نوشتارها و آثاری در فلسفه، اخلاق و موسیقی

جمع‌بندیِ نهایی - کتاب گاندی چه می‌گوید؟👆

موجی از خیزش‌های مردمی در دنیا به راه افتاده است.
در بسیاری از موارد، جرقه‌ی نخستین یا نقطه‌ی عطفِ یک قیامِ منطقه‌ای، حرکتی در راستایِ مقاومت مدنیِ بی‌خشونت بوده‌است.
این حرکت در تونس، خودسوزیِ یک دست‌فروش بود، در قاهره، حمله‌ی وحشیانه‌ی شترسواران به یک اعتراض آرام در میدان تحریر و در نیویورک،‌ بازداشت جمعی و خودخواسته‌ی معترضان روی پل بروکلین.

این حرکت‌‌ها وجدان عمومی را “بیدار” کرد. مردمی که ده‌ها سال، منفعل و بی‌اعتنا، تنها نظاره‌گر بودند، ناگهان به تکاپو افتادند.

نمونه‌های مقاومت خشونت‌پرهیز، همدلیِ گسترده‌ی مردم را برانگیخت،‌ چون پیش از آن بر سر این که نظم موجود ناعادلانه است اجماعی وجود داشت.

رویدادهای حماسیِ سال‌های اخیر، چه از نظر شکل و چه از لحاظ حال و هوا، انگار برگی است از دفترِ زندگیِ گاندی.

در عینِ حال، محدودیت‌های آموزه‌های گاندی را هم، نشان می‌دهد.

نه بن‌علی در تونس و نه مبارک در مصر، هیچ‌کدام در برابر رنج و ریاضتِ مردم “نرم” نشدند. آن‌ها را باید با زور از قدرت پایین می‌کشیدند. نه شهردار لیبرال اوکلند و نه شهردار لیبرال نیویورک، نگذاشتند دلِ سوخته‌شان مانع از برخوردِ بی‌رحمانه با جنبش “اشغال وال استریت” شود.

ریاضت و رنج ممکن است به وجدان 99 درصد از مردم تلنگری بزند و آنان را به عمل وادارد. اما فقط نیروی متحد و بی‌باک اکثریتی غالب است که آن 1 درصد را تکان می‌دهد و کنار می‌زند.

همان‌طور که گاندی، در مواقعی که صراحت به‌خرج می‌داد، می‌گفت، تنها زبانی که این 1 درصد می‌فهمند زبان “شورش علنی” است.

گاندی یک نکته را درست دریافته بود. بهای جان‌هایی که طیّ مقاومت خشونت‌پرهیز از دست می‌روند، هر قدر هم که سنگین باشد، باز از هزینه‌ی شورش خشونت‌بار کم‌تر است. ضمن این که مبارزه‌ی بی‌خشونت،‌ از آینده‌ی بهتری خبر می‌دهدتا مبارزه‌ی مسلحانه.

به محض این‌که نیروهای مسلح بیگانه در “حمایت” از قیام مردمی پا به لیبی گذاشتند، شمار کشته‌شدگان سر به فلک زد. رقم احتمالیِ این کشته‌شدگان چند برابرِ مجموع تلفاتِ هر یک از قیام‌های دیگر در جهان عرب است. دستاورد پیروزیِ مسلحانه در لیبی، باز هم قدرتی است دست‌نشانده‌ی نیروهای خارجی که احتمالاً باعث می‌شود بیشتر مردم لیبی به زودی آرزو کنند به دوران قذافی برگردند.

گاندی هشدار می‌داد: “خشونت ممکن است یک یا چند حاکمِ بد را نابود کند، اما “بد”‌های دیگری به جایِ ایشان ظاهر خواهند شد.”

پیش‌‌داوریِ ناخواسته‌ای که بسیاری نسبت به خشونت پرهیزی دارند این است که خشونت پرهیزیْ، بزدلانه وعاری از مردانگی است. اما این انگ‌ها و وصله‌ها به آن خشونت‌پرهیزی‌ای که مراد گاندی بود نمی‌چسبد.
“دلِ شیر می‌خواهد که بی‌سلاح، “لبخند بر لب” و “خشنود” ، جلوی خط آتش بروی و تکه‌تکه شوی.”

گاندی در واپسین روزهای عمرش،‌ زمانی که کشتار و جنگِ داخلی در جریان بود،‌ اصرار داشت برنامه‌ی نیایش خود را، که در معابد هندو برگزار می‌شد،‌ با آیه‌ای از قرآن آغاز کند. این کارش، هندوهای متعصب را چنان خشمگین کرد که سرانجام یکی‌شان او را کشت.

چه کسی جرات می‌کند بگوید مرگ گاندی، مرگی قهرمانانه نبوده؟!

