ፋጢመቱ-ዘህራእ ቢንት ሙሐመድﷺ
ፋጢመቱ ዘህራእ ቢንት ሙሐመድ የነብዩ ሙሐመድ ﷺ እና የእመት ኸዲጃ (ረ.ዐ) አራተኛ ሴት ልጅ ናት። ፋጢማ (ረ.ዐ) የተወለደችው ሙሐመድﷺ ነብይና መልእክተኛ ከመሆናቸው አምስት ዓመት በፊት ወይም ከሂጅራ አስራ ስምንት ዓመታት በፊት ነበር።" "መሪየም ፣ እመት ኸዲጃ ፣ አሲያ እና ፋጢማ(ረ.ዐ) በምድር ላይ ካሉ ሴቶች ሁሉ ንጹህና በላጭ ናቸው " በማለት ነብዩﷺ መስክረውላቸዋል።
ፋጢማ(ረ.ዐ) የአምስት ዓመት ታዳጊ እያለች አባቷﷺ ለሰው ዘር በሙሉ ነብይ ተደርገው ተላኩ። በዚህም የተነሳ ፋጢማ (ረ.ዐ) ገና በለጋ እድሜዋ ቁረይሾች በአባቷ ላይ በየጊዜው በሚያደርሱት ግፍ ክፉኛ መሳ^ቀቅና ሃዘን ደርሶባታል። በይበልጥም ደግሞ ከሁሉም የከፋ መከራ የደረሰባት ከመላ ቤተሰቧና የበኒ ሃሽምና የዐብድመናፍ አባላት ጋር የአቡ ጧሊብ ሸለቆ የሚባለው ስፍራ ገና በለጋ እድሜዋ ሶስት የመከራ ዓመታትን በገፉበት ጊዜ ነበር። በዚያ ሳለች ብዙ የርሀብና የጥም ዕለታትን አስተናግዳለች። ያንን የመከራ ጊዜ ተገላግላ ብዙም ሳትቆይ ነበር ተወዳጇን እናቷን ኸድጃን(ረ.ዐ) በሞት ያጣችው። ይሁን እንጂ ሌላ ምርጫ ስላjልነበራት የእናቷን ፍቅር ደርባ ለክቡሩ አባቷ በመስጠት በሁሉም ጉዳያቸው ከጎናቸው መቆሟን በተግባር ለማሳየት ትጥር ነበር።
ነብዩﷺ ሙስሊሞች ሁሉ ከመካውያን ግፍ ለማምለጥ ይችሉ ዘንድ ወደ መዲና እንዲሰደዱ ባዘዙበት ጊዜ እሷና እህቷ እሙ ኩልሡም ወደ መዲና የሚወስዳቸው ሰው እስኪላክላቸው ድረስ መካ ውስጥ ቆይተው ነበር። ፋጢማ(ረ.ዐ) አስራ ስምንት አመት እንደሆናት አቡበክርና ዑመርን(ረ.ዐ) የመሳሰሉ በርካታ ታላላቅ ሶሀባዎች ለትዳር ፈልገዋት ነበር። ሆኖም ግን ነብዩﷺ በታላቅ ትህትና ይቅርታ እንዲያደርጉላቸው እየጠየቁ ጋብቻውን ውድቅ አድርገውታል። ከዚያም ነብዩﷺ ለአሊ(ረ.ዐ) ዳሯት። በጊዜው ዐሊ(ረ.ዐ) ለመህር የሚሆን ገንዘብ ስላልነበራቸው ነብዩﷺ ያበረከቱላቸውን ጋሻ ለዑስማን(ረ.ዐ) በአራት መቶ ሰባ ዲርሀም ሸጡላቸው። ከዚያም ገንዘቡን ወስደው ለነብዩﷺ ሲሰጧቸው እርሳቸው ደግሞ ቢላል ጥቂት ሽቶ እንድገዛ ካደረጉ ቡኋላ የቀረውን ለሙሽራዋ የሚያስፈልጋትን ነገሮች ትገዛላት ዘንድ ለኡሙ ሰለማ(ረ.ዐ) ሰጧት። ከዚያ ነብዩﷺ ተከታዮቻቸውን ጋብዘው የጋብቻቸውን ሥነ-ሥርዓት አደረጉ። የዒሻእ ሰላት ተሰግዶ እንዳበቃም ወደ ሙሽሮቹ ሄደው ውሃ እንዲሰጧቸው ጠየቁ። ከዚያም ውዱእ ካደረጉ ቡኋላ ውሃውን በእነርሱ ላይ እየረጩ እንድህ አሉ፦ "አላህ ሆይ! ባርካቸው እንዲሁም ከእነርሱ የሚወጡትን ልጆችም ባርክ።" ይህ ከሆነ ከዓመት ቡኋላ ፋጢማ(ረ.