်ပါသည်။ အင်အားကြီးနိုင်ငံသစ်များ ပေါ်ထွက်လာခြင်းနှင့် မူလအင်အားကြီးနိုင်ငံများ ပြန်လည်အင်အားကြီးထွားလာခြင်းတို့သည် ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းကို ပြန်လည်ပုံဖော်ခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ ဤအခြေအနေတွင် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှဒေသကြီးသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးရေစီးကြောင်း၏ အဓိက ဆုံချက်များတွင် မဟာဗျူဟာမြောက်နေရာယူထားသည့် အချက်အချာကျသော ကစားသမားအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာပါသည်။ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ အင်အားချိန်ခွင်လျှာပြောင်းလဲခြင်းသည် ကမ္ဘာ့ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို နည်းလမ်းများစွာဖြင့် သိသိသာသာ သက်ရောက်မှုရှိစေသည်။ ၎င်းတို့အနက် အချို့မှာ -
စီးပွားရေးနှင့် စစ်ရေးဆိုင်ရာ အဓိကအင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ် တရုတ်နိုင်ငံ တိုးတက်လာခြင်းသည် အစဉ်အလာ အနောက်တိုင်း လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှု အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ဒေသတွင်း ဗိုလ်ကျစိုးမှု ချိန်ခွင်လျှာကို ပြောင်းသွားစေခဲ့သည်။

တရုတ် အင်အားကြီးထွားလာခြင်းကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အမေရိကန်ကဲ့သို့ အစဉ်အလာမဟာမိတ်များသည် ဒေသတွင်း မဟာမိတ်များနှင့် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးများ အားကောင်းလာစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ Quad (အမေရိကန်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်နှင့် သြစတြေးလျတို့ပါ၀င်ဖွဲ့စည်းထားသည်။) ကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများသည် တရုတ်ကို တန်ပြန်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ထင်ဟပ်စေပါသည်။
တိုးတက်ပြောင်းလဲလာသော လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုအရွေ့များသည် စစ်အင်အားတိုးချဲ့တည်ဆောက်မှုများနှင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုအပါအဝင် ဒေသတွင်းတွင် စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ တိုးမြင့်လာစေသည်။ နိုင်ငံအချို့သည် တင်းမာမှုများနှင့် လက်နက်အပြိုင်အဆိုင်တပ်ဆင်မှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် ၎င်းတို့၏ စစ်ရေးစွမ်းရည်ကို မြှင့်တင်လျက်ရှိသည်။

(မြန်မာ့ရေးရာ အမှတ် (၂၉) အောက်တိုဘာ ၂၀၂၄ တွင် ဖော်ပြပါရှိသော ဆောင်းပါး ဖြစ်ပါသည်။

အရှေဖျားစီးပွားရေး ဖိုရမ် (၂၀၂၄) နှင့် ဗဟုမဏ္ဍိုင် ကမ္ဘာသို့ ဉီးတည်ရာလမ်း

နိဒါန်း

ရုရှားနိုင်ငံ ဗလာဒီဗော့စတော့ခ်မြို့တွင် စက်တင်ဘာ ၁ ရက်မှ ၆ ရက်နေ့အထိ ပြုလုပ်သည့် (၉) ကြိမ်မြောက် အရှေ့ဖျားစီးပွါးရေး ဖိုရမ် ၂၀၂၄ (Eastern Economic Forum 2024) သို့ စာရေးသူအနေဖြင့် တက်ရောက်ဆွေးနွေးခွင့် ရရှိခဲ့ပါသည်။ (၈) ကြိမ်မြောက် အရှေ့ဖျားစီးပွါးရေး ဖိုရမ် ၂၀၂၃ ပြုလုပ်စဉ်က မိမိတို့ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲဖြစ်သူ နိုင်ငံ‌တော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် ရုရှားသမ္မတဗလာဒီမာ ပူတင်နှင့်အတူ Plenary Session တွင် အတူတက်ရောက် ဆွေးနွေးခဲ့သည့် နည်းတူ သီးခြားလည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း လေ့လာမိပါသည်။

ယခုတစ်ကြိမ်တွင် မိမိတို့နိုင်ငံမှ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးဆောင်သော ကိုယ်စားအဖွဲ့ တက်ရောက်ဆွေးနွေးကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ယခုနှစ် (၉) ကြိမ်မြောက် အရှေ့ဖျားစီးပွါးရေး ဖိုရမ် ၂၀၂၄ ၏ Plenary Session တွင် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်၊ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ်၊ နှင့် တရုတ်ဒုတိယသမ္မတ တို့ ပါဝင်ဆွေးနွေးပါသည်။ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ်အနေဖြင့် လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် အာဆီယံဥက္ကဌအဖြစ် တာဝန်ယူမည့်အရေးကိစ္စနှင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာအရေး ကိစ္စများအား ထည့်သွင်း ဆွေးနွေးသွားကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
 
