Filosof Kundaligi🔭

“Butun umringiz davomida orzungizga intiling va vaqtingizni behuda sarlamang. Chunki havoga uchgan vaqt sizdagi barcha yaxshi narsalarni tortib oladi.”

Mazkur fikr Platonning falsafiy dunyoqarashiga yaqin bo‘lib, hayotning teleologik (maqsadga yo‘naltirilgan) mohiyatini ifodalaydi. Quyidagi tarzda chuqurroq tahlil qilamiz:

1. Orzuga intilish va hayotning maqsadi

Platon falsafasida inson hayoti g‘oyalar dunyosiga erishish, ya’ni oliy haqiqatni anglash yo‘lida shakllanadi. Orzular bu yerda oddiy istaklardan yuqori bo‘lgan oliy idealni ifodalaydi. Orzuga intilish – bu nafaqat shaxsiy maqsadlarni, balki universal yuksaklikka erishishni anglatadi. Teleologik nuqtai nazardan, har qanday inson faoliyati uning tabiiy mohiyatiga muvofiq oliy maqsad sari yo‘naltirilgan bo‘lishi lozim.

2. Vaqtning ontologik qadri

Platonning vaqtga bo‘lgan qarashlarini Timaeus asaridan kelib chiqib izohlash mumkin. Unda vaqt dunyoviy harakatning o‘lchovi sifatida tasvirlanadi. “Havoga uchgan vaqt” – bu insonning haqiqiy bo‘lish mohiyatini unutib, vaqtni o‘tkinchi va moddiy dunyo quvonchlariga sarflashi, ya’ni metafizik tub mohiyatidan uzoqlashishi degani. Insonning vaqti – u uchun ajratilgan “yolg‘on dunyo”dagi cheklangan muddat bo‘lib, uni oliy haqiqatga erishish uchun foydalana olmaslik metafizik halokatga olib keladi.

3. Behudalikning axloqiy talqini

Platon falsafasida axloqiy ideal – bu ong va iroda yordamida o‘z mohiyatini amalga oshirish. Vaqtni behuda o‘tkazish (grekcha akrasia – irodaning zaifligi) insonning ichki axloqiy inqiroziga olib keladi. Bu erda inson o‘zining “so‘nggi sabab”idan (yunoncha telos) uzoqlashadi va faqatgina o‘tkinchi, fizik ehtiyojlar bilan band bo‘ladi. Axloqiy nuqtai nazardan, bunday holat insonni haqiqiy baxt (yunoncha eudaimonia) va fazilatdan mahrum qiladi.

Xulosa

Platon falsafasiga ko‘ra, vaqtning qadri insonning o‘z idealiga intilishi va oliy haqiqatni anglashida namoyon bo‘ladi. Behuda sarflangan vaqt insonni bu intilishdan uzoqlashtiradi, uni o‘tkinchi dunyo zanjirlariga bog‘laydi. Shu sababli, inson har doim o‘z hayotining teleologik mohiyatini anglab, vaqtni g‘oyalar dunyosiga erishish uchun ongli ravishda sarflashi lozim.

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

“Inson baxtli yoki baxtsiz bo'lishiga faqat uning xayollari sababchi bo'ladi, tashqi vaziyatlar emas. Inson o'z xayollarini boshqarar ekan, aslida o'z baxtini boshqargan bo'ladi…”

Friedrich Nietzsche ushbu fikri bilan insonning baxt yoki baxtsizlik holati tashqi sharoitlardan emas, balki ichki dunyosidan, ya’ni uning xayollari va qarashlaridan kelib chiqishini ta’kidlamoqda. Uningcha, inson voqealarning o‘ziga emas, balki ularga qanday munosabat bildirishiga qarab baxtli yoki baxtsiz bo‘ladi.

Xayollarni boshqarish — bu hissiyotlar va fikrlarni anglash va nazorat qilish orqali hayotga ijobiy yoki salbiy yondashishni o‘zgartirishdir. Nietzschening fikricha, inson o‘z tafakkurini o‘zgartirish orqali tashqi holatlarni emas, o‘z munosabatini boshqarib, haqiqiy baxtga erishishi mumkin.

Bu qarash — stoik falsafa ta’sirida, unda tashqi omillar emas, ichki tinchlik va fikrlarni boshqarish asosiy o‘rinda turadi. Nietzsche esa buni yanada chuqurlashtirib, insonning ijodkorlik kuchini va o‘zini yuksaltirish imkoniyatini asosiy tamoyil sifatida ko‘rsatadi.

