اللهﷻ د جهان خالق دی
د ملحدانو د شبهاتو رد
برخه: وویشتمه
دوهم څپرکی
د الله تعالی د وجود دلایل
خارجی اسباب:
پر الحاد باندې د ایمان د ترجیح نور خارجی اساباب؛ دغه اسباب یواځې پر الحاد باندې د ایمان د ترجیح ورکولو په اړه دي، او کنه په جلا توګه سره د خدای د وجود د اثبات لپاره دلیل ندي.دغه موضوع کولای شو په څلورو ترجیح ورکونکو سببونو کې بیان کړو: چې له هغې جملې څخه مو 1ـ د پاسکال شرط بندی.
2ـ روحی تجربه. 3ـ کارشکنی. په تیرو برخو کې بیان کړل دا دی داځل د دعا استجابت بیان و.
4ـ د دعا استجابت:
الف)
انسانان د خپل ژوندانه په وږدو کې؛ که هغه کافر وي که مسلمان، څه ډيرې دعاګانې کوی چې د قبول او اجابت وړ ګرځی؛ چې دا د اللهﷻ د وجود د اثبات لپاره یو ترجیحی دلیل دی. د دغه برهان او دلیل د لا ښه درک لپاره، یو مثال وړاندې کوو:
دا سې تصور وکړئ یو څوک په داسې یوه قصر کې میلمه یا بندی دی چې د وتلو لپاره هیڅ کومه لار نلری. په دې وخت کې یو څوک یې خواته ورځی او ورته وایی:
دا قصر په هغه چا (مالک) پورې متعلق دی چې ستا او دټولو هغو کسانو چې دلته په دې قصر کې اوسیږی حرکات او سکنات یې د نصب کړای شویو دستګاوو او دوربینونو په واسطه تر خپل نظر لاندی لاری؛ دغه دوربینونه پر دې باندې قادر دي چې، له قصر څخه تصویر، غږونه، او حرکات د قصر مالک ته انتقال کړی. او د قصر خاوند د قصر د اوسیدونکو له لید څخه پټ دی
او چا ته ځان نه ور ښيي، خو کله چې په قصر کې دننه خلک کوم څه ته اړتیا ولری، یا کومه ستونزه ورته را مخ ته شی، هغه فوراً ورته متوجه کیږی او د ستونزې د حل لپاره اقدام کوی. دغه امر په قصر کې د قصر د خاوند د حضور دلیل دی.
که چیرې وروسته له دغو اظهاراتو څخه، په قصر کې دننه افراد د هغه د خبرو د امتحان ولو هڅه وکړی او خبرې یې سمې را ووځي، نو پرته له ځنډ څخه باید هغه تصدیق کړی. که چیرې یو له دغو افرادو څخه وروسته له امتحان ولو او د مثبت ځواب له موندلو څخه،بیا هم د قصر د خاوند وجود انکار کړی؛ په دې صورت کې به دی یو ناپوه یا خود خواه کس وګڼل شی.
الله تبارک وتعالی هم په عالم د هستي کې د خپلو بندګانو ستونزو ته یې ورسیږی او ستونزې یې ورته حل وی، که چیرې یو څوک را پیدا شی او بیا هم د اللهﷻ له وجود څخه انکار وکړی، نو آیا د دارنګه کس په بدبختي او بیچارګی کې کوم شک او شبهه باقی پاتی کیږی؟
ب)
الله تبارک وتعالی په متعددو آیاتونو د قرآن کې دغه برهان ته اشاره کوي:«وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِى عَنِّى فَإِنِّى قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ»[سُوۡرَةُ البَقَرَة : 186]
«او [اې پيغمبره (ص)!] زما بندګان كه ستا څخه زما (د لیری والي یا نژدې والي) په اړه پوښتنه وکړي؛ نو هغوی ته ووايه چي زه ورته ډېر نژدې يم: بلونكى چي كله ما وبلي، زه د هغه بلنه اورم او ځواب وركوم،».
«أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوٓءَ...»
