Hid Gallyutsinatsiyasi

KIM INSON BO'LISHNI ISTASA, KONFORMIST BO'LMASIN!

Yoshlar siz bilan yoki men bilan gaplasha olmaydi deb, ularning kuchi yo'q deb o'ylamang. Qarang, qo'shni xonadan ularning ovozi yetarlicha aniq va ta'sirchan eshitiladi. Go'yo ular o'z tengdoshlariga qanday gapirishni biladi. Tortinchoq yoki dadil bo'lsa ham, ular kattalarimizni keraksiz qilishni biladi.

Oziq-ovqati borligiga ishonch bilan xotirjam bo'lgan bolalar xuddi lord kabi hech kimning e'tiborini jalb qilish uchun hech narsa qilmaslik munosabatiga ega. Bu inson tabiatining sog'lom holatidir. Bola mehmonxonada o'z burchagidan o'tgan odamlar va voqealarni kuzatib, ularni tezkor va bevosita hukm qiladi: yaxshi, yomon, qiziqarli, ahmoqona, ma'noli yoki zerikarli deb baholaydi. U hech qachon oqibatlar yoki manfaatlar haqida o'ylanmaydi, lekin mustaqil va samimiy qarorlar chiqaradi. Siz uni e'tibor qaratishga majbur qilasiz; u esa sizga emas.

Lekin inson o'z ongining qamoqxonasiga qamaladi. Biror marta mashhur bir harakat qilsa yoki gapirsa, u endi yuzlab odamlarning hamdardligi yoki nafratini o'ziga qaratadi. Endi uning hisob-kitoblariga boshqalarning sevgisi yoki nafrati qo'shiladi. Bunga qarshi hech qanday unutish daryosi (Lethe) yo'q. Ah, qayta xolislik holatiga qaytsa edi!

Har bir o'ziga ishongan odam hamma narsani diqqat bilan kuzatib, bu kuzatuvlarni har qanday shaxsiy manfaatlardan xoli ravishda, toza va xolis fikrlash bilan qayta baholay olsa, u dahshatli kuchga ega bo'ladi. Bunday odamning fikrlari hamma uchun muhim bo'lib, ularni shunchalik ta'sirli va qat'iy tarzda etkazadiki, bu gaplar odamlarning ongiga chuqur kirib, ularda qo'rquv uyg'otadi.

Jamiyat esa har bir a'zoning o'ziga xosligini yo'q qilish uchun fitna qiladi. Bu birgalikdagi kompaniya bo'lib, unda har bir ishtirokchi o'z nonini ta'minlash uchun ozodligi va madaniyatini qurbon qilishga rozi bo'ladi. Jamiyatda eng ko'p talab qilinadigan fazilat - bu moslashuvchanlikdir. O'z-o'ziga ishonch esa jamiyatning yoqtirmaydigan narsa. Jamiyat haqiqatni va ijodkorlarni emas, balki nomlar va odatlarni sevadi.

Kim chinakam inson bo'lishni xohlasa, konformist bo'lmasligi kerak. Kim o'lmas shon-sharafni qo'lga kiritmoqchi bo'lsa, "yaxshilik" nomidan cheklanishlarga yo'l qo'ymasligi kerak.

****

Faylasuf Ralph EMERSONNING "O'ziga ishonish" essesidan.

U mashhur shoir Uolt Uitmenning asosiy ilhomlantiruvchisi bo'lgan. Uitmen ayni shu esse tufayli tanlagan ijodiy yo'lida doimo o'ziga ishonch his qilishi kerakligi va faqat qalbidagigagina ishonishni eslab turgan umri davomida.

Individualizm va transdental harakatning asosiy yetakchisi. Nitshe ham undan ilhomlangan va "Amerikaning haqiqiy dahosi" deydi, Uitmen esa umri davomi "buyuk ustoz" deb alqab o'tgan.

Esse bir fikrga asoslanadi - jamiyat talabiga mos keladigan konformist bo'lma, o'zingga ishon!

Yaxshini ko'ran savob

Momom rahmatli shu gapni ko'p aytardi.
Bugun bayram kayfiyati quchog'ida bir quchoq cho'g'dek yallig'lanib yotgan poytaxtni ko'rib ko'nglim yayradi, yaxshini ko'ran savobda baribir.