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

“Yuzaki faylasuflik inson aqlini xudosizlik sari yetaklaydi. Falsafani chuqur o‘rganish esa odamlar idrokini dinga yo‘naltiradi.”

Empiriklar (hissiy idrokni, tajribani bilimning birdan-bir manbai deb biladigan falsafiy ta’limot namoyandalari) chumoliga o‘xshab faqat manba to‘plash bilan ovora bo‘ladilar va shu to‘plamlardan foydalanadilar. Aqidaparastlarning (mohiyati tekshirilmay-netmay qabul qilinaveradigan qoidalarga ko‘r-ko‘rona ishonuvchilarning) harakati esa o‘rgimchakni eslatadi. Ular o‘zlari uchun to‘r yasaydilar. Asalari esa boshqacha yo‘l tanlaydi. U bog‘ va dalalardagi gullardan bol yig‘adi. To‘plagan bolini u uquvi va maqsadiga moslab qayta ishlaydi. Haqiqiy falsafaning mohiyati ham shunday bo‘lmog‘i darkor.

©️Ingliz faylasufi Frensis Bekon

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

Falsafa nima? Bu savolga har bir faylasuf turlicha javob beradi.

"Falsafa bu siz bilmagan narsani bilishdir". — Sokrat
"Bu haqiqatni topish yo'lidagi intellektual (idealistik) ishdir". - Platon
"Falsafa bilan shug'ullanish - o'lishni o'rganishdir." - Karl Jaspers
"Falsafa - bu tamoyillar yoki birinchi sabablar haqidagi fan". - Aristotel
"Bu baxtli hayotni ta'minlash uchun izchil operatsion tizimdir." - Epikur
“Falsafa fandir, falsafani aniq fanga aylantirish uchun geometrik usulni metafizikaga tatbiq etish zarur”. - Dekart
"Bu nimaga ishonishini tushunishga harakat qilmoqda." - Anselm
"Falsafa bilan shug'ullanish to'g'ri fikrlashni anglatadi". - Tomas Xobbs
"Bu ishonilgan narsaga ishonishga arziydimi yoki yo'qligini tekshirish." - Per Abelard
"Bu tajriba va kuzatishlarga asoslangan ilmiy ma'lumotlar haqida o'ylaydi." - Frensis Bekon
“Falsafa umumlashtirilgan matematikadir”. - Baruch Spinoza
"Bu inson ongining tabiatini o'rganishdir." - Devid Hum
"Falsafani o'rganib bo'lmaydi, faqat falsafalashni o'rganish mumkin". - Immanuel Kant
"Bu tanqid." - Tommaso Kampanella

Sizningcha falsafa nima?. Murakkab jumla qurish shart emas oddiy o’z dilingizdagini yozib keting!

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

Suqrot deydi:

Yoshligimda erta turishni yoqtirmasdim va onam bir kun kelib meni boy savdogar sifatida ko'rishni orzu qilgani uchun bu xatti-harakatini yomon ko'rardi.
Va bir kuni onam men bilan ustozimni ko‘rgani keldi. Ular o'zaro kelishuvga erishdilar.
Shunda men: “Ustoz menga erta turishning foydasini tushuntirsin”, dedim.

• O‘qituvchi: Suqrot, men senga ajoyib voqeani aytib beraman, sen esa undan nima xulosa qilganingni ayt, xo‘pmi?

Suqrot: Yaxshi.

• O‘qituvchi: Ikkita qush bor edi, biri erta uyg‘onib, hasharotlar yeb bolalarini boqdi, ikkinchisi kech uyg‘onib, yeyishga hech narsa topolmay qaytdi... Hikoyadan nimani tushunding, Suqrot?!

Suqrot: Erta turgan hasharotlar qushlar tomonidan yeyiladi!

Iqtibos😊

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

Telegram kanalimizda yangi loyiha!#101faylasuf
#13

“Agar tomonlardan faqat bittasi aybdor bo‘lganda, odamlar o‘rtasidagi nizo bunchalar uzoq cho‘zilmasdi…”

FRANSUA DE LAROSHFUKO
(1613-1680)

Farangistonlik faylasuf gertsog Fransua de Laroshfuko qirol xonadoniga qarindoshlik rishtalari bilan bog‘langan kiborlar oilasida tug‘ilib o‘sdi. Laroshfukoning bolalik yillari Anumua muzofotining Vertey qal’asida joylashgan ota mulkida o‘tgan. Oilaning to‘ng‘ich farzandi (farzandlar jami 12 nafar edi) bo‘lgani uchun uni otasining ismi bilan, ya’ni shahzoda Marsiyyak deb atashgan. Fransua 15 yoshida uylangan va 8 ta farzand ko‘rgan.

