نگاهی به #ممیز
✅ تنها وابستۀ وابسته در میان
وابسته های پیشین.
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
ممیز، تنها وابستۀ وابسته در میان
وابسته های پیشین.
وابسته های پیشین، فقط یک نوع وابسته می گیرند که نامش ممیز است.
⬅️ ممیز، واحد شمارشی است که معمولاً با صفت شمارشی (عددها) همراه می شود:
یک شاخه گل، پنج عراده توپ جنگی،
ده قبضه تفنگ، سه فروند هواپیما،
دو توپ پارچه، یک قواره پارچه...
[ممیز ها به ترتیب: شاخه، عراده، قبضه،
فروند، توپ، قواره]
«تا» و «عدد»، ممیزهای همگانی هستند؛ اما بسیاری از اسم ها، واحد شمارش ویژه خود را دارند.
یک «باب» مغازه، یک «تخته» قالی،
یک «دوجین» لباس، ...
صفت های مبهم «هر» ، «چند» و
صفت های «اشاره» نیز گاهی ممیز
می گیرند:
چند تا جوان، هر عدد آجر،
چند اصله نهال، هر ورق کاغذ،
این دستگاه آپارتمان، آن رشته نخ....
(۱)
««««««««««««««««««««««««««
اگر پس از ممیز، «ی» نکره بیاید،
عدد حقیقی نخواهد بود بلکه بر تقریب،
دلالت می کند:
صد «نفر»ی دانشجو در سالن اجتماعات، جمع شده بودند.
(یعنی حدود صد نفر)
(۲)
«««««««««««««««««««««««««««
ممیز، واحد شمارشی است وابسته به عدد (یا برخی صفات مبهم و یا پرسشی) قبل است و مجموعا با هم وابسته به هسته اصلی هستند.
دو «کیلو» موز، سه «فروند» هواپیما
تکه نانی: در این ترکیب، «تکه» ، ممیز
است؛ چرا که در حقیقت این ترکیب،
« یک تکه نان» است.
(«ی» در حکم «یک» است.)
(۳)
««««««««««««««««««««««««««
عدد، تن، نفر، تا، رأس، فروند، فنجان، ظرف، سیخ، نوع، گونه، جور
[ و: جلد، استکان ...] می توانند ممیز باشند.
نمونه:
چهار «جلد» کتاب، سه «تن» کارگر،
دو «استکان» چای، سه «جور» غذا
(۴)
««««««««««««««««««««««««««««
✳️ نکته مهم پایانی:
۱_ ممیز ها نباید کسره بگیرند.
اگر کسره گرفتند، اسم می شوند و دیگر ممیز نیستند. (مانند: «شاخص»)
۲_ گاهی با ممیزهایی رو به رو
می شویم که برایمان تازگی دارد:
یک «دنیا» زیبایی، یک «دشت» تنهایی
یک «جرعه» آب، یک «مشت» خاک
یک «جهان» عشق، ... .
🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹
برگرفته از:
۱_ دستور زبان فارسی جامع نظام جدید
جناب دکتر هامون سبطی، نشر دریافت
چاپ ششم ۱۳۹۷
۲_ دستور زبان فارسی (۱)
استاد روانشاد و نازنین، جناب دکتر وحیدیان کامیار، با همکاری جناب غلامرضا عمرانی.
۳_ دستور زبان فارسی نظام جدید
جناب علیرضا عبدالمحمدی، نشر الگو
چاپ اول، ۱۳۹۷
۴_ دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری
جناب دکتر مهدی مشکوة الدینی
ناشر: دانشگاه فردوسی مشهد
چاپ پانزدهم، زمستان ۹۶
«««««««««««««««««««««««««
توفیق، رفیق راهتان باد
🙏🌴🥀
✍ گردآورنده: استاد دریانورد
✅ تنها وابستۀ وابسته در میان
وابسته های پیشین.
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
ممیز، تنها وابستۀ وابسته در میان
وابسته های پیشین.
وابسته های پیشین، فقط یک نوع وابسته می گیرند که نامش ممیز است.
⬅️ ممیز، واحد شمارشی است که معمولاً با صفت شمارشی (عددها) همراه می شود:
یک شاخه گل، پنج عراده توپ جنگی،
ده قبضه تفنگ، سه فروند هواپیما،
دو توپ پارچه، یک قواره پارچه...
[ممیز ها به ترتیب: شاخه، عراده، قبضه،
فروند، توپ، قواره]
«تا» و «عدد»، ممیزهای همگانی هستند؛ اما بسیاری از اسم ها، واحد شمارش ویژه خود را دارند.
یک «باب» مغازه، یک «تخته» قالی،
یک «دوجین» لباس، ...
صفت های مبهم «هر» ، «چند» و
صفت های «اشاره» نیز گاهی ممیز
می گیرند:
چند تا جوان، هر عدد آجر،
چند اصله نهال، هر ورق کاغذ،
این دستگاه آپارتمان، آن رشته نخ....
(۱)
««««««««««««««««««««««««««
اگر پس از ممیز، «ی» نکره بیاید،
عدد حقیقی نخواهد بود بلکه بر تقریب،
دلالت می کند:
صد «نفر»ی دانشجو در سالن اجتماعات، جمع شده بودند.
(یعنی حدود صد نفر)
(۲)
«««««««««««««««««««««««««««
ممیز، واحد شمارشی است وابسته به عدد (یا برخی صفات مبهم و یا پرسشی) قبل است و مجموعا با هم وابسته به هسته اصلی هستند.
دو «کیلو» موز، سه «فروند» هواپیما
تکه نانی: در این ترکیب، «تکه» ، ممیز
است؛ چرا که در حقیقت این ترکیب،
« یک تکه نان» است.
(«ی» در حکم «یک» است.)
(۳)
««««««««««««««««««««««««««
عدد، تن، نفر، تا، رأس، فروند، فنجان، ظرف، سیخ، نوع، گونه، جور
[ و: جلد، استکان ...] می توانند ممیز باشند.
نمونه:
چهار «جلد» کتاب، سه «تن» کارگر،
دو «استکان» چای، سه «جور» غذا
(۴)
««««««««««««««««««««««««««««
✳️ نکته مهم پایانی:
۱_ ممیز ها نباید کسره بگیرند.
اگر کسره گرفتند، اسم می شوند و دیگر ممیز نیستند. (مانند: «شاخص»)
۲_ گاهی با ممیزهایی رو به رو
می شویم که برایمان تازگی دارد:
یک «دنیا» زیبایی، یک «دشت» تنهایی
یک «جرعه» آب، یک «مشت» خاک
یک «جهان» عشق، ... .
🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹🔹
برگرفته از:
۱_ دستور زبان فارسی جامع نظام جدید
جناب دکتر هامون سبطی، نشر دریافت
چاپ ششم ۱۳۹۷
۲_ دستور زبان فارسی (۱)
استاد روانشاد و نازنین، جناب دکتر وحیدیان کامیار، با همکاری جناب غلامرضا عمرانی.
۳_ دستور زبان فارسی نظام جدید
جناب علیرضا عبدالمحمدی، نشر الگو
چاپ اول، ۱۳۹۷
۴_ دستور زبان فارسی بر پایه نظریه گشتاری
جناب دکتر مهدی مشکوة الدینی
ناشر: دانشگاه فردوسی مشهد
چاپ پانزدهم، زمستان ۹۶
«««««««««««««««««««««««««
توفیق، رفیق راهتان باد
🙏🌴🥀
✍ گردآورنده: استاد دریانورد