Me'yoriy odam

Men ming bo'lakka bo'linganman
Anov latta putta
Anov atir quti
Anavi faryod.
Anavi rang - qizning ko'zida.
Anavi rangsizlik (Afrika bolalari tilida)

Vasiyatim hozirdan bajo:
Bo'laklab-bo'laklab o'ldiring meni.
Har shaklim xochday qoqilgan.
Ongimga mix qoqadi rassomlar -
Miyamni qatig'idan (rangida)
So'rib oladi televizor
Bitta yaxlitlikni.
Zamonaviy odam ta'rifim.
Miyamni qatig'idan ichadi kampir.
Onam so'kardi : miyasiga urilgan qo'yga o'xshaysan -
- dang - dang.
Anov tovush,
Anov faryod - dang-dang
Men esa xursand bo'lganman
Mendan ham battar
Miyasi ichilgan bolalar borligiga.

Shahar esa yana ham rangin.
Rangsizlik kabi qarg'algan Ongim.
Shahar rangini o'qiy olmaydi
Tomirimizda ajdodlar geni
Deb tashxis urgandi do'stim.
Avtolar bosimidek
Shahar bosimini
"O'qimaydi" ajdodim qoni -
Qonim rangsiz.
Rangsiz programmasan deydi zamon.
Afrikalik bolalar bo'lganda erdi
Qarg'algan ranging derdi.
Vasiyatim oldindan bajo:
Bo'laklab o'ldiring meni -
Anov shahar
Anov qishloq
Anov bola
Anov bolalik.

Xiyobonlar aro emaklab yurgim keladi
To'rtta oyoqlab
Ko'zimni yumsam faqat shu xayol
Mening hayvoniy ibtidom go'zal.
Ibtidomni taniydi qonim.

Yaxlitligimni olib ko'zim oldida
Dunyo dang-dang deydi
Dunyo tovush qon.
Tasavvurimni ichgan rassomlar.
Ongimdagi yaxlitlikni olib
Bokiralikni olgandek mag'rur bu zamon.

Bo'laklangan ongim tasavvur
Narsalarning ismin bilmayman
Narsalarning ismini tanib
Keyin atalgandim odamizot deb.
Bittalab olingan Ongimdan
Ismlar
Ranglarni mix qoqib
Hech narsaning ismin bilmayman.
Hech narsaga javobim yo'qdir.
Zotan yanchib tashlangan
Miyamda savol taassuroti.
Va ushlashga biror tayanchim ham yo'q .

Gazetalar yozadi - aqldan ozganim me'yoriy holat
Doim telba bo'lgan me'yoriy odam.
Hamma tashxis qo'yar har yoqdan
Hamma guldiraydi
Guldiraklar gapiradi -
Har kuni bir xulosa azalu abad
Har bir xulosa bilan
Yolg'izlik qafasida tashlab ketadi mardum
Me'yoriy deyishar, me'yoriy bari,
Me'yoriy mahkum -
Me'yoriy zamonaviy odam.

Tillaniso

Hamma narsaga ko'z yosh bilan nuqta qo'yiladi-
kelgan xulosa
porlagan his
kutgan on
sevgan visol
ketgan ish
Nogohonda onangni qayta tushinib yetganing
Umring onangni tushinishning uzun yo'llari -
Hammasiga izma-iz tomadi nuqta
bargday to'kilib
qorday ko'llab
yomg'irday sellab yoqqaning
Uzun arg'amchida uchganing tinmay
Nafaslaring qaytib olgan nafasing
Yotganing o'z yuragingga o'zing bosh qo'yib
Hammasiga qo'yilar nuqta -
Bilasanmi,
ko'llab borayotgan ko'z yosh chizig'idan o'tib boryapsan,
Ko'zyosh arg'amchisida o'ynab yurgan tiniq dorbozsan
Bilasanmi, qo'yilar nuqta
Osmon yuragingga bostirib kelar
Tomiringni ikki yondan silkib o'ynatar morboz
Bilasanmi, ikkita sukunat bor - ko'zlaring yutgan
Bilasanmi, yurag'ing yelpig'ich bo'ladi
ishq hammomida
Bilasanmi, tomiring to'rt qoziqqa bog'lanar,
Bilasanmi, omonsan,
anuv dorda osilib turibdi nuqta.
Bilasanmi, nuqtamsan,
Dorlarda osilib o'ynagan nuqtamsan mening -
Muallaq nuqtamsan.
Omonat - Nuqta.


Tillaniso

Ma'rifatning bayram sonini bezabman😊

#kechikkanpost
Bu postni ancha avval yozishim kerak edi.

