Yoʻldoshbek Ibrohim

Bir necha daqiqadan so’ng @Mudarris_Akademiyasi kanalida boshlaymiz.

Yana bitta o‘quvchi oldimga keldi, u ham 1 yilga yaqin vaqt kurslarga qatnagan va uning holati ham boshlang‘ichlar darajasida. Ustozi kimligini surishtirgach esa hayron qoldim. Taqriban 1 yarim yil oldin kurslarimga kelib yurgan, darslarni o‘zlashtira olmay, guruhdoshlaridan orqada qolib, oxiri o‘qishni tashlab ketgan bir o‘quvchi bor edi. Qizig‘i, u mening kursimni bitira olmay tashlab ketganidan so‘ng bitta o‘quv markazida "katta ustoz" bo‘lib olibdi. Yaxshiroq qiziqqandim, bir necha yuzlab shogirdlari ham bor ekan. O‘zimga o‘zim savol beraman: "Qanday qilib? U axir o‘tgan yili mening "boshlang‘ich arab tili" kursimda guruhdoshlaridan qolib ketgani uchun o‘qishni tashlab ketgandi-ku?..."

Boshqa bir holat: o‘tgan yili bir ayol markazimizga ish so‘rab keldi. Arab tili bo‘yicha dars bermoqchi ekan. Rahbariyat topshirig‘iga ko‘ra, uning ilmi va saviyasini tekshirish uchun suhbatlashdim. Yana achinarli holat. Juda oddiy hisoblangan qoidalarni ham yaxshi bilmaydi. Nutqi esa juda yomon, hatto boshlang‘ich kurslarimizda o‘qiyotgan o‘quvchilarimiz ham so‘zlarni undan yaxshiroq talaffuz qilishadi. Sefr yoki diplom haqida esa gapirmasa ham bo‘laveradi.

Ba‘zi "ustoz"lar yoki "o‘quv markaz"lar tomonidan yasab sotilayotgan onlayn kurslar ham juda sayoz va xatolarga boy ekaniga ko‘p guvoh bo‘lyapmiz.

Inson o‘zini biror fandan mutaxassis yoki o‘qituvchi deb taqdim qilishi uchun oldin shu fanni yaxshilab o‘rganib chiqishi va ustozlardan ruxsat olishi kerak. Ustozlar unga dars o‘tishga ijozat berishganidan keyingina ta‘lim va tadrisga kirishsa bo‘ladi. Aks holda, shuncha odamlarning vaqtini, umrini isrof qiladi. Bu yo‘l bilan topgan puli ham halol bo‘lmaydi.

Xususiy sohalar va tarmoqlarning rivojlangani yaxshi, albatta. Ko‘pchilik qatori men ham shuning tarafdoriman. Lekin shu bilan birga, dardi faqat pul bo‘lgan nafs qullarining odamlarni aldashiga ham qarshiman. Odatda ne‘matning zavol topishidan xavotir tufayli sukut qilinadi. Biroq, o‘z manfaati uchun yurtdoshlarini, millatdoshlarini aldaydiganlarni ne‘mat emas, balki illat deb bilaman. Bir tomchi najosat idishdagi barcha suvni bulg‘agani kabi, mana bunday nafsibadlar ham butunboshli sohaga dog‘ tushirishmoqda, afsuski!

#maqola
#reklamalar

SOXTA "MUTAXASSIS"LARGA ALDANIB QOLMANG!

"Uzoq yillik tajribaga ega mutaxassis bilan chet tilini 2 oyda o‘rganing..."

"Biz sizga chet tilini 1 oyda o‘rgatamiz..."

"Bizning platformamiz orqali chet tilini eng qisqa muddatda o‘rganing..."

Bu kabi e‘lonlarni siz ham o‘qigansiz, deb o‘ylayman.

**********

Albatta, so‘ngi yillarda ko‘plab boshqa sohalar kabi til kurslari ham ko‘paydi va rivojlandi. Ko‘plab yurtdoshlarimiz bu imkoniyatdan foydalangan holda, chet tillarini o‘rganishga kirishib ketishdi. Bir qanchalari turli xorij tilllarini yuqori saviyada o‘rganib, turli sertifikat va darajalarga ham ega bo‘lishdi. Bu yaxshi natija, albatta.

