Эволюция
“...Чексиз саҳрода каллалардан кўтарилган улкан тепалик. Қора қузғунлар емиш илинжида ғужғон ўйнайдилар, айримлари ҳатто, бир-бирларига хурпайишиб олишади. Шунда, саҳронинг ёлғизоёқ йўлида бир тўда одамлар кўринадилар. Улар кимлар экан?! Кўринишидан антик давр кишилари. Бошларида гулчамбарлар. Юнонлар ёки римликлар бўлишса керак. Айримларининг қўлларида мармардан йўнилган нозик ҳайкаллар. Энг олдиндаги бир киши флейта чалиб келади. Ёнидагиси эса арфа ушлаб олган. Ҳар замон-ҳар замонда унинг торларини тортиб, нозик ва нафис куй эшитилади. Бу саҳрода нима қилишаяпти?! Калла-тепага яқин келишди-ю таққа тўхташди. Айримларининг кўзларида қўрқув, баъзилари саросимага тушиб қолишди...
Улар тепаликдан қоча бошлашди!
Зиёфати бузилган қузғунлар эса норозиланиб, яна тепалик устида уча бошлашди.
...Саҳро йўлида яна одамлар кўринди. Қизиқ, булар ким бўлди экан? Қузғунлар емишни унутиб тобора яқинлашаётган одамлар тўдасини қўрқув ва ҳадик билан кузатардилар. Венеция савдогарлари, Генуя ва Кастилия тужжорлари, Каталония ҳарбийлари, Ломбардия оқсуякларини ёдга солувчи, кўриниши дабдабали киборлар! Тепалик уларни даҳшат ва ҳайратга солди. Айримлари чўқинар, яна кимларнидир нафас олаяпти-йўқми, билиб бўлмасди. Бир йигитча, кўринишидан флоренциялик бўлса керак, тўдадан ажралиб чиқиб, қўрқа-писа тепаликка яқинлашди ва каллалардан бирига аста қўл теккизиб кўрди. Унда шу машъум тепаликнинг суратини чизиб, ҳаммани қойил қолдириш истаги туғилди.
Улар ҳам тепалик ёнида кўп қолиша олмади. Тезроқ лаънатланган саҳрони тарк этиш уларнинг ягона истаги эди!
Узоқдан яна одамлар кўринди. Ҳарбийларга ўхшайдими? Муросасиз Дон казаклари, швед ҳарбийлари, Петр ёки Наполеоннинг аскарлари. Уларнинг янги мундирлари кишининг ҳавасини келтиради.
Каллалар уюми ҳарбийларни унча чўчитмади. Айримлари чўқиниб олди. Бир муддат туришгач, яна йўлда давом этишди.
Қузғунлар ерга қўнишга улгурмадилар. Узоқдан бақир-чақир, ўйин-кулги, “Freestyler”ни ёдга солувчи қўшиқ эшитилди. Ие, ўзимизга ўхшаган одамларку! Шортикда, тиззаси йиртиқ шимлар, тикка-тикка сочлар, улар орасида ўта расмий кийинган бизнесмен ва бизнеследиларни кўриш мумкин.
Улар тепаликни кўришиб... хурсандчиликларидан қичқириб юборишди. Уч-тўрттаси бир-бирининг қўлини ушлаб, рақсга туша бошлади. Бир бизнеследи қўлидаги фотокамерасини шеригига тутқизиб, расмга олишни илтимос қилдида ўзи тепалик устига... чиқа бошлади. Қоп-қора туфлисининг тиғдек ўткир пошнаси каллаларнинг пешонаси, кўзига ботиб кетар, аммо бизнеследининг бутун фикру-хаёли тепалик устида расмга тушиш эди. Ниҳоят, тепаликнинг чўққисини забт этгач, унинг суратини олдилар. У бу билан қаноатланмади. Иккала қўлига биттадан каллани олиб, қайта-қайта расмга тушди. Қора кўзойнакли бир киши лабидаги сигаретини каллалардан бирининг оғзига тиқиб, уни ҳам фотокамерасига муҳрлади. Қолганлар ҳам четда туришни исташмади. Қўл телефонларининг камералари ишга тушди. Ҳар томондан тепалик телефон аппаратларига муҳрлана бошланди.
Қузғунлар емишни унутишган, ваҳима ичида бу ғаройиб қавмни кузатишарди...”