Laroshfuko 27 yoshida Parijga keladi va qirolicha Anna Avstriyskaya tomonida turib, uning g‘animi kardinal Rishelega qarshi saroy fitnalarida qatnashadi.  1648-1652 yillarda Laroshfuko farang aslzodalari (Fronda)ning qirol hukumatiga qarshi isyoniga boshchilik qiladi. Bu g‘alayondagi ishtiroki Laroshfukoga odamzotga doir yangi haqiqatlarni anglab olishiga yordam beradi. 1664 yilda uning «Maksimalar yoki axloqiy mushohadalar» («maksima» lotincha asosiy qoida, degan ma’noni anglatadi) nomli mashhur kitobi nashr etiladi. Bundan tashqari uning quyidagi asarlari ma’lum: «Shahzoda de Marsiyyak madhiyasi» (1649 y), «Laroshfukoning o‘z portreti» (1658 y), «Esdaliklar» (1662 y).

Laroshfukoning o‘zi tan olishicha, u aksariyat hikmatli so‘zlarni g‘azab otiga minib, bekor o‘tirgan chog‘larida yozgan. Faylasufning fe’l-atvori shu qadar tushkunlikka moyil bo‘lganki, uning kulganini yil davomida atigi bir yoki ikki marta ko‘rishgan. 

Lev Tolstoy Laroshfukoning hikmatli so‘zlar to‘plami bilan tanishgach, shunday deb yozgandi: «… Garchi bu kitobda birgina haqiqat – izzattalablik inson xatti-harakatining harakatlantiruvchi kuch degan g‘oya ilgari surilgan bo‘lsa-da, muallifning turlicha yondashuvi tufayli bu fikr har gal yangicha va hayratlanarli bir tarzda talqin etilgan. Ushbu kitobni zo‘r ishtiyoq bilan o‘qib chiqdim. U odamlarni nafaqat o‘ylashga, balki o‘z fikrini aniq, jonli, lo‘nda va nafis tarzda ifodalashga o‘rgatadi. Uyg‘onish davridan buyon Laroshfukodan boshqa hech kim buning uddasidan chiqolmagan».

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

“Umumiy qoidalar…”

Hayotda orttirilgan donishmandlikning eng oliy qoidasi deb Arastuning “Nikomax etikasi”da gap orasida aytib ketgan: “Mulohazali odam huzur-halovatni emas, azob-uqubatdan qutulish yo‘lini izlaydi”, degan iborani tan olgan bo‘lardim. Bu haqiqat so‘zlarining ildizi shundaki, har qanday huzur-halovat va baxt tabiatan olganda salbiy, qayg‘u esa ijobiydir.
Har kuni kuzatish mumkin bo‘lgan bir misol orqali buni tushuntirishga harakat qilaman. Tanamiz soppa-sog‘ paytida birorta a’zomiz kichkina jarohat olib, og‘riq paydo bo‘ldi deylik. Ana shunda bor diqqat-e’tiborimiz jarohat va og‘riqqa qaratiladi, butun tanamizning oromi yo‘qoladi.

Xuddi shunga o‘xshash, ishlarimiz istaklarimizga hamohang bo‘lib yurishib turganda, maqsadimizga yetishishga xalal beradigan birorta ishkal chiqib, garchi bu narsa unchalik jiddiy bo‘lmasa-da, fikri-zikrimiz shunga qaratiladi. Maqsad sari intilishda boshqa ishlarimiz yaxshi ketayotgan bo‘lsa-da, ana shu ishkalni tez-tez o‘ylayveramiz.