Ammo, "guruch ko‘rmaksiz bo‘lmaydi" deganlaridek, odamlarning ilmga chanqoqligidan o‘z manfaatlari yo‘lida foydalanishni ko‘zlaganlar ham ko‘paydi. Ular hali o‘zlari mutaxassis bo‘lmay turib, fanni hali yaxshi o‘rganmay turib, o‘zlarini "falon yillik mutaxassis" deb nomlab olishdi. Saviyasi haminqadar bo‘lgan sayoz darsliklar va kurslar yasab sotishga kirishib ketishdi. Yuqorida misol qilib keltirganim kabi, butun boshli tilni 1-2 oyda o‘rgatamiz, degan da‘vo bilan odamlarni o‘zlariga jalb qilishga urinishmoqda. Tabiiyki, kitob o‘qishga va mehnatga erinadiganlarga bu e‘lonlar moydek yoqib tushadi va o‘ylab o‘tirmay kursni sotib oladi. Lekin natijada hech narsa o‘rgana olmaydi, faqat vaqti va pulini isrof qilgani qoladi, xolos.

Aslida, biron bir til bo‘yicha mutaxassis bo‘lish uchun bir necha yillar mobaynida o‘rganish kerak bo‘ladi. Musol qilib arab tilini olaylik. Unda birgina harflarni o‘rganish va tovushlarni to‘g‘ri talaffuz qila olish uchun, agar yaxshi harakat qilsa, kamida 5-6 oy kerak bo‘ladi. Hatto, odatta ko‘pchilikka bu muddat kamlik ham qiladi. Shaxsan o‘zim ham "roo - ر" va dood - ض"" harflarini bir yilga yaqin mashq qilib o‘rganganman.

Nima demoqchi bo‘layotganimni tushundingizmi? Arab tilining faqat harflar va tovushlarni o‘rganuvchi fonetika bo‘limini yaxshi o‘rganishga kamida 6 oy ketadi. Undan keyin morfologiya (sarf fani. Agar yaxshi harakat qilsa, 6 oy ketadi), so‘ngra grammatika (nahv fani. Yengil va umumiy tarzda o‘rganishga 1 yil ketadi. Puxta va mukammal o‘rganishga esa yillar kerak) bo‘limlari bor. Qo‘shimchasiga lug‘at yodlash va mutolaa uchun mashqlar ham kerak bo‘ladi. Xullas, qaysi jihatdan qarasangiz ham, bitta tilni qisqa vaqtda aslo o‘rgana olmaysiz.

Ikkinchi masala - hali o‘zi yaxshi o‘rganmay turib, dars berishga kirishib ketgan soxta "mutaxassis"lar...

Boshlang‘ich arab tilidan dars olish uchun oldimga bir nechta o‘quvchilar kelishdi. Aytishlaricha, falon markazdagi falonchi ustozda bir yil o‘qishibdi va ancha narsa bilishar ekan. Endi mening yuqoriroq bosqichdagi guruhlarimga qo‘shilib o‘qishmoqchi. Imtihon qilib ko‘rdim, natija esa achinarli. Eng oddiy, sodda qoidalarni ham tushunmagan. O‘tilgan qoidalar va mavzularda ham xatolari ko‘p. Ularni qaytadan noldan boshlab o‘qitish kerak. Hatto, ularning o‘qituvchisini ham qaytadan o‘qitish kerak. Bunday saviya bilan dars berish, ustozlik qilish uyat, aslida.

Yana bir o‘quvchi dars olish uchun markazimizga keldi. U ham tahminan 1 - 1 yarim yil o‘quv markazlarda yurgan. Imtihon qilib ko‘rganimdan so‘ng boshlang‘ich kursimga qo‘shdim va dars boshladik. Darslar davomida bildim-ki, dangasa va umuman dars qilmaydi. "Shu holatingizda til kurslarini qanday tugatgansiz?" deb so‘rasam, "darslarga muntazam borganman, oxirida sertifikat berishdi" deyapti. Shu saviya bilan-a? O‘qituvchi degani bergan vazifasini talab qilib so‘ramaydimi, imtihon qilmaydimi? Maqsad ilm berishmi yoki pulini to‘lasa bo‘ldi, bitirib ketaveradimi?

Bismillah…

Assalomu alaykum va rohmatulloh