Урок 2

Множны лік

Назоўнікі і прыметнікі ў множным ліку маюць канчатак -j

Tablo-tabloj- сталы
Instruistoj -настаўнікі
Interesaj libroj- цікавыя будынкі
Komfortaj hoteloj- камфортныя гатэлі
Bonaj amikoj-добрыя сябры

Займеннікі

Mi-я
Vi- ты, вы
Ni -мы
Li-ён
Ŝi -яна
Ĝi -яно(займеннік для аб'ектаў)
Ili- яны

Каб утварыць словы мой, твой, наш.. неабходна проста зрабіць прыкметнік

Mi+a- мой(мойны)
Vi+a- твой
Nia
Ŝia
Lia
Ili
Ĝia

Фактычна як беларускія словы ейны, ягоны, іхні (наскі, васкі)

У множным ліку таксама дадаем канчатак -j як з усімі прыкметнікамі

Viaj amikoj-твае сябры
Iliaj ideoj -іхнія ідэі
Miaj libroj - мае кнігі


Дзеяслоў

Пачатковая форма дзеяслова з канчаткам -і у цяперашнім часе замяняецца на -as, дзеясловы не змяняюцца па асобах

Labori-працаваць
Lerni- вучыцца
Sidi- сядзець

Mi laboras, lernas, sidas
Vi laboras, laebas, sidas
Ni laboras, lernas, sidas
Ŝi laboras, lernas, sidas
Li laboras, lernas, sidas
Ili laboras, lernas, sidas

Выключэнняў няма

Esti-быць, зьяўляцца, знаходзіцца(не апускаецца, выкарыстоўваецца як у ангельскай, нямецкай, польскай)

Mi estas studento - я студэнт
Marso estas planedo - Марс гэта плянэта
Tio estas nia celo- гэта наша мэта
Mi nun estas en ĉambro - я зараз у пакоі

Адмаўленне


Ne=не

Mi ne vidas- я ня бачу
Li ne laboras - ён не працуе
Ne, ili ne estas studentoj -не, яны не студэнты

Jes- так

Jes, ili estas studentoj-так, яны студэнты

Пытанне

Ĉu =ці

Ĉu vi estas studento- ці ты студэнт?
Ĉu vi vidas -ці ты бачыш
Ĉu vi laboras en hotelo? - ці ты працуеш у гатэлі?

En - у

Mi sidas en parko - я сяджу ў парку

Sur-на(на паверхні)

Libro estas sur tablo- кніга на стале

Kaj- і

Mi kaj vi - я і ты

Sur tablo estas paperoj kaj libroj - на стале паперы і кнігі

Ni sidas kaj lernas -мы сядзім і вучымся

Родны склон

Родны склон перадаецца словам de-ад
(Быццам бы інструкцыя ад тэлефона)

Libro de mia patro - кніга (ад) майго бацькі
Domo de mia amiko- дом майго сябра
Klimato de Afriko
Instituto de kulturo

Суфіксы

Суфіксы дадаюцца да асновы кораня

Ist- прафэсія, род дзейнасці, прыхільнасць ідэям

Specialisto, traktoristo, ĵurnalisto, komuniso, muzikisto, matematikisto...

In- жаночы пол

Akotoro-актор
Aktorino- акторка
Aŭtoro- аўтар
Aŭtorino - аўтарка

Studentino- студэнтка

Lernanto- вучань
Lernantino- вучаніца

Bovo-bovino -бык-карова

Patro -айцец
Patrino-маці


Можна злучаць суфіксы

Specialistino- спэцыялістка
Ĵurnalistino- журналістка

Instrui- выкладаць
Instruisto-настаўнік
Instruistino- настаўніца

Таксама можна злучаць словы

Lerni- вучыцца
Libro-кніга
Lernolibro - падручнік

Апошняе слова вызначае сэнс

Skribi-пісаць
Tablo- стол
Skribotablo - пісьмовы стол

Злучаны галосны -о можа дадавацца чыста для мілагучнасці, калі шмат зычных, можа не дадавацца

Novaĵprogramo- праграма навінаў
Sportklubo- спорт-клюь
Muzikgrupo - музычны гурт


Артыкаль -la

Зьяўляецца факультатыўным, можа не выкарыстоўвацца калі ў роднай мове таго хто гаворыць артыкляў няма. Зьяўляецца аналягам ангельскага “the” і пазначае аб'ект ужо нам вядомы.

Jen tablo. Вось стол. Sur la tablo estas libro. На (тым) стале кніга. La libro estas lernolibro. (Тая) кніга
падручнік.