12 yildan beri turli sohalarda ishlab ko'rdim - asosan jurnalistika, ammo ichida boshqa har turli "qora" va oq ishlar bor. Jismonan charchagan yoki ruhan ezgan ishlar bo'lgan, lekin ikkisi birda bo'lmagan hech. Ularning orasida eng qiyini - o'qituvchilik bo'ldi! Aytishingiz mumkin, pedagogik mahorat, tug'ma pedagog bo"lib tug'ilish, zamonga moslashish kerak" kabi gaplarni. Lekin hamma gap bundamas. Bunda bo'lsa, qani?! Bitta o'qituvchi o'z ustida ishlagani bilan muammo hal bo"p qolsa.
Ta'lim tizimida muammolar ko"p, baholashda muammolar ko"p, qadriyatlar parchalanib ,o'rniga qonun ishlasin degan zamondamiz - ishlamayotgan qonunlarimizda muammolar ko'p - shu sabab ma'suliyat tuyg'usi tolibi ilmlarda kamayib ketgan. Xay, mayli bular o"z yo"liga. Hatto shular to'g'irlanganda ham o'qituvchilik eng og'ir kasb bo"lib qolaveradi. Ishoning, bolalarni o'qitish, qiziqtirish, baholash - to'g'ri yo"naltirish - bor kuch va energiyangizni oladi. Ham jismonan, ham ruhan. O"zingiz uchun yashamay qo'yasiz. Shunaqa og'ir kasb ekan o'qituvchilik!

Bu tizimga qaytish niyatim yo'q, ammo o"zimgayam, sizgayam gapim shuki, nima uchundir kurashmoqchi bo"lsangiz, o'qituvchi uchun kurashing! Kim eng baland oylikka munosib deyishsa - o'qituvchi deb ayting! Mamlakat, jamiyat kimni ko"p qadrlashi kerak deyishsa, o'qituvchini deb ayting!

Men bir yillik tajribamdan shu xulosani oldim ! Va nihoyat tushindim bekorga o'qituvchi va shifokor mamlakat va jamiyatning eng qadrli odami bo'lishi kerak deb aytilmasligini! Va nihoyat mehnati o'ta kichik ko'rinadigan, kam qadrlanadigan, davralarda dovruq solmaydigan bu odamlar eng og"ir , eng muhim ishni qilayotaganini! Tan olaylik, qolganlarimiznikida ko"proq shaxsiy manfaat ustun. O'qituvchi sarflaydigan energiya esa o"sha shaxsiy manfaat - puldan ming karra ko"proq keladi. Biz o"qituvchilar sohasida nimanidir noto'g'ri qilyapmiz. Na podkast, na ko'rsatuv, na tarmoqlarda ular haqida gapirmayapmiz! Biz eng kerakli odamlarni ko"zdan pana qilganmiz - asosan tanqid yog'diramiz! Shu tanqidchilarimiz ham o'qituvchining bir kunlik ishiga dosh bermay dod deb ketishini tushindim! Bilmadim, hozir ichimda eng ko"p shu soha xodimlariga hurmat va hamdardlik bor!

Jamiyat va davlat o"qituvchi bilan muloqotga ochilishi kerak - bo"lmasa o"zimizni o"zimiz aldaymiz.