اگر نقدی به نظریه‌ی خشونت‌پرهیزیِ او وارد باشد، این است: نظریه‌ی او چنان شجاعتی می‌طلبد که از ظرفیت بیش‌ترِ انسان‌های فانی بیرون است.

فرضِ محوریِ دکترینِ گاندی این است که در رویارویی با شرّ، مقاومتِ بی‌خشونت، نه‌تنها اخلاقی‌تر از خشونت است، بلکه بدون اِعمالِ خشونت، به همان دستاوردهای مقاومت خشونت‌بار می‌‌رسد.

این ادعایی است که هنوز نمی‌توان در باره‌اش داوری کرد.

همان‌طور که “آرونداتی روی” نویسنده‌ی نام‌دارِ هندی می‌گوید، قطعا محل تردید است که مقاومت بی‌خشونت بتواند در برابر دشمنی بی‌رحم، که دُور از چشمِ مردم و داوریِ عمومی عمل می‌کند، هیچ کاری از پیش ببرد.

اما آن‌چه با اطمینان می‌شود گفت این است که نتایج مقاومت ِ خشونت‌بار در بهترین حالت، درهم و برهم بوده است.

انقلاب‌های خونین،‌از فردای روزِ پیروزی با نومیدی همراه‌اند. در هیاهویی که همه می‌خواهند خود را به نوک هرم قدرت و خواسته‌ها و آرزوها برسانند، ظاهراً آن‌ها که دست‌شان به خون آغشته‌تر است، پیش از دیگران به مقصد می‌رسند.

چالش فراروی نسلِ جوانی که قدم در راه مبارزه می‌گذارد تا جهان نوینی پی‌افکند، این است که بی‌اِعمالِ خشونت تا کجا می‌تواند پیش برود.

هر چه بی‌خشونت‌تر جلو برود، محتمل است که آن جهانِ نوین، جهانی بهتر باشد. 👇

ghkeshani.com/WhatGandhiSays

کتاب «The Death of God and the Meaning of Life» اثر جولیان یانگ، با عنوان فارسی «فلسفۀ قاره ای و معنای زندگی» با ترجمۀ بهنام خداپناه و توسط نشر حکمت در 467 صفحه منتشر شد

دربارۀ اثر

"معنای زندگی چیست؟ در جهان علمی و سکولار این روزها, این پرسش تبدیل به مشغله ای جدی شده است. این پرسش, تاریخی عریض و طویل دارد: همانگونه که جولیان یانگ در این اثر درآمدوارِ روشن و الهام بخش خود به این موضوع به روشنی توضیح می دهد, فیلسوفان اصلیِ بسیاری از افلاطون تا هایدگر به این موضوع عمیقا اندیشیده اند.
بخش نخست این کتاب مروری تاریخی بر فیلسوفانی از افلاطون تا به مارکس است که به معنای زندگی یا در شکل جهان «دیگریِ» مفروضی باور داشتند و یا در صورت «آینده» این جهان. بخش دوم به ارزیابی این مطلب می پردازد که زمانیکه ساختارهای سنتی که به زندگی معنا می بخشیدند فرسودن آغاز کردند و خطر پوچ گرایی و بی معنایی زندگی سربرآورد چه رخ داد. جولیان یانگ در بخشهای مربوط به نیچه, هایدگر, سارتر, کامو, فوکو و دریدا به این مطلب نگاهی می اندازد.
این کتاب, اثری ایدئال برای هرآنکسی محسوب می شود که تاکنون برای خود این پرسش را مطرح کرده است که معنای زندگی (اگر مجاز باشیم از آن سخن بگوییم) واقعا در کجاست. این اثر همچنین درآمدی بسیار سودمند برای برخی درونمایه های کلیدی در فلسفه قاره ای, و همچنین فلسفه ادبیات و فلسفه دین محسوب می شود."

فهرست عناوین اثر از این قرار است:

بخش اول: «فلسفه ی قاره ای محافظه کار»

1. افلاطون
بودن در مقابل شدن/ این ادعا که عشق جنون است/
عشق آسمانی/ ساختمان نفس/ هبوط و صعود نفس/
زندگی فلسفی/ عشق افلاطونی/ نقد و بررسی/ معنای زندگی/
افلاطون و مسیحیت

2. کانت و مسیحیّت
آزار و اذیت گالیله/ مسئله علم/ چگونه میتوان به خدا و علم
باور داشت/ استدلال اخلاقی برای وجود خدا/ نقد و بررسی

