علی ناظم زاده- سواد رسانه ای
🔶 رسانه ها امروزه اهمیت بسیاری دارند تا آنجاکه گاهی رسانه ها چیزی به خورد ما می دهند که باعث می شود مارا از تصمیماتی که گرفته ایم دچار شک و تردید و تزلزل کند.
🔶 روز به روز دسترسی و نرخ توزیع پیام های رسانه ای افزایش پیدا کرده است و همین امر هم چالش است و هم چالش نیست؛ که به دلیل تغییر شکل اطلاعات و ارتباطات عملا این یک کمک بزرگ است و ماهیتاً با فضیلتهای جوامع مدرن همراه است و همراه دموکراسی است ولی با داشتن شرایط.
🔶 برای مثال جامعه ایرانی در خردادماه به آقای روحانی رای داده و اکنون در این بین حتی نخبگان سیاسی هم از رای خود ابراز پشیمانی می کنند؛ که این همان اثر رسانه است. این همان تاثیر گذار بودن رسانه بر افراد جامعه و حتی نخبگان سیاسی آن جامعه می باشد که اهمیت رسانه و تاثیرش مشخص می شود.
🔶 اما سواد رسانه ای، یک عبارت ترکیبی است از سواد + رسانه:
🔹سواد: تا سالهای ۱۹۹۰ و قبل از آن اینگونه معنا می شده؛ سواد همان خواندن، نوشتن ،درک مطلب و ارتباط برقرارکردن بود. اما پس از آن با ظهور و گسترش شبکه جهانی به خصوص اینترنت این معنا تفاوت یافت و در عصر جدید احساس نیاز به سواد رسانه ای شکل گرفت که بتوان آنچه جنبش ها میگویند را تجزیه و تحلیل کرد و جامعه را با آن هدایت کرد.
🔹 رسانه: کلمه رسانه در عبارت سواد رسانه ای به معنای ابزار نیست بلکه به معنای بستر است.
🔶 اگر سواد رسانه ای را یک جعبه ابزار در نظر بگیریم یکی از مهمترین ابزارهای آن، ابزار تفکر نقادانه است. به این معنا که بتوان مستقل از سوگیری ها و مستقل از موضوع، یکسری از معانی را آنالیز کرده و بعد استفاده نمود.
🔶 بنابراین تفکر نقادانه به ما کمک می کند لایه های یک پیام را عقب زده و به معنای اصلی آن پی ببریم. تفکر نقادانه ما را در این امر یاری می دهد که هر چیزی را که رسانه گفت قبول نکنیم، نسبت به آن شک کنیم و بتوانیم تجزیه و تحلیل کنیم و روشنفکر و هوشیار باشیم.
🔶 سواد رسانه ای یک ترکیب معجزه آسا از تفکر نقادانه +سواد است. همچنین مشتقات زیادی علاوه بر تفکر نقادانه نیاز دارد شامل سواد بصری، سواد شنیداری، سواد دیجیتال که البته پیش از تمام اینها نیاز به سواد پایه می باشد.
🔶 اما یکی از خصوصیات عصر حاضر سرریز اطلاعات به جامعه هدف است. حجم وسیعی از اطلاعات به جامعه باریده می شود که قطعا به تمام آن اطلاعات نیازی نیست. سواد اطلاعاتی باعث می شود افراد توانمند شده و بتوانند تشخیص دهند که؛
🔹 چه موقع به اطلاعات نیاز دارند؟
🔹 چه مقدار اطلاعات نیاز دارند؟
🔹 چطور به اطلاعات دسترسی داشته باشند؟
🔹 چگونه اطلاعات را ارزیابی کنند؟
🔹 چگونه اطلاعات را موثر به کار ببرند؟
اینها همان سواد اطلاعاتی است که با سواد رسانه ای در ارتباط است.
🔶 سوالات کلیدی در سواد رسانه ای:
🔹 چه کسی پیام را ساخته است؟
🔹 چه تکنیک و فرمتی براب تاثیرگذاری بیشتر بر روی مخاطب استفاده شده است؟
🔹 پیام ها برای چه کسانی ساخته شده است؟جامعه هدف کیست؟
🔹 رسانه چه تاثیر ، ارزش ، عقاید و سبک زندگی را میخواهد القا کند؟
🔹 چه مقصود و هدفی وجود دارد ؟
🔶بنابراین عصر امروز، عصر روشنفکری است. به پیام های رسانه ای بایستی نگاه نقادانه و نگاه همراه با تردید داشت. برای اینکه تشخیص دهیم پیام های رسانه ای چه هدفی دارند و بتوانیم به درستی آن را تحلیل کنیم راهکارهای زیر ارایه می شود:
🔹 به یک منبع اکتفا نکنیم.
🔹 ببینیم چه کسی خبر را می دهد.
🔹 مطالب قبل و بعد از خبر دیده شود.
🔹 در چه تاریخی آن پیام ارایه شده است.
🔹 سوگیری و تعصبات خود و سوگیری ها و تعصبات آن رسانه مدنظر قرار گرفته شود.
🔹 از متخصصین امر سوال گردد.
http://t.me/joinchat/AAAAAD8b_zwt0ef9ZrqaaA