Har ikki holatda ham irodamizga ziyon yetadi: birinchisida og‘riq butun badanimizda, ikkinchisida esa – orzu-intilishimizda mujassamlashadi. Har ikki holatda ham u irodamizga salbiy ta’sir ko‘rsatadi, chunki u bevosita emas, nari borsa refleks orqali qabul qiladi. Uning yo‘lidagi bu to‘siq ijobiy bo‘lib, u o‘z-o‘zimizni bilib olishimizga xizmat qiladi. Har qanday rohat-farog‘at unga yetishish yo‘lidagi g‘ovni bartaraf qilishdangina iborat, bu esa qisqa fursatni talab qiladi.
Diqqatimizni rohat-farog‘atga emas, balki hayotimizda to‘lib-toshib yotgan illatlarni iloji boricha chetlab o‘tishga qaratishni maslahat bergan Arastuning yuqoridagi bu saboqlari ana shunga asoslangan deb bilaman. Agar bu yolg‘on bo‘lganda edi, Volterning:

“Baxt – bu tushdan iborat, dard esa bor narsa”, degan so‘zlarini ham rad etish mumkin edi, lekin uning so‘zlari haqiqatdir

©️ARTUR SHOPENGAUER “HAYOT SABOQLARI”

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

📚 Turk Tili kursimiz haqida qisqacha!📚

Bizning turk tili kursimiz siz uchun eng qulay va samarali o’rganish jarayonini taqdim etadi!

📌 Kursimizning asosiy afzalliklari:
• Har bir guruhda faqat 5 nafar o’quvchi – individual yondashuv va e’tibor kafolatlanadi!
• Haftasiga 3 kun dars – taqvimingizni buzmasdan o’rganish imkoniyati.
• 1-1,5 soatlik darslar – samarali va ortiqcha charchatmaydigan mashg’ulotlar.
• Jonli va interaktiv darslar – nazariyani amaliyot bilan birlashtiramiz.

🎯 Siz turk tilini o’rganishda nafaqat so’zlashuvni, balki grammatikani, eshitish va tushunishni ham mukammallashtirasiz.

📅 Joylar chegaralangan, chunki biz sifatga katta e’tibor qaratamiz!

🌟 Bilim sari birinchi qadamni qo’ying!

📞 Bog’lanish uchun: +998910480304

🌐 Batafsil ma’lumot: @tokhiryodgorov


Kanalga ulaning va do'stlarga ham ulashing👇

🆔----> @Tahir_hocam

Xabaringiz bo’lsa kerak men Turkiyada taxsil olganman!. Filosof kundali admini bilan Turk tilini o’rganing!

🌟 Turk Tilini O’rganing - Onlayn va Qulay! 🌟

Turk tilini o’rganishni orzu qilyapsizmi? Endi bu imkoniyat juda yaqin! Bizning onlayn kursimiz orqali turk tilini tez va samarali o’rganing:

✅ Boshlang’ichdan to ilg’or darajagacha bo’lgan darslar
✅ Malakali va tajribali o’qituvchi
✅ Qulay va moslashuvchan grafik
✅ Amaliy mashqlar va jonli suhbatlar orqali mustahkamlash
✅ Birinchi dars bepul!

Turk tilini o’rganish orqali:
✨ Ish imkoniyatlaringizni kengaytiring
✨ Sayohatlaringizni yanada qiziqarli qiling
✨ Yangi madaniyatni kashf eting

📲 Bugunoq ro’yxatdan o’ting va orzularingiz sari birinchi qadamni qo’ying!

Darslarni shaxsan o’zim olib boraman!

📞 Bog’lanish uchun: +998910480304

🌐 Batafsil ma’lumot: @tokhiryodgorov


Kanalga ulaning va do'stlarga ham ulashing👇

🆔----> @Tahir_hocam

Seneka o’zining “MAKTUBLAR” asarida vaqt qadri haqida shunday nasihatlarni bizga yozib qoldirgan:

Noma 1

Senekadan Lutsiliyga salomlar bo‘lsin!
(1) Shunday qila qol, azizim Lutsiliy! O‘zingni o‘zing uchun saqla, shu paytgacha sendan tortib olinayotgan yoki o‘g‘irlanayotgan, bexuda ketayotgan vaqtingni bundan buyon asra va jamlab ol. Mening yozayotganim haq ekaniga o‘zing ishonch hosil qil: bizning vaqtimizning bir qismini kuch bilan tortib olishadi, bir qismini o‘marishadi, bir qismi dangasaligimizdan bekorga oqib ketadi. O‘zimizning ehtiyotsizligimiz tufayli yo‘qotishlarimiz hammadan ham ko‘ra sharmandalidir. Diqqat qilib nazar sol: axir hayotimizning kattagina qismini axmoqona ishlarga sarflaymiz, bekorchilikda o‘tadigan vaqtimiz ham - oz emas, qolaversa, obdon qarasak, hayotimizning hammasini qilishimiz kerak bo‘lgan ishlarga emas, boshqa narsalarga sarflaganmiz.