တက်ရောက်ကြသူများ

Roscongress ဖောင်ဒေးရှင်းမှ စီစဉ်သော Eastern Economic Forum (EEF) 2024 ကို ယခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၃ ရက်မှ ၆ ရက်အထိ ရုရှားနိုင်ငံ အရှေ့ဖျားရှိ ဗလာဒီဗော့စတော့ခ်မြို့၌ ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါဖိုရမ်ကို Far Eastern Federal University (FEFU) ဝန်းအတွင်း၌ ကျင်းပခဲ့ပြီး ရုရှားနှင့် နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများမှ ထိပ်တန်း CEO များ၊၊ အစိုးရအေဂျင်စီများ၏ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ ဦးဆောင်စီးပွားရေးပညာရှင်များနှင့် ကျွမ်းကျင်သူများ တစ်စုတဝေးတည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြပါသည်။ ယခုနှစ်အတွက် ဆောင်ပုဒ်မှာ "Far East 2030; Combining Strengths to Create New Potential" ဖြစ်ပါသည်။

ဖိုရမ်တွင် ပါဝင်တက်ရောက်သူပေါင်း ၇၁၀၀ ကျော် ပါဝင်ပြီး ရုရှားအပါအဝင် နိုင်ငံနှင့် ဒေသပေါင်း ၇၅ ခုမှ မီဒီယာ ကိုယ်စားလှယ် ၁၅၀၀ ကျော် ပါဝင်ခဲ့သည်။ တရုတ်၊ မလေးရှား၊ ဘူလ်ဂေးရီးယား၊ ဗီယက်နမ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့မှ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဝင် အများဆုံး တက်ရောက်ကြပါသည်။၎င်းဖိုရမ်သို့ ဗဟိုအစိုးရနှင့် အေဂျင်စီများမှ အကြီးအကဲ ခုနစ်ဦးနှင့် ရုရှားဒေသများမှ အကြီးအကဲ ၁၈ ဦးတို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။

ထို့အပြင် တက်ရောက်လာသူများတွင် နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီ ၁၂၅ ခုကျော်နှင့် ရုရှားကုမ္ပဏီ ၉၇၅ တို့အပါအဝင် စုစုပေါင်း ကုမ္ပဏီပေါင်း ၁၁၀၀ ကျော်မှ ရုရှားနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားရေး ကိုယ်စားလှယ်ပေါင်း ၂၅၀၀ ကျော်တို့ ပါဝင်သည်။

ရလဒ်များ

လွန်ခဲ့သည့် ကိုးနှစ်တာကာလအတွင်း အရှေ့စီးပွားရေးဖိုရမ်သည် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အားကောင်းသည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် ပြောင်းလဲလာပါသည်။ ယခုနှစ် အခမ်းအနားအစီအစဉ်တွင် ပါဝင်ဆွေးနွေးသူပေါင်း ၇၀၀ ကျော် တက်ရောက်ခဲ့ကြသည့် အစည်းအဝေးနှင့် စားပွဲဝိုင်း ဆွေးနွေးပွဲ ၁၂၀ ကျော်အထိပါဝင်ပါသည်။ စုစုပေါင်း ရူဘယ် ၅ ဒဿမ ၅ ထရီလီယံတန်ဖိုးရှိ သဘောတူညီချက်ပေါင်း ၃၀၀ ကျော်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ပါသည်။

လက်ရှိအခြေအနေတွင် EEF သည် ၎င်း၏အဓိကပန်းတိုင်များကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နိုင်ပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ဤပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် တန်းတူညီမျှမှု၊ အပြန်အလှန် အကျိုးစီးပွားကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းနှင့် အမှန်တကယ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပါက နိုင်ငံများအကြား ရလဒ်ကောင်းများ မည်သို့မည်ပုံ ရရှိမည်ကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ လူတိုင်းအား သရုပ်ပြသည့် ပလက်ဖောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။

ရုရှားသမ္မတ၊ မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ်နှင့် တရုတ် ဒုတိယသမ္မတတို့ ပါဝင်ဆွေးနွေးသည့် Plenary Session တွင် သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်၏ ဆွေးနွေး ပြောကြားမှုများကို အထူးအာရုံစိုက်ခြင်းခံခဲ့ရပါသည်။ ၎င်း၏ ဆွေးနွေးမှုများတွင် ရုရှားအရှေ့ဖျားဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် အာရှ-ပစိဖိတ်နိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားကောင်းလာစေရေး၊ နိုင်ငံတကာ အဆင့်မြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး နယ်မြေများ ဖန်တီးရေးနှင့် ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် အခြေချနေထိုင်မှု ၂၀၀ အတွက် ပင်မစီမံကိန်းများ တိုးချဲ့ရေးတို့ကိုလည်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ The Baikail-Amur Mainline (BAM) ရထားလမ်း တိုးချဲ့မှု၊ ဆိုက်ဘေးရီးယားဖြတ်ကျော် မီးရထားနှင့် မြောက်ပိုင်းပင်လယ်လမ်းကြောင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့ အပါအဝင် ဒေသ၏ စွမ်းအင်နှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အခြေခံအဆောက်အအုံများကို ခေတ်မီအောင် ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားမှုများနှင့် ပတ်သက်၍ သုံးသပ်ဆွေးနွေးသွားကြောင်း တွေ့ရပါသည်။