حاشیه های جذاب تشریفات ایرانی/ از نوع نشستن سفیر سوئد تا پرچم مخدوش
تشریفات دیپلماتیک در ایران، نکته های جالبی دارد. یک کارشناس ارشد تشریفات از این نکته ها به خبرگزاری مهر می گوید.
مجله مهر: ماجرای نشستن غیرمعمول سفیر سوئد، مخدوش شدن پرچم های ایران در دیدارهای خارجی در چند نوبت، حضور امیر قطر با دمپایی در یک دیدار رسمی با رئیس جمهور ایران و ... حاشیه های خبرسازی هستند که در این چندسال در موضوع دیدارها و سفرهای دیپلماتیک مقام های ایرانی مطرح شده اند. «علی محمد بیدارمغز» کارشناس ارشد تشریفات، مربی فن بیان، مفسر زبان بدن و وجهه ساز که مدرس دوره های تشریفات در وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران هم هست، در گفتگو با خبرنگار مهر به بعضی از نکات ویژه تشریفات مقام های ایرانی اشاره کرده است.رفتاری که شاید در ظاهر بی اهمیت و کوچک به نظر بیاید اما در عرف دیپلماتیک، معنا و مفهوم خاص خود را دارد.
تشریفات ایرانی
تشریفات دیپلماتیک در دنیا امری بدیهی و دارای معنی و مفهوم خاص خود است. رفتار و ادابی که دیپلمات ها در دیدارهای رسمی با مقامات کشورهای دیگر باید رعایت کنند تا شان دیپلماتیک خود و کشورشان را حفظ کنند.تشریفات در جمهوری اسلامی ایران نیز امری بدیهی محسوب مِی شود.موضوعی که بر مبنای قرآن، سنت پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) و ارزشهای انقلاب اسلامی طرح ریزی شده است..دوره های آموزش تشریفات در ایران معمولا به 2 بخش تقسیم می شود: دیپلماسی نظری که به روابط بین کشورها می پردازد و دیپلماسی عملی که در آن معمولا آداب رفتاری بررسی می شود.
تشریفات در کشورهای دیگر، معمولا بر مبنای زورمداری و قدرت مندی است. به عنوان مثال، سفیر واتیکان همیشه بر همه سفیران کشورهای دیگر تقدم داشته است.
اما با اصلاحات به وجود آمده در کنوانسیون وین، مبنای تقدم سفیران کشورها در دیدارهای رسمی، براساس تقدم در ساعت تقدیم استوارنامه است. یعنی سفیری که زودتر استوارنامه خود را به رئیس جمهور یا نخست وزیر کشوری دیگر تقدیم کرده است، نسبت به سفیران بعدی حق تقدم دارد.
مقام های رسمی کشورها معمولا مصونیت هایی نیز دارند.به عنوان مثال چمدان و بار همراه سفیر، از تفتیش مصون است. همین قضیه در مورد سفارتخانه کشورها نیز صدق می کند. یعنی سفارتخانه ها از هرنوع تعرض و تفتیش مصون اند.
رفتار متقابل در برخورد با بی احترامی دیپلماتیک
آیا در برخورد با نوع نشستن حاشیه ساز سفیر سوئد باید مقابله به مثل کرد؟ این برخورد در تشریفات دیپلماتیک به چه صورتی تفسیر می شود. «بیدارمغز» در این باره می گوید:«معمولا در باره بی احترامی های دیپلماتیک، مقابله به مثل را پیشنهاد می کنند. یعنی اگر کشوری در برخورد با کشوری دیگر مورد بدرفتاری قرار گرفت، حق دارد عین همان بدرفتاری را با کشور متعرض انجام دهد. در عرف تشریفات و دیپلماسی از «نزاکت» در این باره یاد می شود. یعنی دولتی می تواند بی احترامی را پاسخ دهد. اما این کار را نمی کند.
تشریفات در کشورهای مختلف
در کشورهای دیگر، دوره های مختلفی برای آموزش تشریفات وجود دارد. اما مبنای بیشتر این آموزش ها، اصولی قراردادی است که از سوی مقام های همه کشورها اجرا می شود.
در ایران نیز برای کارآموزان جدید وزارت امور خارجه، دیپلمات ها و مقام های سیاسی کشور، دوره های مختلفی برگزار می شود. بیدار مغز می گوید که بخشی از این اموزش که حدود 20 ساعت را دربرمی گیرد و به دیپلماسی عملی می پردازد زا در طول این سالها برعهده داشته است. ضمن این که اوتایید می کند که برای شخص رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و سایر مقام هایی که بهماموریت های بین المللی عازم شده و یا به پست های بین المللی منصوب می شوند نیزدوره های خاصی برای آموزش تشریفات برگزار می شود.
اصول قراردادی در تشریفات
در تشریفات دیپلماتیک، اصول خاصی برای رفتار در دیدارهای رسمی بیان شده است.به عنوان مثال برای دست دادن، 7 قرار تشریفاتی ذکر شده که دیپلمات ها آن را رعایت می کنند.
بعضی از این قرارها به شرح زیر است:
مقام بالاتر حق درازکردن دست را برای دست دادن دارد. اگر مقام بالاتر دستش را دراز نکرد، طرف مقابل حق ندارد دستش را به سوی او دراز کند.
دست، باید گرم و خشک باشد.
وقتی دست طرف مقابل را می گیریم باید چند ثانیه آن را نگه داشته و ان را به ملایمت بفشاریم.
موقع دست دادن باید همزمان در چشم طرف مقابل نگاه کنیم.
در مورد نشستن و تقدم و تاخر آن هم یک نکته قابل ذکر است. این که طبق اصول تشریفات، میهمان برای نشستن در یک مراسم حتما باید از طرف میزبان، دعوت به نشستن شود. من شنیدم چند روز پیش در مراسم خداحافظی سفیر ایتالیا، او بلافاصله پس از دست دادن با آقای دکترصالحی رفته و روی مبل خود نشسته. در صورتی که طبق اصول و آداب، باید صبر می کرد تا میزبان یعنی وزیر خارجه کشورمان او را دعوت به نشستن کند.
@diplomaticfor
