Ta'lim va millat farovonligi.
Nima uchun qaysidir davlatlar tezkor rivojlanmoqda, qaysidirlari esa sust holatda deb o'ylaganmisiz?
BMTning Inson kamoloti indeksining oxirgi hisobotini ko'rib o'tirib, ushbu indeksning tarkibidagi ikkita "O'rtacha ta'lim olish davomiyligi" va "Aholi jon boshiga yalpi milliy daromad" ko'rsatkichlarining to'g'ri korreliyatsiyasi e'tiborimni tortdi.
Oddiy qilib aytganda, aholi ta'lim olish davomiyligining aholi daromad miqdoriga ta'siri sezilarli darajada ko'rinib turibdi.
To'g'ri, bu yerda faqatgina ta'lim olishning davomiyligini asosiy faktor deb bo'lmaydi. Ta'limning sifati, davlatning tabiiy boyliklari, siyosiy barqarorligi, eksport darajasi, egalik huquqining kafolati, korruptsiyaning tiyilganligi kabi kuchli faktorlar ham bor. Lekin daraxtning o'sishiga tuproqning ta'siri kabi, mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishiga fan va texnikaning rivojlanishi katta ta'sir ko'rsatadi. Fan va texnikaning asosi esa ta'limdir.
Ta'limni rivojlantirish orqali iqtisodiyotining o'sishiga erishgan davlatlarga misol qilib oldin baliqchilik bilan shug'ullangan, endilikda iqtisodiy "ajdarho" - Singapurni, oldin urushlardan charchagan, endilikda texnologiya bo'yicha lider - Janubiy Koreyani va oldin agrar davlat bo'lgan, endilikda sifatli ta'lim sinonimi - Finlyandiyani misol qilib aytishimiz mumkin.
Ta'lim o'zligicha maqsad emas, uning tadbig'i va natijasi yillar o'tibgina namoyon bo'ladi. Taniqli ma'rifatparvar Abdulla Avloniyning "Tarbiya biz uchun yo hayot - yo mamot, yo najot - yo halokat, yo saodat - yo falokat masalasidir”, - deb ta'kidlashida tarbiya bilan bir qatorda ta'limni ham nazarda tutganligi shubhasiz.
PS: Diagrammadagi umumiy trenddan chetlashib ketgan ba'zi davlatlarning bu holatiga tabiiy boyliklarining ko'pligi va boshqa noyob faktorlar sababchi. Masalan, Lixtenshteynda aholi soni juda kam, hamda ishlab chiqariladigan mahsulot va ko'rsatiladigan xizmatlarning deyarli barchasi export qilinadi.
Nima uchun qaysidir davlatlar tezkor rivojlanmoqda, qaysidirlari esa sust holatda deb o'ylaganmisiz?
BMTning Inson kamoloti indeksining oxirgi hisobotini ko'rib o'tirib, ushbu indeksning tarkibidagi ikkita "O'rtacha ta'lim olish davomiyligi" va "Aholi jon boshiga yalpi milliy daromad" ko'rsatkichlarining to'g'ri korreliyatsiyasi e'tiborimni tortdi.
Oddiy qilib aytganda, aholi ta'lim olish davomiyligining aholi daromad miqdoriga ta'siri sezilarli darajada ko'rinib turibdi.
To'g'ri, bu yerda faqatgina ta'lim olishning davomiyligini asosiy faktor deb bo'lmaydi. Ta'limning sifati, davlatning tabiiy boyliklari, siyosiy barqarorligi, eksport darajasi, egalik huquqining kafolati, korruptsiyaning tiyilganligi kabi kuchli faktorlar ham bor. Lekin daraxtning o'sishiga tuproqning ta'siri kabi, mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishiga fan va texnikaning rivojlanishi katta ta'sir ko'rsatadi. Fan va texnikaning asosi esa ta'limdir.
Ta'limni rivojlantirish orqali iqtisodiyotining o'sishiga erishgan davlatlarga misol qilib oldin baliqchilik bilan shug'ullangan, endilikda iqtisodiy "ajdarho" - Singapurni, oldin urushlardan charchagan, endilikda texnologiya bo'yicha lider - Janubiy Koreyani va oldin agrar davlat bo'lgan, endilikda sifatli ta'lim sinonimi - Finlyandiyani misol qilib aytishimiz mumkin.
Ta'lim o'zligicha maqsad emas, uning tadbig'i va natijasi yillar o'tibgina namoyon bo'ladi. Taniqli ma'rifatparvar Abdulla Avloniyning "Tarbiya biz uchun yo hayot - yo mamot, yo najot - yo halokat, yo saodat - yo falokat masalasidir”, - deb ta'kidlashida tarbiya bilan bir qatorda ta'limni ham nazarda tutganligi shubhasiz.
PS: Diagrammadagi umumiy trenddan chetlashib ketgan ba'zi davlatlarning bu holatiga tabiiy boyliklarining ko'pligi va boshqa noyob faktorlar sababchi. Masalan, Lixtenshteynda aholi soni juda kam, hamda ishlab chiqariladigan mahsulot va ko'rsatiladigan xizmatlarning deyarli barchasi export qilinadi.