Bbc uzbek tayyorlagan va o'zining ijtimoiy tarmoqlarida joylagan feminizm haqidagi lavha ostida qoldirilgan izohlardan hayron qoldim. (Aslida o'rganib ketganmiz) Hayron qolganim izohchilarning 99% i erkaklar va asosan haqoratli kommentlar. Maqolani o'qib, suhbatni eshitmagan deyarli bari. Bundan menda bitta xulosa qoldi: jamiyatimizdagi istalgan johil erkak ham o'zini ayollardan kamida ikki bosh baland deb biladi. U ayollarning nimani gapirayotgani, o'ylayotgani, o'qiyotgani , mushohada qilayotgani farqsiz. Ehtimol, sen shu ayollar darajasida ham fikrlamassan, lekin sen erkakmisan, shuning o'ziyoq ustun ekanligingga yetarli! Aslida feminizm shu haqda - ustunlik da'vo qilmasdan, ayolmi erkakmi, fikr ko'lamiga, o'lchoviga qarash haqida. Shu orqali fikrlar tengligini, erkinligini - shaxs tengligini yaratish haqida. Ammo doim o'zini kimdandir ustun sanashga o'rgangan yaratiq buni qaydanam tushinsin!
Eng qizig'i, ayollar ko"proq bag'rikeng. Jamiyat erkaklari siyosiy, ijtimoiy ta'sir kuchiga ega bo'lmay qolgani uchun ayollarning kichkinagina raqobat muhitiga kirib oldi. Yelkaga oftob tushishi mumkin bo'lgan joy o'zi tangadek edi, endi mana o'sha raqobat muhitida ayollar ham, erkaklar ham tirik qolish, so'zini o'tkazish uchun kurashib yotibdi. Ayollar buni biladi, bilgani uchun ham o'sha erkaklarga hamdardlik vajidan jim turadi. Ammo erkaklarning o'zi bunaqa hamdardlikni nainki qadrlaymaydi, sezib ham o'tmaydi hatto. ( shundayam ayollar jamiyat mustahkamligi uchun ma'suliyatni bo'yniga olmayaptimi?!) Toptaydi.
Ko"pchilik feminizmni islom rad etishi vajidan haqorat yog'diradi. Lekin allaqachon biz diniy davlatlarda yashamayotgan bo'lsak, qanday qilib ayol siyosiy huquqi haqidagi masalani din bilan hal qila olamiz?! Buyog'i feminizmning islomiy to'lqini eng katta to'lqinlardan biri ekanini ko'pchilik bilmasa kerak! Germaniyada ko'plab lider feministlar - musulmon feministlari!
Undan ham qizig'i nima aytaymi - ko'pchilik uyg'ongan erkaklar ham ayollarni qutqarish uchun avval erkaklarni qutqarish kerakligini da'vo qiladi. Lekin erkaklar davralarida bu haqda gapirolmaydi. Boshqacha gapiradi. Xo'p, erkaklarni qanday qutqarish kerak? Nega erkaklarimiz shu mavzu ustida bosh qotirib, bir joyga jam bo'lmaydi? Muammoni ko'rib turib, ko'z yumadi?

Bu masalalarda ayollar ilg'or ekani esa ko'pchilikning jig"iga tegadi. Afsuslanarli tomoni shu.

Islom feminizmi haqida o'zbek tilida manba: https://uz.m.wikipedia.org/wiki/Islom_feminizmi?utm_source=chatgpt.com

Suv qiyasida
boshmog'imni chiqarib o'tirdim,
oyoqlarim suv ichinda.
Naqadar yashilman bugun,
Naqadar tiniqqanman!
Yoki huzun tog'dan inarmi?
Daraxtlarning ortida kim bor?
hech kimsa,
bir inak o'tlar faqat.
Yozgi peshinda
yoz qandayligini yaxshi biladi soyalar,
dog'siz soyalar.
Bolalar! o'yin maydonida o'ynashadi.
Behuda emas yasham:
Sevgi bor, olma bor, ishonch bor.

Suhrob Sipehriy


(Turkchadan moslashtirdim)

Gul bog'chasi

Ne kengish dashtlar! Ne yuksak tog'lar!
Gul bog'chasinda mudhish bir yashillik hidi!
Bu yerlarda bir nimalar axtardim:
uyqu, yorug', qum va kulimsa yetovindaman.
Teraklar orqasidan ulug' bir sassizlik meni chaqirar.
Qamishzorlar ichida qoldim, shamol esmoqda,
Tingladim;
Men bilan kim gaplashdi?
Bir timsoh sirg'alib o'tdi.
Yo'lga tushdim.
Yo'l boshida yo'ng'ichqa,
So'ngra, tuproqning unutganligi.

Suhrob Sipehriy


(Turkchadan moslashtirdim)

ONDAGI VOHA

Meni izlasangiz agar
bo'shliq orqasidaman, bo'shliq orqasida,
bir yerda,
xabarchilar havoning tomirlarinda
Uzoq tuproqda ochilan chechaklardan xabarlar tashir.

Pion guli me'rojiga ketan otlilarning izlari qumlarda.
Orzu soyaboni ochiqdir bo'shliq orqasinda;
yolg'iz yaproq suvsizlik esintisida esa
yag'mur qo'ng'iroqlari tinglanadi u yerda.

Bu yerda inson yolg'izdir.
So'ngsizlikka to'g'ri uzanur ko'lka, bu yolg'izlikda.
Meni axtarsangiz agar,
ohista, mayin keling
chortlamasin yolg'izligim inja chinnisi.


Suhrob Sipehriy.


(Turkchadan moslashtirdim)