ዐ) የመጀመሪያ ልጇን ለነብዩምﷺ የመጀመሪያ የልጅ ልጅ የሆነውን አል-ሐሰንን በሂጅራ የዘመን አቆጣጠር ሦስተኛው አመት ላይ ወለደች። ነብዩﷺ በሁኔታው በጣም የተደሰቱ በመሆናቸው በህፃኑ ልጅ ጆሮ ላይ አዛን አደረጉበት። ከዚያ ቴምር በአፋቸው ካላመጡ ቡኋላ በአፉ ላይ አደረጉበት። ስሙንም አል-ሐሰን ብለው ከሰየሙት ቡኃላ ጸጉሩን ላጭተው በጸጉሩ ሚዛን ልክ ብር ሶደቃ አከፋፈሉ። ቡኃላ ደግሞ ፋጢማ አል-ሑሰይን የሚባል ወንድ ልጅ ተገላገለች። ነብዩﷺ አል-ሐሰንና አል-ሑሰይንን በጣም የሚወዷቸው ከመሆኑ የተነሣ ሁልጊዜም ከአጠገባቸው አይለዩዋቸውም ነበር። ሀያሉ አላህ፦
"የነብዩ ቤተሰቦች ሆይ! አላህ የሚሻው፤ ከናንተ ላይ እርክሰትን ሲያስወግድና፤ ማጥራትንም ሲያጠራችሁ ብቻ ነው።" (አል-አሕዛብ፡33)
የሚለውን የቁርኣን አንቀጽ ባወረደ ጊዜ ነብዩﷺ በኡሙ ሰለማ ቤት ዓሊን ፣ ፋጢማን ፣ አል-ሐሰንና አል-ሑሰይንን ሰብስበው በመጎናጸፊያቸው ከሸፈኗቸው ቡኃላ እንደሚከተለው በማለት አላህን ለመኑ፦ "አላህ ሆይ! እነዚህ ቤተሰቦቼ ናቸው። ከእነርሱ ላይ ርክስነትን አስወግድ። ንጹህና ነውር የሌለባቸውም አድርጋቸው" ይህንን ለሦስት ጊዜያት ያክል ከደጋግሙ ቡኃላ እንዲህ አሉ፦ "አላህ ሆይ! ሶላትና በረከትን በኢብራሂም ቤተሰቦች ላይ አድርግ በእርግጥ ምስጋና የሚገባህና ታላቅ የሆንክ ጌታ ነህና።» በአምስተኛው የሂጅራ ዓመት ፋጢማና አሊ(ረ.ዐ) አያቷ ነብዩ ሙሐመድﷺ ዘይነብ በማለት ስም ያወጡላትን ልጅ ወለዱ። ቆመው ይቀበሏትና ይስሟታል። እርሷም እንደዚያው ታደርጋለች።" አንድ ጊዜ ሚንበር ላይ ሆነው ንግግር እያደረጉ ለፋጢማ ያላቸውን ፍቅር ሲገልጹ እንዲህ ብለዋል፦
"ፋጢማ የእኔ አካል ነች እሷን ያስቆጣ እኔንም አስቆጥቷል።» በሌላ የሀድስ ዘገባ ነብዩ(ሰለላሁ አለይሂ ወሰለም) እንደሚከተለው ማለታቸው ተጠቅሷል፦ "ፋጢማ የእኔ አካል ነች እሷን ያስቆጣ እኔን አስቆጥቷል። እሷን የጎዳ እኔን ጎድቷል። (ቡኻሪና ሙስሊም ዘግበውታል)
ይሁን እንጂ ነብዩﷺ ተወዳጇን ልጃቸውን ፋጢማን(ረ.ዐ) ሌሎችንም የሚቀርቧቸውን መልካም ስራዎችን የመስራትን አስፈላጊነት በመግለጽ ትኩረት እንዲሰጡት ይገፋፉ ነበር። አንድ እለት እንዲህ አሉ፦
"የቁረይሽ ሕዝቦች ሆይ! ነፍሶቻችሁን አድኑ። የአላህን ሀቅ በተመለከተ ምንም የማደርግላችሁ ነገር የለኝም። የሙሐመድ ልጅ ፋጡማ ሆይ! እኔ ዘንድ ካለው ነገር የፈለግሽውን ነገር ጠይቂኝ። የአላህን ሀቅ በተመለከተ ግን ምንም ላደርግልሽ አልችልም። በሌላ ዘገባ እንደሚከተለው ብለዋል፦ "ፋጢማ ቢንት ሙሐመድ ሆይ! እራስሽን ከጀሀነም እሳት ጠብቂ። ከአላህ ፍቃድ ውጭ ልጎዳሽም ሆነ ልጠቅምሽ አልችልምና።" ( ቡኻሪ ዘግበውታል)
