🔻یلدا، واژه‌ای سریانی به معنای تولد است و آیین یلدا ریشه در یکی از آیین‌های ایران باستان یعنی میتراییسم یا پرستش مهر دارد و جالب این‌جاست که بر مبنای علمی و نجومی بنا شده است. مهرپرستان شب یلدا را شب تولد ایزد مهر، میترا میپنداشتند و به همین دلیل این شب را جشن میگرفتند. گفته شده که در این شب میترا (ایزد خورشید) از دل سنگی درون غاری به دنیا آمد. تندیس میترا معمولاً در حال قربانی کردن گاو نر ترسیم شده است.
شب یلدا آخرین شب پاییز و بلندترین شب سال است و مردمان باستان، این شب را بسیار شوم و نامبارک می‌دانستند؛ از این رو تا سپیده‌دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر، خود را سرگرم می‌کردند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی، روحیه آنان را تضعیف نکند.
🔻از نظر نجومی خورشید در شب یلدا در مسیر حرکت ظاهری و سالانه خود روی دایره‌البروج (دایره البروج مسیر حرکت ظاهری سالانه خورشید نسبت به زمین، بر روی کره سماوی است) به نقطه انقلاب زمستانی رسیده و از نظر ظاهری در آسمان مشاهده می‌شود در بیشترین فاصله ممکن از قطب شمال آسمانی (موقعیت نزدیک به ستاره قطبی) واقع شده است.
همین موضوع باعث می‌شود سی ام آذر بلندترین روز سال برای ساکنان نیمکره جنوبی و بلندترین شب سال برای ساکنان نیمکره شمالی زمین باشد. یعنی از نظر ما در ایران که در نیمکره شمالی زمین ساکن هستیم، سی‌ام آذر (و گاهی یکم دی) خورشید کوتاه‌ترین کمان سالانه خود را طی روز در آسمان طی میکند و رکورد کوتاه‌ترین روز سال را بر جای می‌گذارد.
🔻انجمن نجوم دانشگاه محقق اردبیلی شب یلدای شما عزیزان را از صمیم قلب تبریک عرض می نماید✨
@Astro_uma 🍉
