جشن نوروز(شماره ۳)

#نوروز

تخت جمشید

نمادهای آیینی و مقدس دیگر را در سرستون های منقوش به گاو،نقوش گاو نر عظیم ریش دار و پیکرهایی با سر انسان و تنه ی گاو و بال عقاب می توان مشاهده کرد. یکی از این نقوش مقدس،نقش شیر گاو اوژن(گاوکُش)در آپادانا،جبهه ی پلکان شرقی است.به نظر شهبازی،بهترین تعبیر این صحنه تفسیر نجومی آن است که می توان چنین ارایه داد.چون این مجلس همواره قسمتی از یک صحنه ی کلی است که خود،مراسم سالانه ای را به ما نشان می ‌دهد،پس باید با زمان خاصی از سال ارتباط داشته باشد.

همه می دانند که از قدیم الایام،شیر یکی از صورت های فلکی و یا برجی نجومی بوده است(برج اسد)و همواره در هنر،نجوم و ادبیات،با خورشید مربوط و بلکه یکی بوده است.در حقیقت هم سر و یال شیر به خورشید ماننده است.گاه نیز از علایم فلکی است(برج ثور)و هنگامی که خورشید به منزل گاو می رسد.به آن تفوق می یابد.در حدود سال ۵۰۰ ق.م ورود خورشید_و بنابراین نماد آن یعنی شیر_به برج گاو در نزدیکی های اعتدال ربیعی(نوروز در تقویم کنونی)بوده است و احتمال اینکه نقش شیر گاوشکن به این واقعه ی نجومی و در نتیجه به زمان جشن نوروز ربط داشته باشد،زیاد است...از سوی دیگر،استاد لنتس آگاهی داد که به نظر ایشان نیز نقش مورد بحث رابطه ای نجومی دارد،اما آن را باید به تفوق خورشید بر ماه که در آیین های مربوط به مهر نموداری از گاو است،تعبیر کرد.این عقیده نیز به گمان ما محکم می نماید،زیرا رابطه ی خورشید و شیر که ناگفته معلوم است و رابطه ی ماه با گاو نیز با استناد به متون ایرانی کهن تایید شدنی است.مثلا در اوستا برای ماه لقب گئوچیتره(گاونژاد)بسیار آمده است.(ص.۱۵۱_۱۵۰)

بن مایه:اسماعیل پور.ابوالقاسم،چشمه های بیدار_جستارهای ایران شناسی،تهران، هیرمند،۱۳۹۶

@atorabanorg