“...Чексиз саҳрода каллалардан кўтарилган улкан тепалик. Қора қузғунлар емиш илинжида ғужғон ўйнайдилар, айримлари ҳатто, бир-бирларига хурпайишиб олишади. Шунда, саҳронинг ёлғизоёқ йўлида бир тўда одамлар кўринадилар. Улар кимлар экан?! Кўринишидан антик давр кишилари. Бошларида гулчамбарлар. Юнонлар ёки римликлар бўлишса керак. Айримларининг қўлларида мармардан йўнилган нозик ҳайкаллар. Энг олдиндаги бир киши флейта чалиб келади. Ёнидагиси эса арфа ушлаб олган. Ҳар замон-ҳар замонда унинг торларини тортиб, нозик ва нафис куй эшитилади. Бу саҳрода нима қилишаяпти?! Калла-тепага яқин келишди-ю таққа тўхташди. Айримларининг кўзларида қўрқув, баъзилари саросимага тушиб қолишди...
Улар тепаликдан қоча бошлашди!
Зиёфати бузилган қузғунлар эса норозиланиб, яна тепалик устида уча бошлашди.
...Саҳро йўлида яна одамлар кўринди. Қизиқ, булар ким бўлди экан? Қузғунлар емишни унутиб тобора яқинлашаётган одамлар тўдасини қўрқув ва ҳадик билан кузатардилар. Венеция савдогарлари, Генуя ва Кастилия тужжорлари, Каталония ҳарбийлари, Ломбардия оқсуякларини ёдга солувчи, кўриниши дабдабали киборлар! Тепалик уларни даҳшат ва ҳайратга солди. Айримлари чўқинар, яна кимларнидир нафас олаяпти-йўқми, билиб бўлмасди. Бир йигитча, кўринишидан флоренциялик бўлса керак, тўдадан ажралиб чиқиб, қўрқа-писа тепаликка яқинлашди ва каллалардан бирига аста қўл теккизиб кўрди. Унда шу машъум тепаликнинг суратини чизиб, ҳаммани қойил қолдириш истаги туғилди.
Улар ҳам тепалик ёнида кўп қолиша олмади. Тезроқ лаънатланган саҳрони тарк этиш уларнинг ягона истаги эди!
Узоқдан яна одамлар кўринди. Ҳарбийларга ўхшайдими? Муросасиз Дон казаклари, швед ҳарбийлари, Петр ёки Наполеоннинг аскарлари. Уларнинг янги мундирлари кишининг ҳавасини келтиради.
Каллалар уюми ҳарбийларни унча чўчитмади. Айримлари чўқиниб олди. Бир муддат туришгач, яна йўлда давом этишди.
Қузғунлар ерга қўнишга улгурмадилар. Узоқдан бақир-чақир, ўйин-кулги, “Freestyler”ни ёдга солувчи қўшиқ эшитилди. Ие, ўзимизга ўхшаган одамларку! Шортикда, тиззаси йиртиқ шимлар, тикка-тикка сочлар, улар орасида ўта расмий кийинган бизнесмен ва бизнеследиларни кўриш мумкин.
Улар тепаликни кўришиб... хурсандчиликларидан қичқириб юборишди. Уч-тўрттаси бир-бирининг қўлини ушлаб, рақсга туша бошлади. Бир бизнеследи қўлидаги фотокамерасини шеригига тутқизиб, расмга олишни илтимос қилдида ўзи тепалик устига... чиқа бошлади. Қоп-қора туфлисининг тиғдек ўткир пошнаси каллаларнинг пешонаси, кўзига ботиб кетар, аммо бизнеследининг бутун фикру-хаёли тепалик устида расмга тушиш эди. Ниҳоят, тепаликнинг чўққисини забт этгач, унинг суратини олдилар. У бу билан қаноатланмади. Иккала қўлига биттадан каллани олиб, қайта-қайта расмга тушди. Қора кўзойнакли бир киши лабидаги сигаретини каллалардан бирининг оғзига тиқиб, уни ҳам фотокамерасига муҳрлади. Қолганлар ҳам четда туришни исташмади. Қўл телефонларининг камералари ишга тушди. Ҳар томондан тепалик телефон аппаратларига муҳрлана бошланди.
Қузғунлар емишни унутишган, ваҳима ичида бу ғаройиб қавмни кузатишарди...”