(2) Menga vaqtni qadrlaydigan, bir kunning ham qanchalar qimmatli ekanini biladigan, har bir soat sayin o‘layotganimizni tushunadigan biror-bir odamni topib ko‘rsat-chi?! Bizning fojiamiz shundaki, biz o‘limni oldinda ko‘ramiz; holbuki uning aksariyat qismi allaqachon ortimizda, - axir umrimizdan qancha yillar o‘tdi, o‘tib ketgan yillarimiz endi o‘limga tegishlidir. Azizim Lutsiliy, xuddi menga yozganingday qil: biror soatingni ham qo‘ldan berma. Bugungi kuningni qo‘lingda tutib turolsang – ertangi kuningga kamroq asir bo‘lasan. Agar shunday qilmasang, qiladigan ishingni ertaga qoldiraversang, butun hayoting shu yo‘sinda o‘tadi-ketadi.

(3) Lutsiliy, bizning hamma narsamiz aslida bizniki emas, bizga begona, faqatgina vaqtimiz bizga tegishlidir. Tabiat bizga faqat mana shu qo‘limizdan sirg‘alib chiqib ketayotgan va shuvillab oqib borayotgan vaqtnigina bergan, ammo uni ham bizdan kim istasa tortib oladi. Bandalar gumrohdirlar: qandaydir bo‘lmag‘ur, arzon va o‘rni oson to‘lib ketadigan narsani olgan-berganlari uchun hisob-kitob qiladilar; ammo vaqtingni olganliklari uchun o‘zlarini qarzdor deb bilmaydilar, holbuki eng minnatdor banda ham vaqtni bizga qaytarib berolmaydi.

(4) Balkim sen mendan: «Nasihat qilishni-ku bilasan, ammo o‘zing nima qilyapsan?» - deb so‘rarsan? Chin ko‘ngildan tan olishim kerak: men hisob-kitobni yaxshi biladigan chiqimdor sifatida qancha vaqtni bexuda yo‘qotganimning hisobini bilaman, xolos. Hech qancha vaqtni bexuda yo‘qotmayman deb aytolmayman, ammo qancha vaqt yo‘qotganimni, nimaga yo‘qotganimni va qanday qilib yo‘qotganimni aytib bera olaman hamda qashshoqligimning sabablarini ham tilga olishim mumkin. Men ham o‘z illati tufayli qashshoqlashmagan boshqa aksariyat odamlar singari ahvoldaman; hamma menga go‘yo rahm qiladi, biroq hech kim menga yordam bermaydi.

(5) Xo‘sh, nachora? Meningcha, eng ozgina qolgan narsaga ham qanoat qila oladigan inson qashshoq emas. Sen o‘z boyligingni hozirdan asraganing durust: hozir boshlashning ayni payti! Ajdodlarimiz aytganlariday, qozonning tagi ko‘rinib qolgandan keyin tejamkor bo‘lishdan foyda yo‘q. Qolaversa, vaqtimiz nafaqat oz qolgan, juda oz qolgan. Salomat bo‘l, birodar.

©️SENEKA. MAKTUBLAR

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

ARTUR SHOPENGAUER

“HAYOT SABOQLARI”


Do‘stlik rishtalari uzilgach, qaytadan tiklash bizga qimmatga tushadi. Chunki sobiq do‘stning qilmishlari oldingidan yuz chandon oshadi, surbetligi chegara bilmaydi. Haydalgan xizmatkor haqida ham shunday deyish mumkin.

Odamlarning fikrlash tarzi, fe’l-atvori, xuddi manfaatlaridek, o‘zgarib turadi. Tuban niyatlarini amalga oshirishni paysalga solib o‘tirishmaydi. Bizni ishontirish uchun bergan va’dalariga laqqa tushmaylik. Samimiyligiga ishondik deylik, lekin uning vaziyatdan chiqib ketish maqsadida aytilgan va’dasi yolg‘on, haqiqiy tabiati esa o‘z fe’l-atvori bilan to‘qnashganda namoyon bo‘ladi.
Hayotda uchraydigan pastkashliklar va nodonliklardan xafa bo‘lishning hojati yo‘q. Bu narsa inson zotining o‘ziga xos belgilardan biri ekanligini unutmaylik. O‘z ishining ustasi bo‘lgan zarshunos sof oltinni soxtasidan osongina ajratib olgani singari, bizga keyinchalik bu bilim asqotadi.