[سُوۡرَةُ النَّمل : 62] «څوك دى چي د بې كس، بې وس دُعا اوري، كله چي هغه یې وبلي او څوك د هغه کړاؤ ايسته كوي؟ -»
همدا شان اقبال لاهوری فرمایی :
چون خدا داری ز غم آزاد شو
از خیال بیش و کم آزاد شو [۱]
ج)
دغه نکته د ذکر او یادولو وړ ده چې اللهﷻ د خپل بالغه حکمت پر اساس، د خپلو بندګانو غوښتنو او فریاد ته رسیدګی کوي؛ نه داچې له هر چا څخه دې هره دعا قبوله کړی؛ که چیرې داسې وای ټول عالم د هستي خرابیده؛ لکه څنګه چې الله تبارک وتعالی فرمایی:« وَلَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُم بِالْخَيْرِ لَقُضِىَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ...»[سُوۡرَةُ یُونس : 11] «كه الله له خلكو سره په ناوړه چاره کښي هم همدومره تلوار کولای، لكه څنګه چي هغوی د دنيوي ښېګڼي په غوښتنه کښي چټكي كوي، نو د هغو د کړو وړو فرصت به يو وخت پاى ته رسول شوى وای.».
شاعر فرمایی :
گر دعا جمله مستجاب شدی
هر دمی عالمی خراب شدی [۲]
همدا راز یو له هغو آزمیښتونو څخه چې اللهﷻ
خپل بندګان پرې مبتلا کوي، د سختیو پر مهال د دعا د اجابت تعویق یا زنډول دي، تر څو چې مشخصه شي چې آیا هغوي د خپل ایمان په ادعا کې ریښتنی دي او کنه؟ حتی چې کله د پیغمبرانو د دعا اجابت هم تأخیره کیده، تر دې پورې چې ویل به یې: « نو د الله مرسته او مدد کله راځی؟»؛ لکه څنګه چې الله تبارک وتعالی فرمایی:«أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُم مَّثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُم ۖ مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَآءُ وَالضَّرَّآءُ وَزُلْزِلُوا حَتّٰى يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ ءَامَنُوا مَعَهُۥ مَتٰى نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَآ إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ» [سُوۡرَةُ البَقَرَة : 214]
د ملحدانو د شبهاتو رد
برخه: وویشتمه
دوهم څپرکی
د الله تعالی د وجود دلایل
خارجی اسباب:
پر الحاد باندې د ایمان د ترجیح نور خارجی اساباب؛ دغه اسباب یواځې پر الحاد باندې د ایمان د ترجیح ورکولو په اړه دي، او کنه په جلا توګه سره د خدای د وجود د اثبات لپاره دلیل ندي.دغه موضوع کولای شو په څلورو ترجیح ورکونکو سببونو کې بیان کړو: چې له هغې جملې څخه مو 1ـ د پاسکال شرط بندی.
2ـ روحی تجربه. 3ـ کارشکنی. په تیرو برخو کې بیان کړل دا دی داځل د دعا استجابت بیان و.
4ـ د دعا استجابت:
الف)
انسانان د خپل ژوندانه په وږدو کې؛ که هغه کافر وي که مسلمان، څه ډيرې دعاګانې کوی چې د قبول او اجابت وړ ګرځی؛ چې دا د اللهﷻ د وجود د اثبات لپاره یو ترجیحی دلیل دی. د دغه برهان او دلیل د لا ښه درک لپاره، یو مثال وړاندې کوو:
دا سې تصور وکړئ یو څوک په داسې یوه قصر کې میلمه یا بندی دی چې د وتلو لپاره هیڅ کومه لار نلری. په دې وخت کې یو څوک یې خواته ورځی او ورته وایی:
دا قصر په هغه چا (مالک) پورې متعلق دی چې ستا او دټولو هغو کسانو چې دلته په دې قصر کې اوسیږی حرکات او سکنات یې د نصب کړای شویو دستګاوو او دوربینونو په واسطه تر خپل نظر لاندی لاری؛ دغه دوربینونه پر دې باندې قادر دي چې، له قصر څخه تصویر، غږونه، او حرکات د قصر مالک ته انتقال کړی. او د قصر خاوند د قصر د اوسیدونکو له لید څخه پټ دی
او چا ته ځان نه ور ښيي، خو کله چې په قصر کې دننه خلک کوم څه ته اړتیا ولری، یا کومه ستونزه ورته را مخ ته شی، هغه فوراً ورته متوجه کیږی او د ستونزې د حل لپاره اقدام کوی. دغه امر په قصر کې د قصر د خاوند د حضور دلیل دی.