3. کی یرکگارد
زندگی حسّانی دون جیووانی/ خاطرات اغواگر/ نقد
کی یرکگارد بر زندگی حسّانی/ زندگی اخلاقی/ زندگی
دینی/ تعلیق امر اخلاقی/ تفاوت میان امر اخلاقی و امر دینی/
نقد کی یرکگارد بر امر اخلاقی/ غلبه بر ناامیدیِ ضعف/ خدا و
فناناپذیری/ دینداریِ A در مقابل دینداریِ B/ نقد و بررسی

4. شوپنهاور
امکان متافیزیک/ جهان به مثابه خواست/ خواستن رنج کشیدن
است/ رستگاری/ نقد و بررسی

5. فروید
پرسش: آیا مدنیت ارزشش را داشت؟/ مدنیت چیست؟/ میل جنسی/
پرخاشگری/ پاسخ/ نقد و بررسی

6. نیچه ی نخستین
یونانی مآبی و بدبینی/ راه حل آپولونی برای پوچ گرایی/ راه حل
دیونوسی برای پوچ گرایی/ بودیسم اروپایی/ جهان به مثابه
پدیداری زیبایی شناختی/ نقد و بررسی بودیسم اروپایی

7. هگل
ایدئالیسم مطلق/ آنتیگونه و دولت یونانی/ دیالکتیک خواجه-برده/
غلبه بر بیگانگی/ نقد و بررسی

8. مارکس
ماده باوری دیالکتیکی/ سرمایه داری/ پس از انقلاب/ آرمان شهرِ
کمونیستی/ اعتراض باکونِین/ اعتراض فروید/ آنارشی و فشار هم گروهی ها

بخش دوم: فلسفه ی قاره ای رادیکال

9. نیچه واپسین
سرگردانی/ یادگیری از هنرمندان/ خود-آفرینندگی/ شفاف بودن
درباره کیستی/ بازگشت جاودان همان/ عشق به سرنوشت/
تقدیر شخصی/ ابرانسان/ نقد و بررسی

10. نیچه ی منتشره پس از مرگ
جهان به مثابه خواستِ قدرت/ جهان به مثابه قدرت و بازگشت
جاودان/ معنای زندگی قدرت است/ نقد و بررسی

11. هایدگر نخستین
در-جهان-بودن/ نااصالتی/ نااصیل-بودن-بسوی-مرگ/
اصیل- بودن-بسوی-مرگ / اصالت/ میراث/ نقد و بررسی

12. سارتر
برای-خود-بودن در مقابل در-خود-بودن/ سارتر-اول/
واقع¬بودگی و آزادی/ ارزشها انتخابی اند/ عذری نیست/
دلهره ی آزادی/ امر پوچ/ باور نادرست/ خود-فریبی

13. سارتر (ادامه)
شوری عبث/ ترکیبیْ ناممکن/ نگاه/ چرا پوچی مهم است/
سارتر در مقابل هایدگر

14. کامو
مسئله خودکشی/ امر پوچ/ کامو و کی یرکگارد/ سیزیف/
دون ژوان و هنرپیشه/ خدایان الجزایری/ سوختن در مقابل
ساختن

15. فوکو
هدف فوکو/ روش فوکو/ جنون/ نقد و بررسی/ میل جنسی/
زندان/ بدنهای مطیع/ آزادی و زیبایی/ نقد و بررسی

16. دریدا
تفاوط/ ساختارشکنی/ ساختارشکنی به مثابه شیوه ای از زندگی

17. هایدگر واپسین
تکنولوژی باستان/ تکنولوژی مدرن/ کار/ حقیقت/ متافیزیک/
جشنواره/ نگاهبانی به عنوان معنای زندگی/ و باز هم دینداری A

@preparing

تحلیل کتاب آزادی حیوانات
#پیترسینگر
توسط دوست عزیزمان آقای دکتر شیری :

کتاب در ۶ فصل با مقدمه نسبتا مفصل مترجم محترم و یادداشت ویژه جهت چاپ اثر به زبان فارسی بوسیله سینگر و به همت انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.فصل اول به برابری همه حیوانات پرداخته و حقوق بشر را به دقت وارسی کرده است.
در فصل دوم ابزار های پژوهشی و میدانی اثر مورد توجه قرار گرفته است.
در فصل سوم پرده از شکنجه شدید حیوانات درون دامداری صنعتی پرداخته و در فصل ۴ پرسش های فراوانی در مقابل گیاهخواران نهاده شده است
فصل ۵ به سلطه و هژمونی خیالی انسان پرداخته و در واپسین فصل به گونه پرستی انسانی اشاراتی داشته و نظریات فمینیستی و محیط زیستی را به پرسش گرفته است.
ترجمه اثر نسبتا دقیق بوده اگرچه می توان معادل های زیست شناسی فارسی و رایج دقیق تری انتخاب کرد. ترجمه این اثر را به مترجم محترم و ناشر محترم تبریک می گویم.

دکتر شیری

@dehkhodabook