Odamlarning bir-biridan farqi bor, albatta, lekin bu dunyoda yovuzlik hukmron – yovvoyilar bir-birining go‘shtini yeydi, madaniylashganlari bir-birini aldab kun ko‘radi.


©️ARTUR SHOPENGAUER

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

Teleskop haqidagi dastlabki qaydlar.

Ingliz faylasufi, Parij dorilfununining ilohiyotchi olimi doktor Rojer Bekon ma’lum bo‘lishicha, teleskop haqidagi dastlabki qaydlar uning qo‘lyozmalarida o‘z aksini topgan. Arab optikasi yutuqlari bilan yaxshi tanish bo‘lgan va quyosh hodisasini shaxsiy tajribasida kuzatib, «sehrli kristall» (lupa) yordamida mutolaa qilgan faylasuf quyidagi hayajonli xulosalarini yozib qoldirgan:

«Men sizga tabiat va san’atning har qanday g‘ayritabiiylikdan xoli bo‘lgan hayratli «ishlari» haqida so‘zlab bermoqchiman. Shaffof jismlarga ishlov berish natijasida olisdagi narsalar juda yaqin ko‘rinadi va aksincha, biz uzoq masofadan mitti harflarni o‘qish va kichik buyumlarni ilg‘ash, shuningdek, yulduzlarni tomosha qilish imkoniyatiga ega bo‘lamiz».

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

Kitob o’qiyman lekin voqeyliklar esimdan chiqib ketadi deydiganlar uchun Xitoylik faylasuf Van Yanmin shunday deydi:

Van Yanmindan do‘sti so‘radi:
— Kitob o‘qigandan so‘ng hech narsa yodda qolmasa nima qilmoq kerak?
Van Yanmin dedi:
— Uni tushunmoq kerak, yodlash shart emas. Tushunmoq zaruriyati ham ikkinchi darajali narsa. Eng avvallo kitobning asosiy mohiyatini anglamoq joiz.

Siz qanday yo’l tutasiz bu borada?

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

Insonlarga qanday baho berishimiz kerak bu borada Farang faylasufi Monten shunday yozadi:

Biz otni egar-jabdug‘i emas, kuchi va chopqirligi uchun maqtaymiz. Nima uchun bir odamga baho berishda ham shunday yo‘l tutmaymiz? U boy-badavlat bo‘lishi, hashamatli uyda yashashi, katta daromad va obro‘-e’tibor sohibi bo‘lishi mumkin. Lekin bularning barchasi uning zohirinigina o‘rab olgan narsalardir. Uning botinida nima bor? Mushukni qopi bilan sotib olmaysiz, to‘g‘rimi? Yoki ot sotib olayotganingizda, albatta, uning ustidagi aslaha-anjomni olib tashlab, tabiiy holatiga nazar tashlaysiz. Nima uchun odamga baho berishda uni o‘rab turuvchi tashqi ziynatlarni mustasno etmaysiz?

...O’zini o‘zi anglayolmagan bu odamlarning Nil daryosidagi ko‘tarilish va qaytish sabablari haqidagi fikrlariga qanday qilib ishonay?

Agar menga ikkinchi bor yashash imkoniyati berilsa, avval qanday yashagan bo‘lsam, yana shunday yashagan bo‘lardim. Men o‘tgan umrimga achinmayman va kelajakdan qo‘rqmayman.

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi🔭

“Meni iskanjaga olib turgan dahshat ham shunda - hamma narsaga fahmim yetadi…”

©Fyodor Dostoyevskiy

Biroz etiborisiz bo’lish meni dunyodagi eng baxtli inson qilishi mumkun edi…

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi🔭

Telegram kanalimizda yangi loyiha!#101faylasuf
#12

“Erkinlik va zaruriyat doimo birgalikda mavjuddir. Masalan, daryo suvi erkin oqadi. Lekin u o‘zandan chiqmaslik zaruriyatiga bo‘ysunadi. Shunga ko‘ra, aytish mumkinki, barcha ixtiyoriy harakatlar aslida majburiydir…”

TOMAS GOBBS
(1588-1679)