که چیرې وروسته له دغو اظهاراتو څخه، په قصر کې دننه افراد د هغه د خبرو د امتحان ولو هڅه وکړی او خبرې یې سمې را ووځي، نو پرته له ځنډ څخه باید هغه تصدیق کړی. که چیرې یو له دغو افرادو څخه وروسته له امتحان ولو او د مثبت ځواب له موندلو څخه،بیا هم د قصر د خاوند وجود انکار کړی؛ په دې صورت کې به دی یو ناپوه یا خود خواه کس وګڼل شی.
الله تبارک وتعالی هم په عالم د هستي کې د خپلو بندګانو ستونزو ته یې ورسیږی او ستونزې یې ورته حل وی، که چیرې یو څوک را پیدا شی او بیا هم د اللهﷻ له وجود څخه انکار وکړی، نو آیا د دارنګه کس په بدبختي او بیچارګی کې کوم شک او شبهه باقی پاتی کیږی؟
ب)
الله تبارک وتعالی په متعددو آیاتونو د قرآن کې دغه برهان ته اشاره کوي:«وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِى عَنِّى فَإِنِّى قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ»[سُوۡرَةُ البَقَرَة : 186]
«او [اې پيغمبره (ص)!] زما بندګان كه ستا څخه زما (د لیری والي یا نژدې والي) په اړه پوښتنه وکړي؛ نو هغوی ته ووايه چي زه ورته ډېر نژدې يم: بلونكى چي كله ما وبلي، زه د هغه بلنه اورم او ځواب وركوم،».
«أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوٓءَ...»
[سُوۡرَةُ النَّمل : 62] «څوك دى چي د بې كس، بې وس دُعا اوري، كله چي هغه یې وبلي او څوك د هغه کړاؤ ايسته كوي؟ -»
همدا شان اقبال لاهوری فرمایی :
چون خدا داری ز غم آزاد شو
از خیال بیش و کم آزاد شو [۱]
ج)
دغه نکته د ذکر او یادولو وړ ده چې اللهﷻ د خپل بالغه حکمت پر اساس، د خپلو بندګانو غوښتنو او فریاد ته رسیدګی کوي؛ نه داچې له هر چا څخه دې هره دعا قبوله کړی؛ که چیرې داسې وای ټول عالم د هستي خرابیده؛ لکه څنګه چې الله تبارک وتعالی فرمایی:« وَلَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجَالَهُم بِالْخَيْرِ لَقُضِىَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ...»[سُوۡرَةُ یُونس : 11] «كه الله له خلكو سره په ناوړه چاره کښي هم همدومره تلوار کولای، لكه څنګه چي هغوی د دنيوي ښېګڼي په غوښتنه کښي چټكي كوي، نو د هغو د کړو وړو فرصت به يو وخت پاى ته رسول شوى وای.».
شاعر فرمایی :
گر دعا جمله مستجاب شدی
هر دمی عالمی خراب شدی [۲]
همدا راز یو له هغو آزمیښتونو څخه چې اللهﷻ
خپل بندګان پرې مبتلا کوي، د سختیو پر مهال د دعا د اجابت تعویق یا زنډول دي، تر څو چې مشخصه شي چې آیا هغوي د خپل ایمان په ادعا کې ریښتنی دي او کنه؟ حتی چې کله د پیغمبرانو د دعا اجابت هم تأخیره کیده، تر دې پورې چې ویل به یې: « نو د الله مرسته او مدد کله راځی؟»؛ لکه څنګه چې الله تبارک وتعالی فرمایی:«أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُم مَّثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُم ۖ مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَآءُ وَالضَّرَّآءُ وَزُلْزِلُوا حَتّٰى يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ ءَامَنُوا مَعَهُۥ مَتٰى نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَآ إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ» [سُوۡرَةُ البَقَرَة : 214]