آیا تشکیل حکومت صفویه مبدأ تاریخ جدید یا معاصر ایران است؟ / دکتر علیرضا ملایی توانی

عده‌ای مدعی‌اند صفویان با ایجاد یک دولت ملی به ایرانیان وحدت و هویت تازه‌ای دادند. دو دهه پس از انقلاب اسلامی، این ایده رواج یافت که تأسیس صفویه مبدأ تاریخ مدرن ایران است. نظر به اهمیت مدعا و پیامدهای آن، مقالۀ حاضر بدین مسئله می‌پردازد که آیا واقعاً برآمدن صفویان مبدأ تاریخ معاصر ایران است؟ و آیا می‌توان از دولت ملی و شکل‌گیری هویت واحد ملی در دورۀ صفویه سخن گفت؟! نگارنده ضمن تقسیم و بررسی مقولات مطرح در سه قالب شرق‌شناسانه و ایران‌گرایانه و شیعه‌گرایانه، بدین نتیجه می‌رسد که تأسیس صفویه سرآغاز یک دورۀ تاریخی تازه در استمرار دوران میانۀ ایران است نه مبدأ تاریخ جدید یا معاصر؛ زیرا با حکمرانی صفویان نه در ایران تمدن نوینی تأسیس شد که ایران را وارد دورۀ تجدد کند، نه ایران در تمدن جدید اروپایی سهیم شد تا از امکانات و فرصت‌های آن بهره‌مند شود، و نه تعریف تازه‌ای از موقعیت خود در نسبت با مدرنیته ارائه کرد. در نتیجه صفویان دورۀ پیشامدرن ایران را فقط با تغییرِ مذهب و رابطۀ دین‌ودولت ادامه دادند.

🔰 @SafavidStudies | مطالعات صفویه