ፋጢመቱ ዘህራእ ቢንት ሙሐመድ የነብዩ ሙሐመድ ﷺ እና የእመት ኸዲጃ (ረ.ዐ) አራተኛ ሴት ልጅ ናት። ፋጢማ (ረ.ዐ) የተወለደችው ሙሐመድﷺ ነብይና መልእክተኛ ከመሆናቸው አምስት ዓመት በፊት ወይም ከሂጅራ አስራ ስምንት ዓመታት በፊት ነበር።" "መሪየም ፣ እመት ኸዲጃ ፣ አሲያ እና ፋጢማ(ረ.ዐ) በምድር ላይ ካሉ ሴቶች ሁሉ ንጹህና በላጭ ናቸው " በማለት ነብዩﷺ መስክረውላቸዋል።
ፋጢማ(ረ.ዐ) የአምስት ዓመት ታዳጊ እያለች አባቷﷺ ለሰው ዘር በሙሉ ነብይ ተደርገው ተላኩ። በዚህም የተነሳ ፋጢማ (ረ.ዐ) ገና በለጋ እድሜዋ ቁረይሾች በአባቷ ላይ በየጊዜው በሚያደርሱት ግፍ ክፉኛ መሳ^ቀቅና ሃዘን ደርሶባታል። በይበልጥም ደግሞ ከሁሉም የከፋ መከራ የደረሰባት ከመላ ቤተሰቧና የበኒ ሃሽምና የዐብድመናፍ አባላት ጋር የአቡ ጧሊብ ሸለቆ የሚባለው ስፍራ ገና በለጋ እድሜዋ ሶስት የመከራ ዓመታትን በገፉበት ጊዜ ነበር። በዚያ ሳለች ብዙ የርሀብና የጥም ዕለታትን አስተናግዳለች። ያንን የመከራ ጊዜ ተገላግላ ብዙም ሳትቆይ ነበር ተወዳጇን እናቷን ኸድጃን(ረ.ዐ) በሞት ያጣችው። ይሁን እንጂ ሌላ ምርጫ ስላjልነበራት የእናቷን ፍቅር ደርባ ለክቡሩ አባቷ በመስጠት በሁሉም ጉዳያቸው ከጎናቸው መቆሟን በተግባር ለማሳየት ትጥር ነበር።
ነብዩﷺ ሙስሊሞች ሁሉ ከመካውያን ግፍ ለማምለጥ ይችሉ ዘንድ ወደ መዲና እንዲሰደዱ ባዘዙበት ጊዜ እሷና እህቷ እሙ ኩልሡም ወደ መዲና የሚወስዳቸው ሰው እስኪላክላቸው ድረስ መካ ውስጥ ቆይተው ነበር። ፋጢማ(ረ.ዐ) አስራ ስምንት አመት እንደሆናት አቡበክርና ዑመርን(ረ.ዐ) የመሳሰሉ በርካታ ታላላቅ ሶሀባዎች ለትዳር ፈልገዋት ነበር። ሆኖም ግን ነብዩﷺ በታላቅ ትህትና ይቅርታ እንዲያደርጉላቸው እየጠየቁ ጋብቻውን ውድቅ አድርገውታል። ከዚያም ነብዩﷺ ለአሊ(ረ.ዐ) ዳሯት። በጊዜው ዐሊ(ረ.ዐ) ለመህር የሚሆን ገንዘብ ስላልነበራቸው ነብዩﷺ ያበረከቱላቸውን ጋሻ ለዑስማን(ረ.ዐ) በአራት መቶ ሰባ ዲርሀም ሸጡላቸው። ከዚያም ገንዘቡን ወስደው ለነብዩﷺ ሲሰጧቸው እርሳቸው ደግሞ ቢላል ጥቂት ሽቶ እንድገዛ ካደረጉ ቡኋላ የቀረውን ለሙሽራዋ የሚያስፈልጋትን ነገሮች ትገዛላት ዘንድ ለኡሙ ሰለማ(ረ.ዐ) ሰጧት። ከዚያ ነብዩﷺ ተከታዮቻቸውን ጋብዘው የጋብቻቸውን ሥነ-ሥርዓት አደረጉ። የዒሻእ ሰላት ተሰግዶ እንዳበቃም ወደ ሙሽሮቹ ሄደው ውሃ እንዲሰጧቸው ጠየቁ። ከዚያም ውዱእ ካደረጉ ቡኋላ ውሃውን በእነርሱ ላይ እየረጩ እንድህ አሉ፦ "አላህ ሆይ! ባርካቸው እንዲሁም ከእነርሱ የሚወጡትን ልጆችም ባርክ።" ይህ ከሆነ ከዓመት ቡኋላ ፋጢማ(ረ.