Ҳоҷӣ_Мирзо_Online

ҲАТМАН ХОНЕД
АБУҲАНИФА ТАМОМИ ХИЛОФАТИ ШАРҚИИ ИСЛОМРО АЗ АРАБШАВӢ ЭМИН ДОШТ...

Аввалин соҳибмазҳаб ва ба расмиятдароварандаи забони форсӣ дар ислом.

Нуъмон ибни Собит ибни Зутто (Завтӣ) ибни Моҳ ё ибни Марзбон ал-Форсӣ ё Товус ибни Ҳурмуз маъруф ба Имоми Аъзам ва Абуҳанифаи Кӯфӣ т: рӯзи Наврӯзи 699, ш. Кӯфа Ироқ (аҷдодаш аз Тахористони Хуросон буд); в: 767 (пас аз шиканҷаи зиёд, дар зиндони халифа аз дунё даргузашт).

Яке муассисони аввалин ва маъруфтарин мазҳабҳои дини ислом - ҳанафӣ. Аз ҷумлаи бузургтарин қонуншиносони асримиёнаӣ, аввалин донишманде, ки дар олами ислом ба навиштани китобҳои илмӣ-таҳқиқотӣ асос гузошт.

Нахустин соҳибмазҳабе, ки забони порсии дариро дар олами ислом баъд аз забони арабӣ забони асосӣ, балки муқаддас эълом дошт ва бад-он восита ин забон интишори азим ёфт ва сипас, бо вуҷуди зарбаҳои ҳалокатбори ақвоми кӯчии бегона ва абарқудратҳо, пойдор монд.

Дар миёни донишмандони форс-тоҷик дар падид овардани забони илмӣ, динӣ, адабӣ ва катбии форсии дарӣ беҳамтост. Яке аз бузургтарин пешвоёни воқеӣ дар ташаккули фарҳангу адаби халқи тоҷик аст.

Фатвои маъруфи вай дар бораи забони форсӣ Эронзамин, балки тамоми хилофати шарқии исломро аз арабшавӣ эмин дошт, яъне, ӯ наҷотдиҳандаи аслии забони миллии мо дар имтидоди ҳазор соли ахир аст.

Сомониён дар асоси ин фатвои ӯ тамоми китобҳои зарурии таърихӣ ва таълимиро форсӣ карданд ва бад-ин восита забони адабии мо шакл гирифта, густариши азим ёфт ва дуввумин забони байналмилалии олами ислом шуд.

Осор: «ал-Фиқҳу-л-акбар», «ал-Фиқҳу-л-абсат», «ал-Олим ва-л-мутаъаллим», «Рисола барои имоми Басра - Абумуслим ал-Баттӣ», «ал-Васият», «ал-Муснаду-л-Имоми-л-Аъзам».

Нурмуҳаммад Амиршоҳӣ, Донишномаи мухтасари бузургони форс-тоҷик (асрҳои VII-XV), - Душанбе: "Эр-граф", 2022, саҳ. 9-10