Ingliz faylasufi Tomas Gobbs Angliyaning janubidagi Vesport qishlog‘ida tug‘ilib o‘sdi. Uning onasi sodda dehqon ayoli, otasi ruhoniy edi.
Tomas 15 yoshida Oksford dorilfununiga o‘qishga kirdi va ikki yildan so‘ng uni bitirib, mantiq ilmidan ma’ruza qila boshladi. 1608 yilda u Uilyam Kavendishning o‘g‘liga murabbiylik qiladi. Gobbs 1610 yildan boshlab uch yil davomida Farangiston va Italiyada yashaydi. 1613 yilda u siyosatchi va faylasuf Frensis Bekonga kotiblik qiladi. 1636 yilda faylasuf Italiyaga jo‘naydi va u yerda Galiley bilan uchrashadi. Tomas Gobbs handasa ilmini juda katta qiziqish bilan o‘rgangan.
Uning quyidagi asarlari ma’lum: «Falsafa asoslari» (1640-1658), «Fuqaro haqida» (1642), «Jism haqida» (1655), “Inson haqida” (1658), “Leviafan” (1658).
1646 yilda Gobbs Karl I ning o‘g‘li shahzoda Uelsskiyga (bo‘lg‘usi Karl II) riyoziyotdan saboq bera boshlaydi.
Faylasufning atrofida uni ko‘rolmaydiganlar ko‘p edi. Shu bois Tomas Gobbsni keksaygan chog‘ida dahriylikda ayblaydilar. Uning «Fuqaro haqida» va «Leviafan» nomli kitoblari ruhoniylar tomonidan taqiqlangan adabiyotlar ro‘yxatiga kiritiladi. Gobbs so‘qqaboshlikda hayot kechirgan. 

Filozof shunday yozad:
“Tabiiy qonunlar o‘zgarmas va mangudir. Inson tabiatiga xos tabiiy qonunlarning soni 12 ta:
1. Shukronalik.
2. Adolatlilik.
3. O’zaro yon bosish va iltifot.
4. Kechirimlilik.
5. Ezgu kelajak haqida o‘ylar.
6. Haqoratga dosh berolmaslik, mag‘rurlik.
7. Xolislik.
8. Buyumlardan foydalanishdagi tenglik.
9. Qur’aga ishonish.
10. Egalik huquqi.
11. Hakamga itoat etish.
12. O’ziga o‘zi hakamlik qilolmaslik. “

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭

Telegram kanalimizda yangi loyiha!#101faylasuf
#11

"Cogito ergo sum"

«Fikrlayapman, demak mavjudman»

RENE DEKART
(1596-1650)
Farangistonlik faylasuf, riyozatchi, tibbiyotshunos olim va uslubiy nazariyotchi Rene Dekart Turen muzofotining Lae shaharchasida dvoryan oilasida dunyoga keldi. 1606 yilning bahorida otasi Dekartni La-Fleshdagi diniy kollejga o‘qishga jo‘natadi. 1618 yilda Dekart Gollandiyaga jo‘naydi va o‘z xohishi bilan armiyaga yollanib, ispan-avstriya qo‘shinlariga qarshi kurashda ishtirok etadi. 1619 yildan boshlab Dekart falsafa bilan jiddiy shug‘ullanishga kirishadi. 1625 yilda Dekart Parijga keladi va olimlar bilan tanishadi. Faylasuf bu yerda tarixda «odam jurnal» deb nom qoldirgan Mersen Maren bilan yaqin do‘st tutinadi. Rene Dekart tabiatan qiziqqon bo‘lsa-da, bahs va tortishuvlar chog‘ida doimo o‘zini munosib tuta bilgan. U birinchi bo‘lib «Efir» atamasini va u haqidagi g‘oyani fan olamiga olib kirdi. «Fikrlayapman, demak mavjudman», — degan naqlni ham Dekart o‘ylab topgan. Shuningdek, u birinchi bo‘lib, kamalakning paydo bo‘lish sabablari va uning tabiatini tushuntirib berdi. Dekart 1650 yilning 11 fevralida yetti kun davom etgan ayovsiz bezgak xurujidan so‘ng vafot etadi. Bizgacha Rene Dekartning quyidagi asarlari yetib kelgan: «Aqlni boshqarish qoidalari», «Koinot yoki olam haqida mushohadalar», «Falsafa ibtidosi», «Uslub haqida mushohadalar», «Handasa» va boshqalar.

Kanalga ulanish uchun👇🏼

@filosof_kundaligi 🔭