ዐ) የመጀመሪያ ልጇን ለነብዩምﷺ የመጀመሪያ የልጅ ልጅ የሆነውን አል-ሐሰንን በሂጅራ የዘመን አቆጣጠር ሦስተኛው አመት ላይ ወለደች። ነብዩﷺ በሁኔታው በጣም የተደሰቱ በመሆናቸው በህፃኑ ልጅ ጆሮ ላይ አዛን አደረጉበት። ከዚያ ቴምር በአፋቸው ካላመጡ ቡኋላ በአፉ ላይ አደረጉበት። ስሙንም አል-ሐሰን ብለው ከሰየሙት ቡኃላ ጸጉሩን ላጭተው በጸጉሩ ሚዛን ልክ ብር ሶደቃ አከፋፈሉ። ቡኃላ ደግሞ ፋጢማ አል-ሑሰይን የሚባል ወንድ ልጅ ተገላገለች። ነብዩﷺ አል-ሐሰንና አል-ሑሰይንን በጣም የሚወዷቸው ከመሆኑ የተነሣ ሁልጊዜም ከአጠገባቸው አይለዩዋቸውም ነበር። ሀያሉ አላህ፦
"የነብዩ ቤተሰቦች ሆይ! አላህ የሚሻው፤ ከናንተ ላይ እርክሰትን ሲያስወግድና፤ ማጥራትንም ሲያጠራችሁ ብቻ ነው።" (አል-አሕዛብ፡33)
የሚለውን የቁርኣን አንቀጽ ባወረደ ጊዜ ነብዩﷺ በኡሙ ሰለማ ቤት ዓሊን ፣ ፋጢማን ፣ አል-ሐሰንና አል-ሑሰይንን ሰብስበው በመጎናጸፊያቸው ከሸፈኗቸው ቡኃላ እንደሚከተለው በማለት አላህን ለመኑ፦ "አላህ ሆይ! እነዚህ ቤተሰቦቼ ናቸው። ከእነርሱ ላይ ርክስነትን አስወግድ። ንጹህና ነውር የሌለባቸውም አድርጋቸው" ይህንን ለሦስት ጊዜያት ያክል ከደጋግሙ ቡኃላ እንዲህ አሉ፦ "አላህ ሆይ! ሶላትና በረከትን በኢብራሂም ቤተሰቦች ላይ አድርግ በእርግጥ ምስጋና የሚገባህና ታላቅ የሆንክ ጌታ ነህና።» በአምስተኛው የሂጅራ ዓመት ፋጢማና አሊ(ረ.ዐ) አያቷ ነብዩ ሙሐመድﷺ ዘይነብ በማለት ስም ያወጡላትን ልጅ ወለዱ። ቆመው ይቀበሏትና ይስሟታል። እርሷም እንደዚያው ታደርጋለች።" አንድ ጊዜ ሚንበር ላይ ሆነው ንግግር እያደረጉ ለፋጢማ ያላቸውን ፍቅር ሲገልጹ እንዲህ ብለዋል፦
"ፋጢማ የእኔ አካል ነች እሷን ያስቆጣ እኔንም አስቆጥቷል።» በሌላ የሀድስ ዘገባ ነብዩ(ሰለላሁ አለይሂ ወሰለም) እንደሚከተለው ማለታቸው ተጠቅሷል፦ "ፋጢማ የእኔ አካል ነች እሷን ያስቆጣ እኔን አስቆጥቷል። እሷን የጎዳ እኔን ጎድቷል። (ቡኻሪና ሙስሊም ዘግበውታል)
ይሁን እንጂ ነብዩﷺ ተወዳጇን ልጃቸውን ፋጢማን(ረ.ዐ) ሌሎችንም የሚቀርቧቸውን መልካም ስራዎችን የመስራትን አስፈላጊነት በመግለጽ ትኩረት እንዲሰጡት ይገፋፉ ነበር። አንድ እለት እንዲህ አሉ፦
"የቁረይሽ ሕዝቦች ሆይ! ነፍሶቻችሁን አድኑ። የአላህን ሀቅ በተመለከተ ምንም የማደርግላችሁ ነገር የለኝም። የሙሐመድ ልጅ ፋጡማ ሆይ! እኔ ዘንድ ካለው ነገር የፈለግሽውን ነገር ጠይቂኝ። የአላህን ሀቅ በተመለከተ ግን ምንም ላደርግልሽ አልችልም። በሌላ ዘገባ እንደሚከተለው ብለዋል፦ "ፋጢማ ቢንት ሙሐመድ ሆይ! እራስሽን ከጀሀነም እሳት ጠብቂ። ከአላህ ፍቃድ ውጭ ልጎዳሽም ሆነ ልጠቅምሽ አልችልምና።" ( ቡኻሪ ዘግበውታል)